Step1.am-ի զրուցակիցն է արցախցի փաստաբան Դավիթ Հովհաննիսյանը։
–ՀՀ կառավարությունը հաստատեց բռնի տեղահանված արցախցիների բնակարանային ապահովման ծրագիրը, որ դժգոհություն է առաջացրել մարդկանց շրջանում։ Ինչպե՞ս եք գնահատում այս ծրագիրը։
-Ընդունված ծրագիրը չի համապատասանում արցախահայության սպասելիքներին։ Արցախցիներն ավելի ընդարձակ ու լայն հանարավորություններով ծրագիր էին սպասում, որովհետեւ այն, ինչ առաջարկում է ՀՀ կառավարությունը եւ այն գները, որոնք այսօր անշարժ գույքի շուկայում առկա են, անհամեմատելի են։
-Այդ ծրագրով նաեւ ՀՀ քաղաքացիություն ստանալու պարտադիր պայման է դրվում, ինչպե՞ս եք գնահատում դա։
-Հայաստանի քաղաքացի լինելու պարտադիր պայմանը ես նորմալ եմ գնահատում։ Շրջափակումից եւ ցեղասպանությունից հետո, երբ արցախցիները դուրս էին գալիս Արցախից, իրենք իրենց համարում էին Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի, քանի որ քաղաքացիության մասին օրենքի երրորդ եւ չորրորդ հոդվածներով սահմանված կարգով ստացել էին ՀՀ անձնագիր եւ նույնականացման քարտ։ Ես չեմ կարողանում վերջնական հասկանալ՝ ո՞րն է Հայաստանի կառավարության նպատակը, որ օրինական կարգով անձնագիր եւ նույնականացման քարտ ստացած Արցախի բնակչությունն առանց որեւէ իրավական հիմքի հայտարարվեց եւ դիտարկվեց որպես փախստական։ Այսինքն՝ կառավարությունը, չունենալով օրենսդրական հիմք, ուղղակի քաղաքական այդպիսի մոտեցում ցուցաբերեց։ Այնուհետեւ ի հայտ եկան բազմաթիվ խնդիրներ, եւ մարդկանց հիմա նորից ստիպում են քաղաքացիություն ստանալու համար երկարատեւ քաշքշուկների ու թղթաբանության մեջ մտնել։ Բոլորս էլ գիտենք, որ քաղաքացիության ստացման պրոցեսը առնվազն 4 ամիս է տեւում՝ 90 աշխատանքային օր։ Եվ ծանր սոցիալական ու հոգեբանական վիճակում գտնվող բանկչության համար դա լրացուցիչ բեռ է։ Կառավարության այս վարքագիծն Արցախի բնակչության պատկերացումների վրա բացասական է անդրադառնում։
-Ինչի՞ կհանգեցնի այս քաղաքականությունը, կան կանխատեսումներ, որ արցախցիների արտագաղթը նոր թափ կստանա։
-Չեմ կարող ասել, թե կառավարության նպատակը որն է, երեւի հիմնական նպատակն այն է, որ արցախահայերը բնակեցվեն սահմանամերձ գոտիներում։ Բայց սա ավելի խորքային հետեւանքներ կունենա՝ բնակչության մի մասը ստիպված կլինի արտագաղթել։ Մարդիկ սպասում են, որ մայիսին երեխաները դպրոցն ավարտեն, եւ արտագաղթի նոր ալիք կլինի։ Այսինքն՝ սա նպաստելու է արտագաղթին եւ նրան, որ մարդիկ ուղղակի չեն կարողանալու նորմալ հասարակական սոցիալիզացիա անցնել եւ ներկա այս փոխհարաբերություններում չեն կարողանալու իրենց տեղը գտնել։
Ռոզա Հովհաննիսյան