Արցախի մասին փաստաթղթում չի հիշատակվում Արցախը․ ոչ ոք չի հասկանում այս աբսուրդը

Supporting Armenia’s Democracy and Western Future խորագրով ԱՄՆ կոնգրեսի Հելսինկիի հանձնաժողովում Հայաստանին նվիրված լսումներ են տեղի ունեցել: ԱՄՆ Սենատի Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ, սենատոր Բեն Քարդինը նշել է, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև շուրջ երկու տարի բանակցվող փաստաթուղթն արդար չէ, քանի որ չի անդրադառնում հայկական կողմի համար առանցքային մի շարք հարցերի:

«Որքան ես եմ հասկանում՝ նրանք չեն խոսում անգամ Լեռնային Ղարաբաղի և այնտեղից տեղահանված մարդկանց մասին, չեն խոսում անգամ սահմանի խնդիրներից՝ այն տարածքներից, որ այժմ գտնվում են Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, այնպես որ դա շատ արդար համաձայնագիր չէ», – նշեց Բեն Քարդինը:

Իրավաբան Նազելի Վարդանյանը Step1.am-ին տված հարցազրույցում արձանագրում է, որ 1 տարի է անցել Արցախի օկուպացիայից, դեպորտացիայից, «եւ ոչ մի հայց արցախցիների անունից չի ներկայացվել դատարաններ, թեկուզ պետք էր մասսայական հայցեր ներկայացնել»։

Դա իրոք ապշեցուցիչ է։ Մի քանի ամիս առաջ Արցախի խորհրդարանի պատգամավորները փաստերեն հրաժարվել են արցախցիների իրավունքների պաշտպանության իրենց բարձրագույն մանդատից եւ փոխանցել ոչ մի կարկավիճակ չունեցող կոմիտեյի, որը ղեկավարում է Վարդան Օսկանյանը։

Այդ կոմիտեն հանդիպումներ է անցկացրել, ծավալուն աշխատանք է կատարել, եւ նորերս Step1.am-ին տված հարցազրույցում Արցախի ԱԺ նախագահի պաշտոնակատար Գագիկ Բաղունցն ասել է, որ հանձնախմբի անդամները ներկայացրել են կատարած գործը, եւ Արցախի խորհրդարանը գոհ է այդ աշխատանքից։

Թե ինչու Արցախի ԱԺ պատգամավորներն իրենք չեն ներկայացնում արցախցիների իրավունքնեչը, պարզ չէ։ Պարզ չէ նաեւ, ինչո՞ւ այդ իրավունքները սահմանափակվում են միայն վերադարձի գաղափարով, այդպիսով «ճանաչելով», որ Արցախը «պատկանում է» ադրբեջանին։

Օսկանյանի հանձնախումբը, չնայած «բարի նպատակներին», չեզոքացնում է արցախցիների ինքնակազմակերպման հնարավորությունը, անուղղակի արցախցիների իրավունքների պաշտպանությունը «վերագրելով» հայկական ներկայիս ընդդիմությանը։ Դա իշխանություններին թույլ է տալիս այս ամենին «իշխանափոխության» վտանգի երանգ տալ։

ՀՀ կառավարությունը իր հերթին աբսուրդի է հասցրել Բաքվի հետ հաամձայնության գալու իր տենչը։ Ոչ ոք աշխարհում չի կարողանում հասկանալ, թե ինչպե՞ս կարելի է Արցախյան հակամարտության արդյունքում մի պայմանագիր ստորագրել, որտեղ հիշատակված չէ Արցախը։

Հիշեցնենք, որ Փաշինյանի կողմից առաջ քաշվող «խաղաղ պայմանագրի» մեջ արդեն բացառված են 3 կարեւոր հարցեր՝ Արցախի հարցի կարգավորումը, սահմանազատման հարցը եւ ճանապարհների ապաշրջափակումը։ Միակ հարցը, որը Երեւանը պնդում է՝ Ալմաթիի հռչակագրի մասին հիշատակումն է, որպեսզի Արցախի հարցը փակված համարվի։

ՀՀ իշխանոթյան եւ ընդդիմության դիրքորոշումները շատ չեն տարբերվում․ իշխանությունն ասում է՝ Արցախ չկա, արցախցիներն էլ պետք է ինտեգրվեն Հայաստանում, խորհրդարանական ընդդիմությունը ասում է՝ Արցախ չկա, բայց արցախցիները պետք է վերադառնան։ Երկուսն էլ չեզոքացնում են արցախցիների իրավունքների արտահայտման նույնիսկ փոքր հնարավորություն։

Ավելին, “չեզոքացվում” է Արցախում տեղի ունեցածի փաստահավաք աշխատանքը։ Այս օրերին Երեւանում տեղի ունեցող  «Մարդու իրավունքներ և պատասխանատվություն. ուղիներ դեպի հետկոնֆլիկտային արդարադատություն» երրորդ միջազգային համաժողովում ընդգծվել է, որ առանց փաստահավաք աշխատանքի եւ հզոր ինֆորմացիոն արշավների ոչինչ չի ստացվի։

Ո՞վ պետք է կատարի այդ աշխատանքը։ Օսկանյանը եւ Օկամպոն դա չեն անի, առավել եւս՝ Ալեն Սիմոնյանը։ Դա պետք է անեն արցախյան կազմակերպությունները, համակարգված, առանց ծիծաղելի քաղաքական տարաձայնությունների։

Ռուսական անեկդոտ կա․ մեկը սեքս-շոփում նայում է շուրջն ու ասում․ “Батюшки, что только люди не придумают, чтобы самим у станка не стоять”.