Ներկայիս համաշխարհային առաջնորդներից միայն Պուտինն ու Էրդողանն են իշխանության ղեկին արդեն 22 տարի։ Այս մասին դեկտեմբերի 8-ին հայտարարել է Թուրքիայի նախագահը` ասելով, որ աշխարհում միայն երկու առաջնորդ կա, հայտնում է Hurriyet ռեսուրսը։ Նա իր հայտարարությունն արել է երիտասարդների հետ դիվանագիտական ​​ճակատում ունեցած հաջողությունների մասին խոսելիս։

Թուրքիայի նախագահը գովել է Պուտինին։ Նա ընդգծել է, որ ինքը և Պուտինը 22 տարի ղեկավարում են իրենց երկրները, ինչը նշանակում է, որ իրենք են հենց «համաշխարհային առաջնորդները»։ Ընդ որում, թիվ 1 առաջատարն անձամբ Էրդողանն է։

Էրդողանը չհիշատակեց Նեթանյահուին, ում հետ նրանք այժմ «սցենարով» թշնամիներ են, թեև Պուտին-Էրդողան-Նեթանյահու եռյակը երկար տարիներ աշխարհի «առանձնակի կեղտոտ գործերի գործակալությունն» է: Նրանց ձեռքով վերագծվում են սահմանները, ավերվում են ամբողջ պետություններ։

10 օրում Սիրիայի գրավումը պատմության մեջ կմտնի որպես Պուտին-Էրդողան-Նեթանյահու գործողության կարեւոր դրվագ՝ աշխարհը պառակտելու շուրջ մեծ կոնսենսուսի շրջանակներում։

Առաջին խոշոր գործողությունը Ղրիմում իրականացվել է 2014 թվականին, իսկ 2019 թվականին իսրայելամետ Զելենսկու իշխանության գալուց հետո Ռուսաստանը լայնամասշտաբ ներխուժում է սկսել 2022 թվականին։ Պատերազմը Ուկրաինայում, ըստ վերլուծաբանների, կշարունակվի մինչև Թրամփի երդմնակալությունը։ Էրդողանը բնականաբար ընդունելի է և՛ Զելենսկու, և՛ Պուտինի համար։ Պատերազմի արդյունքը պետք է լինի Ուկրաինայի մասնատումը, ընդհուպ մինչև դրա իսպառ վերացումը։

Հետո 2020-ին եղավ Ղարաբաղը. օպերացիան ձգձգվեց 3 տարի, որպեսզի ռուսները ժամանակ ունենան իրենց ձեռքը վերցնելու ողջ անվտանգության համակարգը և 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին հեշտությամբ զինաթափեն կատաղի կռվող արցախցուն և արտաքսեն երկրից։ Արցախը հայկական պետականության հենասյունն է, իսկ Արցախում հայկական հանրապետության կործանումը Հայաստանի հետագա վերացման գլխավոր պայմանը։

Արցախից տեղահանությունն ավարտվելուն պես թուրքամետ ՀԱՄԱՍ-ը պատերազմ սադրանք Պաղեստինում, որը սկիզբ դրեց Գազայի եւ Լիբանաի ոչնչավմանը։ Եվ կրկին ուժի մեջ էր Պուտին-Էրդողան-Նեթանյահու եռանկյունին։ Թրամփի գալուց հետո ոչ ոք չի խոսում Պաղեստինի ճանաչման մասին, այլ ավելի շուտ բնակչության ամբողջական արտաքսման, Պաղեստինի «փակման» և Լիբանանի վերացման մասին։

Հիմա եկել է Սիրիայի ժամանակը. Ռուսաստանն այնտեղ զորքեր ուղարկեց 2015 թվականին, յուրացրեց անվտանգության համակարգը, որը նախկինում կառուցված էր Իրանի կողմից, իսկ Թրամփի վերադարձից հետո Սիրիան հեշտությամբ հանձնեց Թուրքիային և Իսրայելին:

