Շուշիի Ղազանչեցոց եկեղեցին հրթիռակոծումից հետո, 2020թ

Հայաստանի քննչական կոմիտեի ղեկավար Արգիշտի Քյարամյանը համաձայն չէ, որ գեներալ Միքայել Արզումանյանին անհիմն են պահում բանտում։

Խորհրդարանում լսումների ժամանակ Քյարամյանն ասաց, որ նախաքննության ընթացքում Արզումանյանը ներկայացրել է տասնյակ փաստարկներ և նշել տասնյակ անուններ, որոնք իբր կապված են այդ գործի հետ։ Սակայն երբ քննիչները ուսումնասիրեցին այս տեղեկատվությունը, պարզվեց, որ գեներալի հայտնած փաստերը չեն համապատասխանում իրականությանը։

Խոսքը 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի մասին է, որն առ այսօր իրավաքաղաքական գնահատական ​​չի ստացել։ Ո՞ւմ անուններն է տվել Արզումանյանը, որն այն ժամանակ Արցախի պաշտպանության նախարարն էր։

Պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանը համարում է, որ քաղաքական ղեկավարությունը ցանկանում է գեներալ Արզումանյանին դարձնել պատերազմում կրած պարտության քավության նոխազ։

Մյուս կողմից, Քաղաքացիական պայմանագրի օդիոզ պատգամավոր Անդրանիկ Քոչարյանն ասաց, որ 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող հանձնաժողովի զեկույցը պատրաստ է, բայց այն չի հրապարակվի։ Հայտնի չէ, թե ում է նա «գաղտնի» ցույց տալու այս զեկույցը՝ նրանց, ովքեր առանց զեկույցի է՞լ գիտեն, թե ինչ է տեղի ունեցել։

Այսպես թե այնպես, 2022 թվականի սեպտեմբերին կալանավորված Միքայել Արզումանյանի գործը դեռ չի ուղարկվել դատարան։ Նրան մեղադրանք է առաջադրվել 375-րդ հոդվածով (ռազմական անգործություն): Գեներալը մեղադրվում է Լեռնային Ղարաբաղի Արեգա ռազմավարական կարևոր բարձունքները հանձնելու, ինչպես նաև 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Շուշիի պաշտպանության ժամանակ անփութության մեջ, ինչը, ըստ քննիչների, քաղաքը հանձնելու պատճառներից մեկն էր։

Արգիշտի Քյարամյանն ինքը վերջիններից էր, ով լքեց Շուշին մինչև հանձնումը, և նրան ակնհայտորեն ձեռնտու չէ, որ Շուշիի հանձնման իրական հանգամանքները բացահայտվեն։

Թեև ո՞վ է փորձելու պաչզել, թե ինչ է տեղի ունեցել 2020-2023 թվականներին, ով հանձնեց Շուշին. ակնհայտ է, որ քանի դեռ Փաշինյանի կառավարությունն է իշխանության ղեկին, և քանի դեռ Կոպիրկինի ղեկավարած ուժերն են ընդդիմություն, ոչ ոք չի պարզի, թե ինչու ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը չի կատարել իր մանդատը, թե ինչպես 2020թ․ Ռուսաստանը զորք մտցրեց Արցախ, ինչու ռուս-թուրքական հետախուզական կենտրոն բացվեց Ակնայում, ինչու Ռուսաստանը չկատարեց իր պարտավորությունները 2023 թվականին։

«Ղարաբաղի կարգավիճակի մասին ինչ ուզում եք՝ կարող եք ասել։ Բայց Ղարաբաղի կարգավիճակն առանցքային հարցն էր, ամեն ինչ սրա շուրջ էր պտտվում տասնամյակներ շարունակ՝ ինչպես, երբ, ով է որոշելու նրա կարգավիճակը։ Չէ՞ որ Ղարաբաղը և հարակից յոթ շրջանները վերահսկողության տակ վերցրեց ոչ թե Ղարաբաղը, այլ Հայաստանը… Իհարկե, մենք, այնուամենայնիվ, պայմանավորվեցինք Ադրբեջանի հետ (2020 թվականին), որ Շուշիի գիծ և բուն Շուշի հասնելուց հետո ռազմական գործողությունները դադարեցվեն»,- ասել է Պուտինը։

