«Զրոյական կետ»՝ սեփականության վերաբաշխում և հրաժարում տարածքային ամբողջականությունից

Կիրանց, լուսանկարը՝ Հայկ Հարությունյանի

Երեկ Նիկոլ Փաշինյանը Քննչական կոմիտեի 10-ամյակին նվիրված միջոցառման ժամանակ ասաց, որ պետք է «արդարություն հաստատել», «ժամանակ քիչ ունենք», և պետք է սկսել «զրոյական կետից»։

Զրոյական կետը միայն սեփականության մեծ վերաբաշխման սկիզբը չէ։ Այս ամենն առաջին հերթին «դոբրո» է սեփականության իրավունքը հաստատելու պետական լիազորությունը զրոյացնելու համար։

«Զրոյական կետը» փաստացի հաստատվել է Կիրանցում, որտեղ պետության կողմից տրված կադաստրային վկայականներն անվանվել են «անօրինական»։ Կասկածի տակ է դրվել ոչ թե մասնավոր սեփականությունը, այլ պետական ​​մարմնի իրավասությունը՝ հաստատել մասնավոր անձի կամ պետության իրավունքը անշարժ գույքի նկատմամբ: Ավելին, կասկածի տակ դրվեց պետության իրավունքը իր տարածքների նկատմամբ։ Իսկ պետության տարածքային ամբողջականության վերանայումը սահմանադրական հեղաշրջում է։

Պետության՝ տարածքային ամբողջականության և սեփականության իրավունքի անվիճելի իրավունքի վերանայումը քաոսի սկիզբն է. Կիրանցին հաջորդելու են հայկական մյուս գյուղերը, որտեղ «սահմաններ չկան», ինչը նշանակում է, որ պարզ չէ, թե պետական ​​մարմիններն ինչի հիման վրա են տվել սեփականության վկայականները: Սա վերաբերում է ոչ միայն սահմանամերձ տարածքներին, այլ նաև ողջ Հայաստանին, քանի որ այսպիսով կասկածի տակ են դրվում պետության կողմից տրված բոլոր կադաստրային վկայականները։

«Զրոյացումը» հնարավորություն կտա բռնագրավել իշխանության համար անցանկալի անձանց ունեցվածքը, քանի որ սեփականության իրավունքը կասկածելի ճանաչումը՝ «ապակուլակացման» սկիզբ է։ Եվ ոչ միայն դատարանի կողմից կոռումպացված ճանաչված անձանց նկատմամբ, այլ նաև շարքային քաղաքացիների, եթե նրանք հաճելի չեն իշխանություններին։

Ներկայիս աշխարհակարգում անշարժ գույքի սեփականության իրավունքը ամեն ինչ հիմքն է: Բրիտանիան, Հոլանդիան, Իսպանիան, Դանիան և մի շարք այլ ժողովրդավարական երկրներ, ներառյալ Ճապոնիան, համարել են, որ հողի սեփականությունը կարող է հաստատվել միայն թագի անունից, ուստի պահպանել են միապետությունը: Եվրոպական թագավորների գրեթե միակ գործառույթը՝ թագին պատկանող հողի իրավունքի հաստատումն է։ Արևմտյան երկրներում, որտեղ չկա միապետություն, սեփականության իրավունքները սրբորեն պաշտպանված են պետության կողմից:

Հայաստանում, ըստ Սահմանադրության, սեփականության իրավունքը՝ պետական, համայնքային, մասնավոր, հաստատվում է պետական ​​կադաստրի մարմնի կողմից։ Տրված վկայագրերի հավաստիությունը կասկածի տակ դնել նշանակում է ստեղծել «սահմանազատման» պայմաններ, երբ սահմանների որոշման հիմքում ընկած են ոչ թե պետական ​​հիմնադիր փաստաթղթերը, այլ ահաբեկչական դավադրության արդյունքում ի հայտ եկած «իրողությունները»։

Պատահական չէ, որ Քննչական կոմիտեի ղեկավար Արգիշտի Քյարամյանին այսօր հարցրել են պատերազմի պատճառների քննության մասին։ Նա ասաց, որ իրավիճակը պարզ է, «մենք գրեթե վերջնական փուլում ենք»։

«Այս գործերով 600-ից ավելի անձի վերաբերյալ մեղադրական եզրակացությամբ դատարան ուղարկված դեպքեր ունենք։ Շուրջ 100-ի վերաբերյալ քննարկումներ են ընթանում գործերը ավարտել և դատարան ուղարկելու վերաբերյալ»,- ասել է Քյարամյանը:

Պատերազմի արդյունքները և տարածքների կորուստը՝ Սահմանադրության և պետական ​​սեփականության իրավունքի խախտման ակտ են։ Քննչական կոմիտեն կուսումնասիրի՞ Տավուշի մարզի գյուղերն Ադրբեջանին «վերադարձնելու» հիմքերը։ Եռակողմ հայտարարությունը կդառնա՞ Քյարամյանի հետաքննության առարկա։ Թե՞ սա է «զրոյական կետը»։

Նաիրա Հայրումյան