Սխեման գործում է անթերի. ժամանակ առ ժամանակ «առաջնորդները» թշնամանք են խաղում՝ ցույց տալով, թե ով է ալֆա որցը։ Բայց կարծես թե Պուտինը հրաժարվել է առաջնորդությունից՝ “բավարարվելով” հետխորհրդային տարածի սլավոնական մասով՝ Ուկրաինա, Բելարուս։

Հաջորդ կայանը Հայաստանն է, թուրքական կառավարությունն արդեն ասում է, որ Ասադը չէր ուզում սեղմել Թուրքիայի մեկնած ձեռքը, դրա համար էլ ամեն ինչ այսպես եղավ։ Թուրքիան, ինչպես գիտեք, «ձեռքը մեկնել է» նաեւ Հայաստանին և այժմ պահանջում է Բաքվի հետ համաձայնագրի շուտափույթ ստորագրում։

Մինչ աշխարհի առաջնորդները բացում էին Փարիզի Աստվածամոր տաճարը, որը վերականգնվել էր 2019 թվականին հրդեհից հետո, Թուրքիան գրավեց Սիրիան:

Թուրքամետ ուժերը «Հայաթ Թահրիր ալ-Շամ» (HTS) խմբավորման գլխավորությամբ մտել են Սիրիայի մայրաքաղաք Դամասկոս, հայտնում են լրատվական գործակալությունները կիրակի լույս 8-ի գիշերը։ Ապստամբների կոալիցիան սոցցանցերում հայտնել է, որ «բռնակալը փախել է», և երկրի մայրաքաղաքն ազատագրվել է։

Սիրիայի նախագահ Բաշար ալ-Ասադը Դամասկոսից հեռացել է «անհայտ ուղղությամբ», Reuters-ին հայտնել են նաև սիրիական բանակի երկու բարձրաստիճան սպաներ: Ասադը մեկնել է Դամասկոսի միջազգային օդանավակայանից։

Սիրիայի վարչապետ Ալ-Ջալիլին Facebook-ում հրապարակված տեսանյութում ասել է, որ պատրաստ է կառավարական լիազորությունները փոխանցել Սիրիայի ժողովրդի կողմից հավանության արժանացած ցանկացած ղեկավարության։

Սիրիական բանակի հրամանատարությունը սպաներին տեղեկացրել է, որ «նախագահ Ասադի կառավարումը ավարտվել է», հայտնում է Reuters-ը՝ վկայակոչելով բանակի աղբյուրները։

Ապստամբների կոալիցիան կոչ է արել սիրիացիներին, ովքեր լքել են իրենց հայրենիքը, «վերադառնալ ազատ Սիրիա»։

Էրդողանի դուստրը գրել է.«Ասադը պարտված է, Էրդողանը հաղթեց»։

Երեկ խորհրդարանը գրեթե պաշտոնապես քննարկեց Բաքվի հետ «խաղաղության պայմանագրի» տեքստում «ադրբեջանցիների վերադարձի» մասին կետի հարցը։ Ազգային ժողովում «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության քարտուղար Արթուր Հովհաննիսյանը հայտարարեց, թե ոչ հաստատում է, ոչ հերքում դա։

Իր հերթին, Մալթայում ԵԱՀԿ ԱԳ նախարարների խորհրդի նիստում Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանն ասաց, որ պայմանագրի տեքստի 17 կետերից 15-ը համաձայնեցվել են, թեկուզ սեպտեմբերին ասում էր, որ կետերի թիվը 16 է, և լրագրողները եզրակացրին, որ 17-րդ կետը հենց «ադրբեջանցիների վերադարձի» մասին է։

Ալիևն արդեն իր հայացքն ուղղում է դեպի Երևան՝ Կոնդ, Կապույտ մզկիթի և պարսկական ժառանգության այլ վայրեր, որոնք Ալիևը հեշտությամբ վերագրում է իրեն։ Հայաստանի իշխանությունը չի առարկում. Կոնդն արդեն հայտարարվել է «գերիշխող հանրային շահի գոտի» և պետք է վերածվի անտեր «արգելոցի»։

«Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանն ասում է, որ քանի որ Փաշինյանը կարծում է, թե Կիրանցի երեխաներն ադրբեջանցիներից 20 մետրի վրա ավելի ապահով են, ուրեմն ինքը, հավանաբար, եւս ցանկանում է, որ ադրբեջանցիները ապրեն իր հետ նույն թաղամասում՝ Կոնդում։

«Ադրբեջանցիների վերադարձի» գաղափարը մշակվում է արդեն մի քանի տարի։ Նախ փոխվեց ՀՀ տեղական ինքնակառավարման մասին օրենքը, և մտցվեց կետ առ այն, որ Հայաստանում բնակեցումից մեկ տարի անց նորաթուխ «քաղաքացիները» կարող են ընտրել իրենց ինքնակառավարման մարմինները։ Երկրորդ՝ «Խաչմերուկ» ծրագիրը մշակվել է հատուկ «վերադարձի» համար, որպեսզի բացված ճանապարհների «անվտանգությունն» ապահովեն ճանապարհների երկայնքով հաստատված «ադրբեջանցիները»։ Եվ ևս մեկ գործոն. սոցցանցերում ասում են, որ Երևանում և մայրաքաղաքի շրջակայքում գտնվող բազմաթիվ նոր շենքեր արդեն գնել են թուրքերը կամ նրանք, ովքեր հետագայում մտադիր են համալրել Հայաստանի «ժողովրդագրությունը»։

«17-րդ կետի» հարցը Հայաստանում ավելի շատ քննարկվում է հուզական հարթության վրա, առանց քաղաքական գնահատականների ու վերլուծությունների՝ որքա՞ն թշնամական բնակչություն կարող է ժամանել Հայաստան, քանի՞ տոկոս է կազմելու ընդհանուր բնակչության մեջ, քանի տարի հետո հայերը փոքրամասնություն կդառնան Հայաստանում։ Չի քննարկվում նաև, որ Հայաստանը պատերազմով չի նվաճվելու, ինչպես խոստացել էր Փաշինյանը, այլ ժողովրդագրությամբ և հայ բնակչության լուծմամբ։

Հայ-ադրբեջանական հակամարտությունն ի սկզբանե տարբերվում էր նմանատիպ այլ հակամարտություններից բնակչության ամբողջական տարանջատմամբ. 1980-ականների վերջին և 1990-ականների սկզբին տեղի ունեցավ «անջատում»: Մի կողմից, դրանք սարսափելի տարիներ էին Բաքվում և այլ քաղաքներում բնակվող ավելի քան կես միլիոն հայերի համար, ովքեր լքել էին իրենց տները, ինչպես նաև Ղարաբաղի և Հայաստանի այլ շրջանների քուրդ և թյուրք բնակչության համար։ Բայց մյուս կողմից թվում էր, թե «բնակչության փոխանակումը» «կփոխհատուցի» տարածքային փոփոխությունները։

Բայց դա տեղի չունեցավ, այդ թվում նաև այն պատճառով, որ հայկական դիվանագիտությունը 30 տարի չկարողացավ ստորագրել առնվազն մեկ քաղաքական և իրավական փաստաթուղթ, որը կարձանագրեր տարածքային և ժողովրդագրական փոփոխությունները։

2020-203 թվականների պատերազմից հետո նույն իրավիճակը ստեղծվեց, բայց այս անգամ հայկական կողմը տարածքներ կորցրեց, և միայն Արցախի հայ բնակչությունը տեղահանվեց։ Տարածքային ու ժողովրդագրական նոր դասավորվածությունը ամրագրող փաստաթղթի ստորագրումը Հայաստանի վերջն է լինելու։ Իրականում սա է նպատակը։