Անդրանիկ Քոչարյանն ու Արգիշտի Քյարամյանը Պուտինին կխնդրե՞ն պարզաբանել, թե ինչ է նշանակում «Հայաստանը վերահսկողության տակ է վերցրել Ղարաբաղը և 7 շրջանները»։ Կհարցնե՞ն, թե ինչի՞ հիման վրա էր երեկ Մարիա Զախարովան ասել, որ Ղարաբաղն այժմ Ադրբեջան է։ Արդյո՞ք նրանք կխնդրեն ցույց տալ մի թուղթ, որի վրա դա գրված է: Թե՞ նրանք այս պահին զբաղված են նման թղթի պատրաստմամբ։ Իսկ Արզումանյանին ու մյուսներին մեղադրելով Ղարաբաղը «հանձնելու» մեջ՝ ուզում են հաստատել, որ Հայաստանն է «օկուպացրել» Ղարաբաղը, իսկ Ռուսաստանն ու Թուրքիան դրա հետ կապ չունե՞ն։

Նիդեռլանդների և Շվեյցարիայի խորհրդարանները, Ֆրանսիային և Լյուքսեմբուրգին հետևելով, բանաձեւեր և համառ կոչեր են ընդունում Բաքվի և արցախահայության ներկայացուցիչների միջև բանակցությունները վերսկսելու վերաբերյալ, Freedom House-ը պահանջում է հետաքննել Արցախում Ադրբեջանի հանցագործությունները, և այս ֆոնին. Հայաստանը «չեզոքացնում» է արցախցի գեներալներին՝ վախենալով, որ նրանք կներկայացնեն ողջ ճշմարտությունը 2020-2033 թվականներին տեղի ունեցածի մասին։

Ազգային ժողովում ընդդիմությունը լսումներ է հրավիրել Անկախության հռչակագրի թեմայով։

«Հայաստան» խմբակցությունն Ազգային ժողովում ընթերցեց հայտարարության որոշման նախագիծը «Հռչակագրի անժամանցելի արդիականության» մասին։

«Հայաստանի Ազգային ժողովն անընդունելի է համարում ՀՀ Անկախության հռակագիրը, դրանում ամրագրված հայոց պետականության հիմնարար սկզբուքներն ու համազգային նպատակները նսեմացնելուն ուղղված ցանկացած փորձ, այդ թվում՝ քաղաքական նպատակահարմարությունից ելնելով։ Դատապարտում է Անկախության հռչակագիրը ստորադասելու, ՀՀ Սահմանդրության հետ արհեստական հակադրումների գործողությունները։

Անկախության մասին հռչակագրով ամրագրված հայոց պետականության հիմնարար սկզբունքներն ու համազգային նպատակները գնահատում է որպես հայ ժողովրդի անվտանգության համակարգի ապահովման անժամանցելի հիմք, որի դեմ ուղղված ցանկացած ոտնձգություն Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանության հանդեպծանր հանցագործություն է»,- նշված է հռչակագրում։

Հայտարարության ընդունման անհրաժեշտությունն, ըստ խմբակցության, բխում է հայ ժողովրդի անվտանգության ու հայոց պետականության ամրապնդման հրամայականից։

Հիշեցնենք, որ Ալիեւը պահանջում է փոխել Հայաստանի Սահմանադրության նախաբանը, որտեղ հղում է արվում Անկախության հռչակագրին, այդ թվում՝ Հայաստանի եւ Արցախի վերամիավորման 1989 թ․ որոշման եւ Ցեղասպանության ճանաչմանը։ 

