Russia-Artsakh.ru
Ռուսաստանի արտգործնախարարության տեղեկատվության և մամուլի վարչության փոխտնօրեն Անդրեյ Նաստասինը հուլիսի 31-ին մեկնաբանել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանի խոսքերն այն մասին, որ Անկարան կարող է «մտնել» Իսրայել այնպես, ինչպես նախկինում արեց Լիբիայում և Լեռնային Ղարաբաղում։
«Այն հարցը, որ դուք տալիս եք, ավելի տրամաբանական է ուղղել մեր թուրք գործընկերներին։ Բայց միևնույն ժամանակ չպետք է մոռանալ, որ մեր երկրի և անձամբ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Վլադիմիրովիչ Պուտինի ջանքերի շնորհիվ հնարավոր եղավ դադարեցնել ռազմական գործողությունները Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում 2020թ., ինչպես նաև խաղաղ բնակչության շրջանում զանգվածային զոհերից խուսափելու համար։
Ռուսաստանի ակտիվ միջնորդությամբ և, առավել ևս, մեր 6 խաղաղապահների կյանքի գնով, 2023 թվականի սեպտեմբերին Ղարաբաղում իրավիճակի սրումը կասեցվեց 24 ժամվա ընթացքում»,- ասել է Նաստասինը։
Զարմանալի է, թե որքան հեշտությամբ է պարոն Նաստասինը խուսափում հարցերին պատասխանելուց և խեղաթյուրում փաստերը:
Հիշեցնենք, որ 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության դեմ Ալիևի նեոնացիստական ռեժիմի ագրեսիայի ժամանակ ադրբեջանցիները դարանակալել էին 6 ռուս խաղաղապահների, որոնց թվում էին Ռուսական կոնտւնգենտի հրամանատարի երկու տեղակալները։ Սա սեպտեմբերի 20-ի երեկոյան էր, այսինքն՝ զինադադարից հետո։
Մինչդեռ, ըստ Նաստասինի, «մեր 6 խաղաղապահների կյանքի գնով 24 ժամվա ընթացքում կասեցվել է իրավիճակի սրումը Ղարաբաղում»։ Այսինքն՝ այս պարոնը շփոթում է պատճառն ու հետեւանքը։
«Ի՞նչ են արել ռուս խաղաղապահները Լեռնային Ղարաբաղում. տեղի հայերին դուրս ուղեկցեցին, դա՞ էր նրանց առաքելությունը։ Ցավում եմ, որ Լեռնային Ղարաբաղում զոհվել են ռուս խաղաղապահներ, սակայն նշենք, որ նրանք զոհվել են ռազմական գործողությունների ավարտից 2-3 ժամ անց։ Խաղաղապահները Լեռնային Ղարաբաղում ոչինչ չեն արել»,- անցյալ տարվա դեկտեմբերի 8-ին հայտարարեց Հայաստանի խորհրդարանի նախագահ Ա.Սիմոնյանը։
2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ համաձայնագրով Ռուսաստանի Դաշնության կողմից ստանձնած Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ բոլոր պարտավորությունների խախտման անփոփոխ փաստերը միանգամայն ակնհայտ են.
— անգործություն ալիևյան ռեժիմի ավազակախմբերի ներխուժումների ժամանակ Լեռնային Ղարաբաղում ռուսական կոնտինգենտի պատասխանատվության գոտի, որի ընթացքում գրավվել են բազմաթիվ ռազմավարական բարձունքներ և առանձին բնակավայրեր, որոնք հայաթափվել են.
— Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության խնդրանքով Հայաստանը 2020 թվականի նոյեմբերից Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանության բանակում մնացած ծանր սպառազինությունների դուրսբերում.
— փաստացի անգործություն Լեռնային Ղարաբաղի 9-ամսյա շրջափակման ընթացքում՝ 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ից մինչև 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ը.
