Պահանջները, որոնք հայերը պետք է 90-ականներին ներկայացնեին Բաքվին, այժմ Ալիևն է հնչեցնում
- 09:31 03.10.2024
Մեկ տարի առաջ Բերձորի միջանցք
Այն բանից հետո, երբ Հայաստանի Սահմանադրական դատարանը ալիևին հասկացրեց, որ ՀՀ Սահմանադրությունը չի փոխվելու, ադրբեջանցի ահաբեկիչներն անցան Հայաստանին պահանջներ ներկայացնելու նոր մարտավարության։
Սկզբում ալիևի խորհրդական զուլֆուգարովն ասել էր, որ եթե Հայաստանը չի կարողանում փոխհատուցում վճարել Ադրբեջանին իբր «Արցախի օկուպացիայի» համար, ապա դա կարող է անել՝ տարածքներ փոխանցելով ահաբեկիչներին։
Այնուհետև ալիևը Բաքվում «Անհայտ կորածների հիմնախնդիրների լուծումը» խորագրով միջազգային գագաթնաժողովի ժամանակ ասել է, որ «եթե Հայաստանն իսկապես խաղաղություն է ուզում, պետք է դատապարտի ադրբեջանցիների դեմ իրականացված վայրագությունները և պատժի մեղավորներին»։
Ինչպես գիտեք, Բաքվի բանտում այժմ էլ կան արցախահայեր, այդ թվում՝ Արցախի իշխանությունների օրինական ընտրված ներկայացուցիչներ, ովքեր մեղադրվում են «ահաբեկչության», «անջատողականության» և այլ մտացածին հանցագործությունների մեջ։
Պարադոքսալ է, սակայն, քանի որ ֆաշիստական, ռասիստական, բացահայտ ահաբեկչական կազմակերպության ղեկավարը, որը վերջին 36 տարվա ընթացքում առնվազն 6 ցեղասպանություն է իրականացրել (Սումգայիթ, Բաքու, Կիրովաբադ, Մարաղա, Շահումյան, Արցախ), համարձակվում է խոսել Հայաստանի և Արցախի տարածքը հանգիստ լքած ադրբեջանցիների նկատմամբ «վայրագությունների» մասին, որոնք իրենց հետ տարել են ունեցվածքը։
Փորձենք հասկանալ, թե ինչու է բռնապետ Ալիևն այդքան համարձակորեն շոշափում թեմաներ, որոնց առումով ինքն է մինչև արմունկները արյունոտված։
Ամենայն հավանականությամբ, դրա պատճառը հայկական երկու հայկական հանրապետությունների իշխանությունների միջակ քաղաքականությունն ու դիվանագիտությունն է, որոնք մինչ օրս չեն գիտակցել, որ փախստականների խնդիրների, սեփական տարածքների և իրավունքների թշնամուն չարդարացված զիջումները ոչ միայն չեն կարող բերել խաղաղության, այլ նաև դառնում են նոր սպառնալիքների պատճառ ու արդարացում։
Այս չարիքի արմատը 90-ականներին է։
-Նախ՝ Հայաստանի այդ ժամանակաշրջանի իշխանությունը, զիջելով ռուս-թուրքական ծրագրերին, չդատապարտեց ադրբեջանական ագրեսիան Արցախի և բուն Հայաստանի դեմ։
-Երկրորդ, Հայաստանը ոչ մի անգամ չի հայտնել այն ժամանակվա ԵԱՀԽ-ին (ԵԱՀԿ), որ Ադրբեջանը խախտել է ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտությունը խաղաղ ճանապարհով լուծելու և ԼՂՀ կարգավիճակը որոշելու իր պարտավորությունները և 1992թ. փետրվարին ագրեսիա է իրականացրել Արցախի բնակիչների նկատմամբ։
Երրորդ՝ 1996 թվականին Հայաստանի իշխանությունները ապօրինի կերպով ԼՂՀ-ին հանեցին բանակցային գործընթացից, որի ընթացքում փախստականների խնդիրը պետք է դառնա առանցքայիններից մեկը։ Իսկ ԼՂՀ-ի շուրջ ազատագրված տարածքների հարցը պետք է տարածքային փոխհատուցման առարկա դառնար Շահումյանի, Գետաշենի եւ այլ տարածքների կորստի համար, որոնք հայաթափվել էին մինչ այդ։
Բոլոր այն պահանջները, որ անցյալ տարիների Հայաստանի իշխանությունները պետք է ներկայացնեին Ադրբեջանին, այժմ թշնամիները ներկայացնում են Հայաստանին։
Իսկ Հայաստանի գործող իշխանությունը ցեղասպանությունից փախած արցախցիներին մեղադրում է իրենց տներում չմնալու և սեփական հողը չպաշտպանելու մեջ։
Հետաքրքիր է, Հայաստանի ներկայիս իշխանությունը գիտակցո՞ւմ է, թե ինչ կլիներ արցախցիների հետ, եթե նրանք մնային ահաբեկիչների վերահսկողության տակ։ Արդյո՞ք հայ պաշտոնյաները հասկանում են, որ բոլոր արցախցիները կդատվեին մտացածին հանցագործությունների և ենթադրաբար «ադրբեջանցիների դեմ» հնարած գործողություններին մասնակցելու համար։ Կանայք կվերածվեն «սեքս-ստրուկների», ինչպես անում են բոլոր ահաբեկիչները, իսկ երեխաներին կտանեն իրենց տարածքները և կրոնափոխ կանեին, ինչպես դա արեց Ռուսաստանը ուկրաինացի երեխաների հետ:
ՔՊ պատգամավորները, ովքեր դեմ քվեարկեցին ՀՀ-ում բնակություն հաստատած Արցախի Հանրապետությունից բռնագաղթված բնակիչների կենսապայմաններն ուսումնասիրող Ազգային ժողովի քննչական հանձնաժողով ստեղծելու նախաձեռնությանը, գիտակցո՞ւմ են, որ Ադրբեջանին եւս մեկ պատճառ են տվել մեղադրե՞լ Հայաստանին, որ այժմ այն չի կատարում իր միջազգային պարտավորությունները՝ ապահովելու այն փախստականների իրավունքները, որոնց Հայաստանը վերցրել է ժամանակավոր պաշտպանության տակ։
Իսկ եթե վաղը Ադրբեջանը դիմի ՄԱԿ-ին և պնդի, որ Հայաստանը ի վիճակի չէ (կամ չի ցանկանում) պաշտպանել Արցախի ժողովրդի իրավունքները, այնինչ ահաբեկիչները պատրա՞ստ են դա անել։
Անկախության տարիների ընթացքում Հայաստանի իշխանությունների անկարողությունը պարզապես ռասիստների համար աստվածային պարգեւ է։
Մարգարիտա Քարամյան