Մոռացեք արմատների, հազարամյա ժառանգության մասին՝ հանուն երեւակայական խաղաղության

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ելույթները վաղուց ոչ ոքի չեն զարմացնում իրենց անհեթեթությամբ։ Ավելին, քիչ թե շատ մտածող հայերն իր յուրաքանչյուր հրապարակային ելույթից առաջ սարսափով մտածում են՝ ի՞նչ է լինելու այս անգամ։

Բացառություն չէր նաև Փաշինյանի ելույթը Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 79-րդ նստաշրջանի շրջանակում կայացած «Ապագայի գագաթնաժողովում»։ Արժե կարդալ հետևյալ տողերը՝ ակնհայտ դարձնելու համար, թե որքանով է Հայաստանի ներկայիս վարչապետը շփոթված իրականությունից և չի գիտակցում իր պետությունը կործանման հասցնելու պատասխանատվությունը։

«Անցյալում արդեն ոչ մի բան չենք կարող փոխել, այսօրվա մեջ արդեն շատ բան չենք կարող փոխել, որովհետև այսօրն արդեն ինչ-որ չափով անցյալ է: Բայց ապագան նախագծելն այսօրվա ամենակարևոր գործն է: Անելիքների օրակարգը նույնպես հայտնի է. խաղաղություն, անվտանգություն, բարեկեցություն, ազատություն, արդարություն, մարդու իրավունքներ, արհեստական ինտելեկտ, կլիմա: Բայց կարևոր է այն հայեցակարգը, որ պիտի դնենք ապագայի մեր պատկերացումների հիմքում:

Եվ հետևաբար, ինչպե՞ս կառուցել ապագան: Ասածս տարօրինակ կհնչի, բայց կարևորագույն բանը, որ կարող ենք անել ապագայի համար, պոզիտիվ խոսույթներ ձևավորելն է¸ և դրանց հիմքերի ստեղծման հնարավորությունների վրա կենտրոնանալը, անկախ նրանից այս պահին դրանք կա՞ն, թե` ոչ»,- ասաց Փաշինյանը։

Այսինքն՝ մի երկրի ղեկավար, որը վերջին 3 տարում կորցրել է իր տարածքի մի մասը՝ Արցախը՝ ընդունելով ցեղասպանության և տեղահանության ենթարկված իր 150 հազար հայրենակիցներին, մի երկրի, որի տարածքի 240 քառակուսի կիլոմետրն այսօր գտնվում է ադրբեջան կոչվող ահաբեկչական, ֆաշիստական ​​կազմավորման օկուպացիայի տակ, խոսում է այն մասին, որ «ոչինչ փոխել չի կարելի»։

Այսինքն, ըստ Փաշինյանի, պետք է հաշտվել կատարվածի հետ, մոռանալ, որ Ռուսաստանի և Թուրքիայի պրոքսին՝ ադրբեջանը իրականացրել է ցեղասպանություն, մարդկության դեմ հազարավոր հանցագործություններ, և տալ նրան ողջ Հայաստանը, միայն այն պատճառով, որ «մեզ պետք են դրական նարրատիվներ»։

Երկրի վարչապետը, ում հայրենակիցները Բաքվի բանտերում հառաչում են միայն հայ լինելու պատճառով, այս մասին ոչ մի բառ չի արտասանում նման բարձր մակարդակի համաշխարհային ֆորումում։

«Ի տարբերություն նախորդ երեք անգամների` ես Գլխավոր ասամբլեայի իմ այս տարվա ելույթում ավելի շատ կկենտրոնանամ հնարավորությունների վրա, քան հարևան երկրներին մեղադրելու։ Եվ դա դրական մտածելու և հնարավորությունների մասին խոսելու հնարավորություն կտա»,- ասաց Փաշինյանը։

Այսինքն՝ Փաշինյանը չի ցանկանում «մեղադրել հարևան երկրներին» հանուն ինչ-որ երևակայական ապագայի, որն իրեն ոչ ոք չի խոստանում։ Ինչպես գիտեք, հարեւան թշնամի, ահաբեկչական երկրի «նախագահը» հավակնում է Փաշինյանի գլխավորած երկրի ողջ տարածքին։ Ամենայն հավանականությամբ, նա համաձայն է «ալիևի ծրագրին», քանի որ չի ցանկանում նրան որևէ բանում մեղադրել։

Մեկ այլ անհեթեթ արտահայտություն Փաշինյանի ելույթից. «Այսօրվա համաշխարհային ճգնաժամի պատճառներից մեկն այն է, որ միջազգային ձևաչափերը վաղուց դարձել են փոխադարձ մեղադրանքների, սպառնալիքների, փակուղային իրավիճակների և ճգնաժամերի մասին հայտարարությունների ասպարեզ»։

Փոխանակ ՄԱԿ-ին մեղադրելու, որ դադարեցրել է արձագանքել այսօրվա մարտահրավերներին, չի կանգնեցնում կամ կանխում ցեղասպանությունները, որոնք պատել են Երկիր մոլորակի կեսը, Փաշինյանը առաջ է քաշում մոլորական եզրակացություն, որ « անցյալում քիչ էին կամ բացակայում էին դրական նարրատիվները»: Այսինքն, ըստ Հայաստանի վարչապետի, հենց որ «դրական նարրատիվներ» հայտնվեն, ահաբեկիչները, նացիստները, ռասիստները կդառնան սպիտակ ու պուպուշ, և բոլորը միմյանց բարիք ու երջանկություն կմաղթե՞ն, երբ հանդիպեն։

Նիկոլ Փաշինյանն ավելի ու ավելի էր հիշեցնում սատկած աղավնին ադրբեջանցի վերարկույով “էկոակտիվիստի” ձեռքին Շուշիի մերձակայքում փակված ճանապարհին, որի պատճառով արցախցիները ենթարկվեցին շրջափակման, սովի, ցրտի և զանգվածային արտահանման իրենց նախնիների երկրից։ Կարծես՝ «խաղաղության աղավնի», բայց արդեն խեղդված։

Այս «Ապագա կա» լոզունգի ֆոնին հարեւան Իրանը սկսեց ակտիվորեն ազդանշաններ ուղարկել Արևմուտքին։ «Մենք կցանկանայինք երկխոսություն և բանակցություններ սկսել եվրոպացիների և ամերիկացիների հետ», – Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի շրջանակներում լրագրողներին ասաց Իրանի նորընտիր նախագահ Փեզեշքիյանը (մեջբերում է AFP-ն): «Մենք երբեք չենք աջակցել ռուսական ագրեսիային ուկրաինական տարածքի հանդեպ»։

Նշենք, որ մի քանի շաբաթ առաջ Իրանը ուղղակիորեն մեղադրեց Ռուսաստանին «Զանգեզուրի միջանցքը» ճեղքելու, ռազմական բախումներ հրահրելու և հայ-իրանական սահմանը փակելու մտադրության մեջ։

Տարօրինակ է, չէ՞: Այդ մասին, թվում է, Հայաստանի ղեկավարը պետք է հայտարարեր ՄԱԿ-ի բարձր ամբիոնից։ Բայց ոչ, Հայաստանի վարչապետը չի ցանկանում որևէ մեկին մեղադրել ռազմական հանցագործությունների, հայկական պետականությունը ոչնչացնելու ռուս-թուրք-ադրբեջանական ծրագրի վերածելու մեջ։

Մարգարիտա Քարամյան