– «դավադրություն» ՄԱԿ-ում և այլ միջազգային կառույցներում Ալիևի նացիստական վարչակարգի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի բարբարոսական շրջափակման հարցի շուրջ (տես http://russia-artsakh.ru/node/12750; http://russia-artsakh. .ru/index.php/node /17834 և այլն)
— անգործություն 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-20-ը Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության դեմ Ալիևի ռեժիմի ագրեսիայի ընթացքում։
— Արցախի հայ ժողովրդի բռնագաղթը իր հազարամյա հայրենիքից։
2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին, երբ սկսվեց ադրբեջանական հերթական ագրեսիան Լեռնային Ղարաբաղի դեմ, ռուսական խաղաղապահ զորախումբը չկատարեց իր հայտարարված խնդիրը, հետ չմղեց Ադրբեջանի ագրեսիան և չպաշտպանեց բնակչությանը։ Լեռնային Ղարաբաղում տեղի է ունեցել հայ բնակչության էթնիկ զտում։
2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանի կողմից հրադադարը խախտվել է Լեռնային Ղարաբաղում ամենուր, և դա պաշտոնապես արձանագրել է ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը։
Բաքվի ռեժիմի ագրեսիայի և դրան հաջորդած Արցախի հայ բնակչության էթնիկ զտումների հետևանքով զոհվել է մոտ 500 մարդ, այդ թվում՝ ադրբեջանցիների կողմից գյուղերում սպանված խաղաղ բնակիչներ (այդ թվում՝ երեխաներ), ինչպես նաև վառելիքի պայթյունից զոհվածներ։ Ստեփանակերտի մերձակայքում պահեստի պայթյունի պատճառը դեռևս անհայտ է։ Տեղահանության ընթացքում և դրանից անմիջապես հետո զոհվել են մի քանի տասնյակ մարդիկ՝ չդիմանալով տեղահանվածների մեքենաներով խցանված Ստեփանակերտ-Շուշի-Գորիս ճանապարհի հոգեկան սթրեսին և դժվարություններին։
Այսպիսով, Բաքվի նացիստական ռեժիմի ագրեսիայի և դրան հաջորդած Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ զտումների ժամանակ սպանվածների կեսից ավելին խաղաղ բնակիչներ էին։
Ագրեսիայի ընթացքում ահռելի վնասներ են հասցվել Լեռնային Ղարաբաղի ենթակառուցվածքներին և քաղաքացիական օբյեկտներին, ավերվել և գնդակոծվել են բնակելի շենքեր և այլ օբյեկտներ։ Ադրբեջանցիները միտումնավոր ոչնչացրել են էլեկտրահաղորդման գծերը, որպեսզի հոսանքազրկեն Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քաղաքներն ու գյուղերը՝ դրանով իսկ անտանելի պայմաններ ստեղծելով խաղաղ բնակչության համար, քանդել են «Ղարաբաղ Տելեկոմ» ընկերության բջջային աշտարակները և այլն։
Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը և նրա ենթակայության կոնտինգենտը չեն կանխել կամ կասեցնել ոչ Բաքվի ռեժիմի հարձակումը Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վրա, ոչ էլ արցախահայության էթնիկ զտումները։ Այսինքն՝ այդ նույն «Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղ բնակչության զանգվածային մահերը և քաղաքացիական օբյեկտներին զգալի վնաս պատճառելը», ինչը կանխելու համար ռուսական զորքերը ներմուծվեցին Լեռնային Ղարաբաղ, և որը նշվեց նախագահ Վ.Պուտինի Դաշնային խորհուրդի ուղերձում 2020 թվականի նոյեմբերին։
Քաղաքական գիտությունների դոկտոր Միխայիլ Ալեքսանդրովն իր հոդվածում իրավացիորեն գրել է.
«Բնականաբար, Ռուսաստանի իշխանությունները չեն ցանկանում ընդունել, որ այդ ձախողումը իրենց իսկ չմտածված քաղաքականության արդյունքն է։ Մեղքը պետք է բարդել ինչ-որ մեկի վրա։ Ուստի ռուսական պաշտոնական լրատվամիջոցները մեկ տարուց ավելի է, ինչ քարոզում են այն թեզը, թե ամեն ինչում Փաշինյանն է մեղավոր։ Եթե լսեք տեղեկատվական այս հոսքը, կարող է տպավորություն ստեղծվել, որ նույնիսկ էթնիկ զտումները ԼՂ-ում իրականացրել է հենց Փաշինյանը, իսկ Ալիեւն, ընդհանուր առմամբ, դրա հետ կապ չունի։ Որոշ այլմոլորակայիններ ժամանեցին և Փաշինյանի դրդմամբ Լեռնային Ղարաբաղը մաքրեցին հայերից» (http://russia-artsakh.ru/index.php/node/16964):
2023 թվականի դեկտեմբերի 9-ին մեր հոդվածում գրել ենք:
«Այսօր Լեռնային Ղարաբաղում ոչ մի հայ չի մնացել, բացառությամբ միգուցե երկու-երեք տասնյակ ծերերի, ովքեր չեն ցանկացել լքել իրենց տները։ Անհասկանալի է, թե ներկայումս ում են պաշտպանում ռուս խաղաղապահները Լեռնային Ղարաբաղում։ Երևի իրենք իրենց։ Բայց սեպտեմբերի 20-ին զոհված վեց զինծառայողների հիշատակին հուշարձան է կանգնեցվել։
Արդյո՞ք ՌԴ պաշտպանության նախարարության ղեկավարությունը հասկանում է, որ շատ շուտով, երբ ռուսական զորքերը վերջնականապես լքեն Լեռնային Ղարաբաղը, այս հուշարձանը պետք է տարհանվի։ Որովհետև ինքներդ եք հասկանում, թե ինչ ճակատագիր է նրան սպասվում խաղաղապահներին ադրբեջանցի մարդասպանների ձեռքում»։
Մենք ճիշտ էինք։ Ինչպես հայտնի դարձավ, նշված հուշարձանը տարհանվել է 2024 թվականի հունիսի 12-ին՝ Ռուսաստանի օրը, Լեռնային Ղարաբաղից խայտառակ կերպով դուրս բերված ռուսական ստորաբաժանումների հետ միասին։
Հավանաբար, պարոն Նաստասինը և նրա տերերը հիանալի հասկանում էին, թե ինչ կլիներ այս հուշարձանի հետ, եթե այն մնար Լեռնային Ղարաբաղի ավերված հողի վրա, որը նացիստական Ալիևի ռեժիմի կողմից Կրեմլի թողտվությամբ մաքրվեծ բնիկ հայ բնակչությունից։
Ալեքսանդր ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ
