Իրանի և Բրիտանիայի ընտրությունները իսրայելական պրիզմայում. Ղարաբաղի Պանդորայի արկղը դեռ երկար չի փակվի
- 16:13 06.07.2024
Օրերս Մեծ Բրիտանիայում և Իրանում կայացած ընտրությունների արդյունքներին անհամբեր սպասում էին հատկապես Իսրայելում, քանի որ երկրորդ պատերազմի շեմին հայտնված Իսրայելի ճակատագիրը մեծապես կախված է այս երկու երկրներից։
Միջազգային վերլուծաբաններն ասում են, որ Իսրայելի և Լիբանանի միջև պատերազմն այլևս հավանական չէ, այլ անխուսափելի։ Բայց խոսքը ոչ միայն ժամանակի, այլեւ այս պատերազմի ելքի մեջ է։ Իսրայելի կառավարությունը ամեն ինչ դրել է սեղանին՝ հատկապես իր ներկայիս տարածքում Իսրայել պետության գոյությունը:
Իսրայելի ստեղծումն այն առանցքն է, որի վրա խարսխված է ներկայիս աշխարհակարգը` իր ՄԱԿ-ի, Պոսթդամի, Յալթայի պայմանագրերով և այլն: Սակայն միայն ծույլերը չեն ասում, որ այս աշխարհակարգը փոխվում է, ինչը նշանակում է, որ փոխվելու է նրա առանցքը՝ Իսրայել պետությունը։
Իրանում ռեֆորմիստական ուժերի ներկայացուցչի հաղթանակը բազմաթիվ գնահատականներ առաջացրեց Իրանի և ԱՄՆ-ի հավանական մերձեցման, պատժամիջոցների վերացման և Իրանի «բացման» վերաբերյալ։ Իսրայելը, որը վերջին տարիներին իր քաղաքականությունը կառուցել է հակաիրանական հռետորաբանության վրա, կարող է կորցնել այս բազան։ Եւ Համասի ու Հեզբոլլահի հետ պատերազմը նման վերափոխման նշաններ են։
Իրանի նոր նախագահ Փեզեշիանը, ինչպես Ռոհանին, չի բացառում բանակցություններ միջուկային գործարքի շուրջ։ Սակայն ընտրությունների առաջին փուլից առաջ ներկայացնելով իր ծրագիրը, նա խոստացավ, որ բարեկամական հարաբերություններ կունենա բոլոր երկրների հետ, բացի Իսրայելից։ Ճիշտ է, Պեզեշիանը, ի տարբերություն պահպանողականների, չի պահանջում անհապաղ ոչնչացնել Իսրայելը, բայց համաձայնում է մի փոքր սպասել։
Նա նաև շատ մտերիմ է նախագահ Էրդոնանի հետ՝ ղեկավարելով Իրան-Թուրքիա բարեկամության ընկերությունը։
Իսրայելը կարծում է, որ հրեական պետության նկատմամբ Իրանի քաղաքականության մեջ դրական փոփոխություններ չեն լինի։ Բայց վատթարացումը հնարավոր է։ Օրինակ, եթե Արևմուտքը, համաձայնելով, որ Իրանի նոր նախագահը «բարեփոխիչ» է, սկսի չեղարկել Իրանի դեմ պատժամիջոցները և խթանել նոր միջուկային համաձայնագիրը:
Մեծ Բրիտանիան, որի պրոտեկտորատում 1947 թ․ ստեղծվել է Իսրայելը, կարևոր դեր է խաղում։ Եվ Լոնդոնի քաղաքականության փոփոխությունը կարող է փոխել իրավիճակը:
2023 թվականի հոկտեմբերին Իսրայելի վրա ՀԱՄԱՍ-ի հարձակումից հետո Մեծ Բրիտանիայի նոր վարչապետ Քիր Սթարմերը աջակցել էր Գազայում Իսրայելի ռազմական գործողությանը և նրա ինքնապաշտպանության իրավունքին:
Սա զայրացրեց բազմաթիվ պաղեստինամետ ընտրողներին, և նա բախվեց վիրտուալ ապստամբության տասնյակ լեյբորիստ պատգամավորների կողմից, ովքեր կոչ էին անում անհապաղ հրադադար հաստատել: Այս տարվա փետրվարին նա ինքը կոչ արեց «տեւական զինադադարի»՝ ասելով, որ դա «պետք է տեղի ունենա հիմա»։
Իսրայելի նախագահն արդեն շնորհավորել է Մեծ Բրիտանիայի նոր վարչապետին, սակայն Իսրայելում անհանգստությունն ակնհայտ է, հատկապես հաշվի առնելով այն փաստը, որ դեմոկրատ Բայդենը կլինի ԱՄՆ նախագահը առնվազն եւս վեց ամիս։ Իսկ Իսրայելում ասում են, որ բացարձակապես ժամանակ չունեն։
Իսրայելի ճակատագիրը վտանգված է, և արդեն հայտնվում են վերլուծություններ, որոնք կանխատեսում են իսրայելցիների վերաբնակեցում` կա՛մ Ղրիմ, կա՛մ Ղարաբաղ, որտեղ ասեն թուրք ընկերները: Ղարաբաղում բացված Պանդորայի արկղը դեռ երկար չի փակվի։