Ինչից են զրկվում արցախցիները՝ ՀՀ քաղաքացիություն ձեռք բերելով

Իրավաբան Սիրանուշ Սահակյան․ “ՀՀ քաղաքացիություն ձեռք բերած անձինք չեն զրկվում գույքային իրավունքներից, վերադառնալու, իրենց գույքը տիրապետելու իրավունքը պահպանելու է, եւ այստեղ մենք շարունակական իրավունքի խախտման հետ գործ ունենք, ինչը նշանակում է, որ վաղեմության ժամկետներն այլ կանոններով են գործում։ Բայց քաղաքացիության ձեռք բերումը նշանակում է, որ նրանք կորցնում են փախստականի կարգավիճակը, եւ եթե վերադառնան Արցախ որպես ՀՀ քաղաքացիներ, հասկանալի է, որ քաղաքական իրավունքների կրող չեն կարող լինել։ Իսկ ինքնորոշման իրավունքը պահանջում է, որ այն իրացվի բնիկ, այլ ոչ թե օտարերկրյա ժողովրդի կողմից։ Այս առումով եթե ՀՀ քաղաքացիները վերադառնանան Արցախ, պետք է գիտակցեն, որ նրանք ինքնորոշման իրավունքի կոլեկտիվ իրացման մասնիկներ չեն եւ բացառապես օգտվելու են իրենց քաղաքացիական իրավունքներից, ինչպիսին է, օրինակ, սեփականության իրավունքը”։

Հարցին, որ ՀՀ քաղաքացիություն ձեռք բերելու դեպքում արցախցիները կզրկվե՞ն վերադարձի իրավունքից, ՆԳ փոխնախարար Արմեն Ղազարյանը պատասխանեց այլ կերպ․ «Քաղաքացիության ձեռքբերումն արդյոք որեւէ կերպ անդրադառնո՞ւմ է վերադարձի իրավունքի վրա՝ ես հակված եմ այն մտքին, որ, ոչ, որեւէ կերպ չի անդրադառնում։ Նաեւ գոյություն ունի Արդարադատության միջազգային դատարանի միջանկյալ վճիռը, որտեղ դրա մասին խոսվում է»։

Ամեն ինչ պարզ է․ ՀՀ կառավարությունը միանգամից չի ճանաչել արցախցիներին որպես ՀՀ քաղաքացիներ, աջակցությունից զրկելու սպառնալիքի տակ ստիպելով փախստականի կարգավիճակ ստանալ եւ «քաղաքացիություն չունենալու» մասին թուղթ ստորագրել։ Հիմա, երբ արցախցիները իրենք են ստորագրել, որ «որեւէ երկրի քաղաքացի չեն», կարելի է արդեն «ինտեգրել» կարգավիճակ չունեցող անձանց՝ հիմա էլ բնակապահովման ծրագրին չմասնակցելու սպառնալիքի տակ։

Մեկ տարի առաջ ցեղասպանությունից եւ տարհանումից փրկված եւ Հայաստանում ապաստանած արցախցիները ամենաքիչը Հայաստանի կառավարությունից էին սպասում իրավական խարդախություն։ Բայց պարզվեց, որ իզուր։