Միջազգային հանրությունը չի վիճարկում Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման 1989թ որոշումը
- 12:32 04.07.2024
Ալիևը վախենում է Հայաստանում իշխանափոխությունից և «ձեռքբերումների» կորստից
Ալիևը, ով պահանջում էր փոխել Հայաստանի Սահմանադրությունը և փաստացի չեղարկել 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման մասին որոշումը, Հայաստանին նոր «առաջարկ» արեց՝ մի քանի ամսվա ընթացքում նախաստորագրել այսպես կոչված խաղաղության պայմանագրի հիմնարար սկզբունքները։
Ակնհայտ է, որ Սահմանադրությունը փոխելու և դրանից Անկախության հռչակագրի հղումը հանելու պահանջը չի ընդունվում ոչ հայ հասարակության, ոչ միջազգային դերակատարների կողմից։ Նույնիսկ իշխող կուսակցությունը չի կարող սահմանադրական հանրաքվե անել. Փաշինյանն արդեն հրամայել է նոր Սահմանադրության նախագիծ մշակել միայն մինչև 2026 թվականի վերջը, իսկ սեպտեմբերին հնարավոր հանրաքվե ԵՄ-ին միանալու հարցով, որը կարող էր սահմանադրական յուրահատուկ պլեբեսցիտ դառնալ, Փաշինյանի կողմից եւս «չեղարկվել» է։
Միջազգային վերլուծաբանները միաբերան ասում են, որ անգամ մեծ ցանկության դեպքում Փաշինյանի իշխանությունը չի կարող փոխել Սահմանադրությունը։ Նախ՝ արդեն ասում են, որ աշնանը Բագրատ Սրբազանի շարժումը մտադիր է ակտիվանալ, իսկ Սահմանադրության փոփոխությունները կարող են ճակատագրական լինել Փաշինյանի իշխանության համար։ Ավելին, ոչ մի օտար պետություն կամ կառույց Հայաստանին կոչ չի արել փոխել Սահմանադրությունը եւ հրաժարվել 1989թ. որոշումից։
ԱՄՆ-ն բացահայտ կոչ է անում Ալիեւին հրաժարվել լրացուցիչ պահանջներից եւ ստորագրել խաղաղության պայմանագիրը։ Ալիեւը հրաժարվում է, իսկ Բաքվում ասում են, որ Արեւմուտքն արդեն սկսել է շանտաժի ենթարկել Ալիեւին։ Մասնավորապես, Պետդեպարտամենտի պատվերով պատրաստված եւ վերջերս Երեւանում հրապարակված միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունների զեկույցը Բաքվում ընկալվեց որպես ԱՄՆ-ի սպառնալիք։ Զեկույցում, մասնավորապես, նշվում է, որ բոլոր հիմքերը կան դիմելու ՄՔԴ՝ ճանաչելու Ադրբեջանի գործողությունները Արցախում 2020-23 թթ. որպես մարդկության դեմ հանցագործություններ և պատերազմական հանցագործություններ։ Եւ եթե դա չանի Հայաստանի իշխանությունը, ապա կարող են անել մյուսները։
Բացի այդ, Բաքուն վրդովված է Եվրախորհրդարանի խոշտանգումների հանձնաժողովի երեկվա զեկույցից, որտեղ նշվում էին Ադրբեջանում խոշտանգումների աղաղակող փաստեր։
Ալիևը հասկանում է, որ եթե 1989-ի Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման մասին որոշումը ուժիմեջ մնա (ի դեպ, այն չի վիճարկվել միջազգային որևէ իշխանության կողմից), ապա «խաղաղության պայմանագիրը» կդառնա փուչիկ։ Ռասիմ Մուսաբեկովն, օրինակ, առաջարկում է, որ «Հայաստանի խորհրդարանը, որում բացարձակ մեծամասնություն ունի իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը, ընդունի «Հայկական ԽՍՀ-ի և Լեռնային Ղարաբաղի վերամիավորման մասին» որոշումը իրավական ուժը կորցրած ճանաչելու մասին որոշում, բացառել այն Անկախության հռչակագրից, ինչպես նաև այլ օրենսդրական և կառավարական ակտերից»: Նա ասում է, որ «Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի միավորման մասին որոշումը չի իրականացվել, այսպես կոչված «ԼՂՀ»-ն չկա քարտեզներում, որոնք Երևանը ներկայացրել է ՄԱԿ-ին”, թեկուզ Բաքուն իր բոլոր գործողություններով հաստատում է, որ այդ փաստաթուղթը ուժի մեջ է։
«Փակուղուց դուրս գալու ելք» առաջարկել է Ալիևը, որը առաջարկել է նախաստորագրել հայ-ադրբեջանական կարգավորման համաձայնեցված հիմնարար սկզբունքները։
Ինչու՞ է Ալիևը ոըզում նախաստորագրել այն, ինչ արդեն պարտադրել է Հայաստանին։ Ալիևը հավանաբար հասկանում է, որ Հայաստանում իշխանափոխությունը և համաշխարհային միտումները կզորայացնեն իր բոլոր “ձեռքբերումները”, այդ թվում՝ ռազմական հանցագործությունների, ուժի և ուժի սպառնալիքի կիրառմամբ: Նա ցանկանում է գոնե ինչ-որ բան ստորագրել, թեեւ դա էլ անշրջելի չի լինի։ Որովհետև աշխարհում ոչ ոք չի վիճարկում տարածաշրջանային կառուցվածքը, որը հիմնված է Արցախի և Հայաստանի վերամիավորման վրա՝ որպես 1921 թվականի ռուս-թուրքական պայմանագրերով և խորհրդային «դեկրետներով» խախտված արդարության և իրավունքների վերականգնման առաջին ակտ:
Նաիրա Հայրումյան