Թուրքիան օրինագիծ է ընդունել Ադրբեջանում Թուրքիայի զինված ուժերի ծառայության ժամկետը երկարացնելու մասին
ՌԴ ԱԴԾ տնօրեն Ալեքսանդր Բորտնիկովը նշել է, որ Հայաստանում տեղակայված եվրոպական դիտորդական առաքելությունը «հետախուզական գործունեություն է իրականացնում՝ ելնելով ՆԱՏՕ-ի կոնկրետ երկրի շահերից՝ ընդդեմ Ռուսաստանի և Իրանի։ Արևմուտքը ձգտում է ՆԱՏՕ-ի երկրներից իր «խաղաղապահ» կոնտինգենտին ներմուծել Անդրկովկաս՝ իբր օգնելու Երևանի և Բաքվի միջև հարաբերությունների կարգավորմանը”։
«Ամերիկացիներն ու եվրոպացիներն ակնհայտորեն շահագրգռված չեն Անդրկովկասում կայունության հաստատմամբ։ Երևանին համոզելով ձգձգել Բաքվի հետ բանակցությունները՝ Արևմուտքը փորձում է առաջնորդել ադրբեջանա-հայկական կարգավորման գործընթացը և հասնել տարածաշրջանում իր «խաղաղապահ» կոնտինգենտի տեղակայմանը դե յուրե ՄԱԿ-ի հովանու ներքո և դե ֆակտո՝ ՆԱՏՕ-ի»,- ասել է Բորտնիկովը Աստանայում ԱՊՀ անվտանգության գործակալությունների և հատուկ ծառայությունների ղեկավարների խորհրդի 55-րդ նիստում։ (https://am.sputniknews.ru/20241004/zapad-khochet-razmestit-v-zakavkaze-svoy-kontingent-pod-egidoy-nato—bortnikov-81448335.html):
Նշենք, որ պարոն Բորտնիկովի «հայտնագործությունը» ուշացել է առնվազն 4,5 տարի։ Կամ նա պարզապես «մոռացել» է ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիայի զինված ուժերի ներկայությունը Ադրբեջանում։
Այսպիսով, ՆԱՏՕ-ի իրական զինված ուժերը, և ոչ թե «ԵՄ լրտեսական առաքելությունը», առնվազն 2020 թվականի սկզբից եղել են Անդրկովկասում, ավելի ճիշտ՝ Ադրբեջանում։ Նրանք մասնակցել են Բաքու-Անկարա-միջազգային ահաբեկիչներ դաշինքի եռակի ագրեսիային՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության և Հայաստանի Հանրապետության դեմ։ Ի դեպ, այն ժամանակ տարածաշրջանում Մերձավոր Արևելքից ջիհադիստ ահաբեկիչների առկայության մասին խոսում էին նաև պարոն Բորտնիկովի «ուժային» գործընկերները, օրինակ՝ պարոն Նարիշկինը։
Նույնիսկ Բաքվի նացիստական ռեժիմի ղեկավարը չկարողացավ խուսափել ՆԱՏՕ-ի երկիր Թուրքիա տարածաշրջան ներխուժման փաստից։
Հիշեցնենք, որ 2022 թվականի սեպտեմբերի 29-ին՝ Արցախի դեմ Բաքու-Անկարա-միջազգային ահաբեկիչների դաշինքի 44-օրյա ագրեսիայի երրորդ օրը սահմանային գոտում մարտական առաջադրանք կատարող հայկական Սու-25-ը խոցվել է Հայաստանի Հանրապետության տարածքում թուրքական կործանիչի հրթիռով։ Վերջինս այդ պահին օդում է եղել՝ օդ բարձրանալով Գյանջայի (Գանձակ) ռազմական օդանավակայանից, հայկական կողմն այս մասին ուղիղ հայտնել է։
Այս միջադեպը ՆԱՏՕ-ի երկրի բացահայտ ագրեսիա էր ՀԱՊԿ անդամ երկրի դեմ։
Ալիեւը պաշտոնապես հերքել է թուրքական կործանիչների ներկայությունը Գյանջայի ռազմական օդանավակայանում։ Սակայն 2020 թվականի հոկտեմբերի 8-ին ամերիկյան The New York Times թերթի լրագրող Քրիստիան Թրիբերտը հայտարարեց, որ ադրբեջանական Գյանջայի օդանավակայանում տեղակայված են առնվազն երկու F-16 կործանիչներ, որոնց օգտագործումը ղարաբաղյան հակամարտությունում հերքվել է Բաքվում։ Նա Twitter-ում հրապարակել է հոկտեմբերի 3-ի օդանավակայանի արբանյակային լուսանկարը, որում պատկերված են այս ռազմական ինքնաթիռները (https://www.middleeasteye.net/news/turkey-armenia-azerbaijan-f16-deterrent-against-attacks):
