Արցախցիները բորոտ չեն. ՀՀ կառավարությունը չի ցանկանում կիսել բյուջեն

Երեկ հաղորդվեց, որ արցախցիների խնդիրները լուծելու համար Հայաստանի սոցիալական ապահովության նախարարությունը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հետ համատեղ Telegram-ում ստեղծել է 114 «թեժ գիծը»։ Ինչպես ասում են՝ հասանք՝ որպեսզի սոցիալական ապահովության նախարարությունը կարողանա հեռախոսով շփվել արցախցիների հետ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ֆինանսավորում է պահանջվում։

Արցախցիների բռնագաղթից անցել է ավելի քան 9 ամիս, և մինչ օրս Հայաստանում չի ստեղծվել մեկ մարմին, որը կզբաղվեր ոչ միայն հայրենիքը, բնակարանը, ունեցվածքը, այլեւ սոցիալական և քաղաքացիական կարգավիճակը կորցրած մարդկանց բազմաթիվ խնդիրներով: Ստեղծվեցին ինչ-որ Մարդասիրական կենտրոն և նույնիսկ միջգերատեսչական մարմին, որը նույնպես զբաղվում է հումանիտար խնդիրներով, բայց առանց լիազորությունների։ Մնացած բոլոր հարցերը լուծվում են էլեկտրոնային եղանակով, և եթե դրանք չեն լուծվում, ապա դիմելու տեղ չկա՝ չեմոդան, վակզան, Կրասնոդար:

Արցախցիների հետ «ուղիղ» շփումը տեղի է ունենում միայն Անձնագրային կենտրոններում, որտեղ հայկական կապույտ անձնագրերը փոխանակվում են մեկ այլ կապույտ անձնագրերով։ Եվ նույնիսկ անձնագրային բաժանմունքներում խիստ մորաքույրները չեն կարողանում բացատրել այս մանիպուլյացիայի իմաստը։

Այսօր Արցախի օմբուդսմեն Գեղամ Ստեփանյանը գրել է, որ արցախցիները, որոնց կենսաթոշակային տարիքը հասել է արտաքսումից հետո, խնդիրներ են ունենում Հայաստանում կենսաթոշակ նշանակելիս, քանի որ 1992-ից 2014 թվականների արցախցիների աշխատանքային ստաժի տվյալների բազան չկա։ Կարելի է վերականգնել ստաժը դատարանի միջոցով, բայց դա ժամանակ և գումար է պահանջում: Բայց չկա մի մարմին, որը կարող է կենտրոնացված կերպով զբաղվել այս հարցերով։

Ինչո՞ւ է Հայաստանի իշխանությունն արցախցիներին վերաբերվում բորոտների պես՝ թույլ չտալով արցախյան գործող կառույցներին՝ պետական, համայնքային կամ հասարակական, շարունակել օրինական գործել Հայաստանում և համակարգված զբաղվել արցախցիների խնդիրներով։ Իսկ ինչո՞ւ կառավարությունը չի ստեղծում առանձին մարմին, որտեղ կենտրոնացված կլինեն արցախյան բոլոր բազաները, որտեղ արցախցիները կարող էին դիմել իրենց հարցերով։ Աշխարհում ո՞վ կարող է դեմ լինել, որ Հայաստանի իշխանությունն իր հայրենակիցների հետ աշխատանքը կենտրոնացնի մեկ կառույցում։

Այս հարցին ռացիոնալ պատասխան չկա, ուստի գալիս են դավադրության տեսություններ, օրինակ՝ փողի հետ կապված։ Ավելի ճիշտ՝ փողը չվերահսկվող ծախսելու հետ։ Հայաստանի կառավարությունը մեծ գումարներ է ստանում միջազգային դոնորներից, որոնք պետք է ուղղվեն Արցախի ժողովրդի կարիքներին։ Եթե լինի մեկ մարմին, որը կգնահատի է կարիքները, գույքագրի և լուծում տա խնդիրներին, կնշանակի, որ դոնորների և հենց կառավարության միջոցները պետք է հոսեն այդ մարմնի կամ միասնական հիմնադրամի միջոցով: Իսկ դա իր հերթին ենթադրում է հաշվետվողականություն։

Շատ միջազգային դոնորներ պատկերացում չունեն, թե որտեղ են գնում այդ միջոցները և ինչպես են դրանք ծախսվում, կամ ով է որոշում կայացնում: Ամենավառ օրինակը բնակապահովման ծրագիրն է, որն արդեն հայտարարված է, դիմումներ կարող են դիմել, գումարները, համապատասխանաբար, նույնպես սկսում են հոսել, բայց ոչ ոք չգիտի, թե քանի մարդ է արդեն գրանցված (ըստ երևույթին, այդպիսինք չկա, քանի որ դրվել է պայման՝ ամբողջ ընտանիքը պետք է ստանա ՀՀ քաղաքացիություն ), ում և ինչքան գումար է հատկացվել, ինչ է կատարվում արդեն հավաքագրված միջոցների հետ, և ամենակարևորը՝ ինչպես դա ստուգել։

Փաշինյանը, խոսելով վտարանդի Արցախի իշխանության անթույլատրելիության մասին, ասաց, որ Հայաստանում պետք է լինի մեկ կառավարություն։ Ավելի ճիշտ կլիներ ասել, որ Հայաստանում միայն մեկ մարդ պետք է տնօրինի բոլոր միջոցները և որոշումներ կայացնի։