«Հրապարակ» թերթը գրում է.«Տավուշի մարզպետ Հայկ Գալումյանը փորձում է ցրել միջպետական ճանապարհը փակած կիրանցիներին։ Երեկ փորձեցին համոզել, որ ճանապարհին կանգնեցված վրանը հանեն ու տուն գնան՝ պատճառաբանելով, որ պայքարն անիմաստ է։ Եթե հողային ճանապարհները բաց են, և փորձագետները կարող են հասնել հանձնվող վայրեր և տեղադրել սյուները, ապա այնտեղ կանգնելն իմաստ չունի, ասում են նրանք։ Մարդիկ հրաժարվեցին»:
Տավուշի ցույցերի իմաստը, իհարկե, բանակին կամ ուժային այլ կառույցներին “գետնի վրա” աշխատելը արգելելը չէ։ Խոսքը հրամանների ու ուժայինների գործողությունների անօրինականությունը ցույց տալու մասին է։ Նպատակը՝ ցույց տալ սահմանները փոխելու որոշման կամայականությունը, որը Նիկոլ Փաշինյանի անմիջական պարտավորությունն է.։Բաքվում այս մասին խոսում են բաց՝ հայտարարելով, որ Փաշինյանը որոշակի պարտավորություններ կատարելիս հասել է սահմանագծին երկրի ներսում։
Օդիոզ և իշխանություններին մոտ կանգնած Ֆարհադ Մամեդովը, օրինակ, գրում է, որ «Ադրբեջանի թեմաներն ու արդար պայմանները բյուրեղացվել են Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև բանակցությունների օրակարգում, որոնց իրականացմամբ առաջընթաց պետք է ձեռք բերվի բանակցային տարբեր ուղիներում։ Եկեք նրանց նշենք.
Հաշտության պայմանագրի համաձայն՝ փոփոխություններ Հայաստանի Սահմանադրության և օրենսդրության մեջ
Չորս գյուղերի ազատագրում և անցում սահմանի այլ հատվածների
Կոմունիկացիաների ապաշրջափակմամբ՝ Զանգեզուրի անարգել միջանցք և միջազգային անվտանգության հսկողություն։
Եթե նայեք Հայաստանի վարչապետի հայտարարություններին և գործողություններին, ապա կարող ենք եզրակացնել, որ Փաշինյանը դեմ է ոչ թե խաղաղության պայմանագրի և սահմանի որոշման առաջընթացին, այլ Զանգեզուրի միջանցքին, նա որևէ առաջընթաց չի գրանցում այստեղ, և դա և՛ Հայաստանի իշխանության, և՛ արտաքին հովանավորների դիրքորոշումն է։
Տարեսկզբից Սահմանադրության փոփոխության, 4 գյուղերի ազատագրման թեմաները, որպեսզի սկսվի սահմանի որոշման գործընթացը, հրապարակային խոսակցության մեջ են նետվել։ Սակայն Փաշինյանը դուրս եկավ Սահմանադրության հանրաքվեի թեմայից եւ որոշեց գնալ չորս գյուղերի ազատագրման։ Այսինքն՝ նա անում է այն, ինչ կարող է անել այստեղ և հիմա։
Ենթադրում եմ, որ Փաշինյանը դա արել է իր սահմանագիժը հասկանալու համար։ Չորս գյուղերի հանձնումը բողոքի ակցիաներ է առաջացրել, որոնք կազմակերպվել են խորհրդարանական ընդդիմության և եկեղեցու կողմից։ Սակայն այս բողոքի ակցիաները մինչ այժմ տեղայնացված են հենց այս գյուղերում, թեև փորձեր կան բողոքի ակցիաները տեղափոխել Հայաստանի այլ քաղաքներ և մայրաքաղաք։ Հիմա տեսնում ենք, թե ինչպես է Փաշինյանը ստիպված պետական ապարատի ռեսուրսները նետում ճնշելու համար․ ներգրավված են հավատարիմ ՆԳՆ հատուկ ջոկատայինները, և ոչ պակաս նվիրյալ Քննչական կոմիտեն քրեական գործեր է հարուցում ցույցերին միացած զինվորականների նկատմամբ։ Այսինքն՝ այս քայլը և դրան հաջորդած բողոքի ցույցերի ցրումը կասկածի տակ չեն դնում նրա օրինականությունը։ Փաշինյանն օգտագործում է իր ողջ ուժը, և դա նորմալ է.
Սակայն Ադրբեջանի հետագա արդար պայմանները կյանքի կոչելու համար Հայաստանի վարչապետին անհրաժեշտ կլինի հանրաքվե անցկացնել, որի արդյունքներն անկանխատեսելի են և կարող են կասկածի տակ դնել նրա լեգիտիմությունը։
Այսպիսով, գալիս ենք այն եզրակացության, որ Փաշինյանը մոտ ապագայում չի գնա հանրաքվեի, այսինքն՝ մի գործընթացի, որի արդյունքները կարող են ռիսկեր ստեղծել նրա իշխանության համար։ Նրա հովանավորները, ինչպես արևմուտքում, այնպես էլ հարավում, նրան խորհուրդ չեն տալիս դա անել։
Ի՞նչ կարող է անել Փաշինյանը:
Կարծես թե Ղազախի ուղղությամբ սահմանագծման և սահմանազատման գործընթացի ավարտից հետո Փաշինյանին մնում է չեղյալ հայտարարել 1992 թվականի Հայաստանի Գերագույն խորհրդի որոշումները, շտկել Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարության փաստաթղթերը… հայցերի հետկանչ չի լինի, քանի որ ընթացակարգն արդեն մեկնարկել է և պահանջում է փոխադարձ համաձայնություն։
Զգացվում է, որ Փաշինյանը հասել է իր լեգիտիմության սահմանին որոշումների կայացման գործընթացում և չի վտանգի իր իշխանությունը։
Հարց է՝ Հայաստանում Փաշինյանի սահմանները Բաքվին կբավարարե՞ն։
Կարելի է ենթադրել, որ Բլինկքենի զանգը հենց այս մասին է, որ Արևմուտքը շահագրգռված չէ Հայաստանում որևէ ընտրական գործընթացի անցկացմամբ, որը կարող է ինչ-որ կերպ վնասել Փաշինյանին և խնդիր ստեղծել նրա իշխանության լեգիտիմության հետ…”։
Բաքվի զանգակատնից ամեն ինչ շատ պարզ է։ Իսկ թե ի՞նչ է երեւում Երեւանի զանգակատնից։ Թե՞ ընդդիմության այն թեզը, թե «Փաշինյանը երբեք ինքնակամ հրաժարական չի տա, իսկ հասարակությունը բավականաչափ մոբիլիզացված չէ» հետագայում էլ թույլ կտա Փաշինյանին կատարել իր “պարտավորությունները”։