2022 թվականի ամառ. Ռուսական զորքերը հստակ առաքելություն ունեին խեղդելու Արցախը
- 10:25 28.08.2024
2022 թվականի ամռանը սկսվեց Արցախի կործանման վերջնական փուլը։ Ադրբեջանը հայտարարեց Լաչինի միջանցքի այլընտրանքային ավտոմայրուղու կառուցման ավարտի մասին՝ պահանջելով Քաշաթաղի (Լաչին) շրջանի լիակատար վերահսկողություն և ռուս խաղաղապահների դուրսբերում այս գոտուց։
Ղարաբաղի բարձրաստիճան պաշտոնյաները հանդիպել են Բերձորի, Սուս և Աղավնո (Արիավան) գյուղերի բնակիչների հետ՝ հայտարարելով, որ միջանցքն անցնում է ադրբեջանցիներին, և մարդիկ պետք է լքեն իրենց տները։ Կառավարության կարգադրությամբ դադարեցվել են բոլոր հաղորդակցությունները, տները չայրելու հրաման է տրվել։
Օգոստոսի 20-ից ռուսական խաղաղապահ զորախումբն առանց հատուկ թույլտվության արգելափակել է մուտքը Աղավնո հայ լրագրողների, հասարակական գործիչների և քաղաքացիական անձանց համար։ Այնտեղից հնարավոր էր միայն հեռանալ։ Միևնույն ժամանակ, ադրբեջանցիները «փրկարարների» անվան տակ արդեն կանգնած էին բնակավայրերի մոտ:
Վերջին հայ ընտանիքները օգոստոսի 24-ին լքել են Բերձորը, Սոսը և Աղավնոն։ Նրանց հետեւել են Լեռնային Ղարաբաղի ոստիկաններն ու փրկարարները։ Որոշ ժամանակ անց ռուս խաղաղապահները եւս լքել են Լաչինի միջանցքը։
Այն ժամանակ խոսույթ է ի հայտ եկել, որ Լաչինի միջանցքի վաղաժամ հանձնումը տեղի է ունեցել ղարաբաղյան եւ ադրբեջանական կողմերի գործարքի արդյունքում՝ ռուս խաղաղապահների ճնշման և միջնորդության ներքո։ Այս խոսույթը սկսեց հատկապես հաստատվել, երբ օգոստոսի վերջին օրը, առանց զգուշացման, կառավարությունն ու ռուս խաղաղապահների հրամանատարությունը շարասյունով գնացին Ստեփանակերտից Հայաստանի սահմանը այլընտրանքային ճանապարհով, այսինքն։
Այդ օրերին Ստեփանակերտում տեղի էին ունենում բողոքի ակցիաներ։ Մասնակիցները կոչ էին անում հանրությանը ուշադրություն դարձնել 44-օրյա պատերազմից հետո ծաղկած կոռուպցիային և այն փաստին, որ նոյեմբերի եռակողմ հայտարարության ստորագրողները չեն կատարում իրենց պարտավորությունները։
Ընդդիմությունը կոչ արեց ուշադրություն դարձնել այն փաստին, որ Բերձորի և Աղավնոյի վաղաժամ հանձնումով սրվելու է Հայաստանից դեպի Լեռնային Ղարաբաղ Բերձորի միջանցքով անցնող ենթակառուցվածքային հաղորդակցությունների հարցը ։ Այլընտրանքային ճանապարհի որակը կասկածի տակ դրվեց, և փաստարկվեց, որ Հայաստանի հետ հաղորդակցությունը պետք է ապահովվի երկու երթուղիներով՝ Բերձորի միջանցքով և այլընտրանքային ճանապարհով։
Ընդդիմությանն ի հակակշիռ սկսվեց այլընտրանքային ճանապարհի առաջնահերթության քարոզչություն։ Իսկ հաղորդակցությունների հարցը, ինչպես հայտարարեցին իշխանությունները, իբր կլուծվի ռուս խաղաղապահների աջակցությամբ։ Մարդկանց այն ավելի շատ դուր եկավ:
Սակայն մի քանի ամիս անց սկսվեց շրջափակումը։ Կենսական ամեն ինչի պակասից բացի, փորձեր են սկսվել տարածել այն նարատիվը, որ ղարաբաղցիները սխալ են հասկացել եռակողմ համաձայնագրի կետերը, իսկ ռուս խաղաղապահների առաքելությունը բոլորովին այլ է։
Ալվարդ Գրիգորյան