Առաջարկվող հայտարարության նախագծում չեն հիշատակվում ոչ 1989 թ․ որոշումը, ոչ ցեղասպանության մասին կետը։ Սահմանադրական դատարանը նորերս որոշում է ընդունել առ այն, որ քանի որ այդ կետերը արտահայտված չեն Սահմանադրության մեջ, ապա նրանք չեն կարող ուժի մեջ համարվել։ 

Սահմանադրական դատարանի որոշումից հետո ամենաբնական քայլը կլիներ՝ առաջարկել Սահմանադրության մեջ արտացոլել Անկախության հռչակագրի հիմնարար դրույթները։  

Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն կարծում է, որ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը ցույց տվեց իր անտեղյակությունը պատմությանը և անհարգալից վերաբերմունք դրսևորեց՝ հայտարարելով, որ Իսրայել պետությունը գոյացել է ՄԱԿ-ի բանաձևի հիման վրա։

«Սա ցույց է տալիս պատմության անտեղյակությունը և հարգանքի բացակայությունը: ՄԱԿ-ը ճանաչել է հրեա ժողովրդի պետություն ունենալու իրավունքը, բայց, բնականաբար, չի ստեղծել այն»,- ասել է Նեթանյահուն Le Figaro թերթին տված հարցազրույցում։ Նրա խոսքով՝ Իսրայելը պետականություն է ձեռք բերել Անկախության պատերազմի արդյունքում։

Նեթանյահուն իհարկե լավ գիտի, որ դեռ Առաջին համաշխարհային պատերազմում սիոնիզմի գաղափարը կարեւոր դեր է խաղացել, համենայնդեպս՝ հրեաների ավետյաց երկիր Պաղեստինն, որն Օսմանյան կայսրության կազմում էր, “ազատվեց” եւ անցավ Բրիտանիայի պրոտեկտորատի տակ։ Ստեղծվեց Ազգերի լիգա, որը սիոնիզմի գաղափարը լեգիտիմացրեց։ Երկրորդ համաշխարհայինից հետո ստեղծվեց ՄԱԿ-ը, որը եւ իրականացրեց սիոնիստական գաղափարը՝ հրեական պետություն ստեղծել Պաղեստինում։

Իսրաելը տասնյակ տարիների ընթացքում ծառայում էր որպես “նոր” աշխարհակարգի առանցք՝ առանձնահատուկ իրավունքներով եւ բացառիկ հնարավորություններով, նույնիսկ հակասեմությունն է առանձնացվում ընդհանուր քսենոֆոբիայից, իսկ Հոլոկոստը որպես հատուկ ցեղասպանություն ներկայացվում։

Հիմա, երբ աշխհարհակարգը փոխվում է, հետեւաբար՝ եւ աշխարհակարգի առանցքը, Ֆրանսիայի ղեկավարը հիշեցնում է, որ Իսրաելը ՄԱԿ-ի որոշմամբ է ստեղծվել եւ կասկածի տակ դնում Իսրաելի գոյությունը ՄԱԿ-ի վերափոխումից հետո։

Նեթանյահուն հավելել է, որ ՄԱԿ-ը «չի մասնակցել 1948 թվականի պատերազմին», սակայն դրան մասնակցել են մարդիկ, որոնք «փրկվել են Հոլոքոստից և Վիշիի ռեժիմից»։ Վերջին դեպքում խոսքը Ֆրանսիայի կոլաբորացիոնիստական կառավարության մասին է, որը գործել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ գերմանական օկուպացիայի ընթացքում։ «Հետևաբար, ասել, որ ՄԱԿ-ը ստեղծեց Իսրայել պետությունը, պատմության ճնշող խեղաթյուրում է», – եզրափակել է Նեթանյահուն:

Ավելի վաղ Le Parisien թերթը, վկայակոչելով աղբյուրներ, հայտնել էր, որ Նախարարների խորհրդի փակ նիստում Մակրոնն ասել է, որ Նեթանյահուն պետք է հիշի հրեական պետության ստեղծման հանգամանքները, որն ի հայտ է եկել ՄԱԿ-ի բանաձեւի հիման վրա։