Ալիևը ստիպված է եղել հաստատել այս փաստը՝ բացատրելով, որ թուրքական կործանիչները մնացել են Գյանջայում 2020 թվականի օգոստոսին ադրբեջանա-թուրքական համատեղ զորավարժություններից հետո, բայց հերքել են ռազմական գործողություններին իրենց մասնակցության փաստը։ Սակայն Ալիևի սկզբնական կեղծավորությունը չափազանց ակնհայտ էր: Իսկ համաշխարհային լրատվամիջոցներում սկսեցին հայտնվել Հայաստանի սահմաններով թուրքական ինքնաթիռների պատկերները՝ թե՛ թուրքական, թե՛ ադրբեջանական կողմից։
Հայտնի է նաև Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանության բանակի դեմ ցամաքային մարտերին ադրբեջանական համազգեստ հագած ստորաբաժանումների և թուրքական ամբողջ ստորաբաժանումների, այսինքն՝ ՆԱՏՕ-ի զինված ուժերի ստորաբաժանումների մասնակցությունը և միաժամանակ երկու շևրոն՝ թուրքական և ադրբեջանական:
Ինչպես հայտնի է նաև, 2023 թվականի նոյեմբերի 15-ին Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովը օրինագիծ է ընդունել Ադրբեջանում թուրքական զինված ուժերի ծառայության ժամկետը 1 տարով երկարացնելու մասին։ Ինչպես հաղորդում է APA-ն, օրինագիծը նախկինում քննարկվել է VNST հանձնաժողովում («Ադրբեջանում թուրքական զորքերի գտնվելու ժամկետը երկարաձգվել է մեկ տարով», https://news.am/rus/news/792674.html):
Տիկին Զախարովան, պարոն Պեսկովը և նրանց նմաններն անցյալ տարի վրդովված էին Հայաստանում ԵՄ քաղաքացիական առաքելությունից, որին Երևանը ստիպված էր հրավիրել՝ հաշվի առնելով ՀԱՊԿ-ի լիակատար անգործությունը Հայաստանի սահմանների վրա Ադրբեջանի ագրեսիայից հետո։ Մինչդեռ մենք երբեք չենք լսել ՌԴ արձագանքը ՀԱՊԿ անդամ երկրների՝ Ղազախստանի և Ղրղզստանի մասնակցությամբ ՆԱՏՕ-ի երկրների հետ Թուրքիայի տարածքում՝ Ադրբեջանի, Կոսովոյի, Գերմանիայի և այլնի հետ համատեղ զորավարժություններին։
Ոչ մի արձագանք չեղավ նաև ադրբեջանական զինուժի բացահայտ միաձուլմանը ՆԱՏՕ-ի Թուրքիայի հետ։ Օրինակ՝ ՆԱՏՕ-ին Ադրբեջանի աճող ինտեգրման հետագա ապացույցների համար:
«ՆԱՏՕ-ի պատվիրակությունը՝ Դաշինքի միացյալ ցամաքային հրամանատարության շտաբի պետ, գեներալ-լեյտենանտ Մուստաֆա Օղուզի գլխավորությամբ, այցելել է ադրբեջանական զորամաս: Այս մասին հայտնում է Ադրբեջանի ՊՆ պաշտոնական կայքը։ Գերատեսչության տվյալներով՝ ՆԱՏՕ-ի ներկայացուցիչները ծանոթացել են զորամասում սպասարկող զինտեխնիկային և մանրամասն տեղեկություններ են ստացել դրա մարտավարական և տեխնիկական բնութագրերի մասին։ Նշվում է, որ հանդիպման մասնակիցները «կարծիքներ են փոխանակել երկկողմ համագործակցության զարգացման հեռանկարների վերաբերյալ»։ «ՆԱՏՕ-ի պատվիրակությունն այցելել է Ադրբեջանում տեղակայված զորամաս». (https://www.gazeta.ru/army/news/2023/03/10/19930939.shtml)
Վեց ամիս առաջ «Ռուսաստանն ինքնակամ լքում է Լեռնային Ղարաբաղը (http://russia-artsakh.ru/node/18517) հոդվածում գրել էինք.
«Ռուսաստանը կամավոր լքում է Լեռնային Ղարաբաղը, ՆԱՏՕ-ի երկիրը Թուրքիան մնում է և օրինականորեն կոնսոլիդացված է Ադրբեջանում։ Ո՞վ է աչք փակել ՆԱՏՕ-ի Թուրքիայի՝ Անդրկովկաս ժամանելու վրա։ Ո՞վ չի կատարել իր բարձրաձայն հայտարարված պարտավորությունները՝ պաշտպանելու Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին և հապճեպ հեռանում է տարածաշրջանից։
Իսկ ո՞վ է մեղավոր սրա համար։ Մեղադրողներն ու նրանց խնամակալները, իհարկե, Հայաստանի իշխանություններն են։ Էլ ո՞վ։
Ալեքսանդր ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ
2024. Հիմնադիր՝ "ՄեդիաՍտեփ" ՀԿ, Երեւան, [email protected] Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Կայքի հրապարակումների օգտագործման ժամանակ հղումը Step1.am -ին պարտադիր է: