Կրքեր Լեռնային Ղարաբաղի հարցով Մինսկի խմբի շուրջ

russia-artsakh.ru

Հունվարի 31-ին ՌԴ ԱԳՆ խոսնակ Մարիա Զախարովան հայտարարեց, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը Լեռնային Ղարաբաղի հարցով և հարակից կառույցները ենթակա են վերացման։

«Այն, որ Մինսկի խումբը պետք է լուծարվի, հաստատվում է նաև Ադրբեջանի նախագահի և Հայաստանի վարչապետի, Ֆրանսիայի նախագահի և Եվրոպական խորհրդի ներկայացուցչի համատեղ հայտարարությունը, որն ընդունվել է 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում։

Մինսկի խումբը կորցրել է իր գործունեության օբյեկտը։ Այն ակնհայտորեն ենթակա է վերացման. «Այլևս ավելացնելու բան չունեմ»,- ասաց նա (https://news.am/rus/news/864373.html):

Բայց մենք դրան ավելացնելու բան ունենք։

Լեռնային Ղարաբաղի հարցով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի վերացումը եղել և մնում է նացիստական ​​աբշերոնյան ռեժիմի ղեկավար Ալիևի և Կրեմլի համատեղ պահանջը Երևանին։

Ալիևն ճնշում է գործադրում՝ սպառնալով նոր պատերազմով, իսկ ՌԴ ԱԳՆ ներկայացուցիչները արձագանքում են նրան՝ քաղաքական ճնշում գործադրելով Փաշինյանի կառավարության վրա։

Նախկինում մեր հոդվածներում մենք բազմիցս անդրադարձել ենք ադրբեջանա-ղարաբաղյան կամ արցախյան հակամարտության կարգավորման գործընթացի թեմային՝ ԵԱՀԿ տերմինաբանությամբ։ Ավելի քան 30 տարի՝ սկսած 1992 թվականից, կարգավորման գործընթացում ներգրավված հիմնական միջազգային կառույցը Լեռնային Ղարաբաղի հարցով ԵԱՀԿ Մինսկի խումբն էր՝ իր համանախագահող երկրների ինստիտուտով։ Սկզբում այդ երկրներն էին Ռուսաստանն ու Շվեդիան, այնուհետև Ռուսաստանը և Ֆինլանդիան, իսկ 1997 թվականից մինչ օրս Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ն և Ֆրանսիան։

Մինչդեռ, չնայած Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության և Հայաստանի դեմ Ականրա-Բաքու-միջազգային ահաբեկիչներ Եռակի դաշինքի 44-օրյա ագրեսիայից հետո Ալիևի՝ Լեռնային Ղարաբաղի հարցով Մինսկի խումբը լուծարելու կատաղի բղավոցներին և պահանջներին, Մինսկի խումբը շարունակեց և դե յուրե գոյություն ունի։

Հենց օրերս Կանադայի արտաքին գործերի նախարարության ղեկավար Մելանի Ջոլին հայտարարեց, որ Արցախի խնդրի լուծումը տեսնում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում. «Լեռնային Ղարաբաղի հարցով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի գործընթացի շրջանակներում՝ Հելսինկյան եզրափակիչ ակտի սկզբունքներին և Հարավային Կովկասում արդար և կայուն խաղաղության անհրաժեշտությանը, ուժի չկիրառման, տարածքային ամբողջականության և ինքնորոշման իրավունքի սկզբունքներին համապատասխան»:

2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո Կրեմլի դիվանագիտությունը նախ փորձեց նսեմացնել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի դերը Լեռնային Ղարաբաղի հարցում, ապա ընդհանրապես անտեսել այն՝ կարգավորման ծանրության կենտրոնը տեղափոխելով 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին Ադրբեջանի, Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև եռակողմ համաձայնագիրը։ Ավելի կոպիտ ասած՝ դա նշանակում է յուրացնել միջնորդությունը՝ փակելով այն իր վրա։

Այնուամենայնիվ, մինչև Ուկրաինայում պատերազմի մեկնարկը, ՌԴ ԱԳՆ-ն և անձամբ պարոն Լավրովը չէին համարձակվում խաթարել Լեռնային Ղարաբաղի հարցով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի դերն ու նշանակությունը։ Թեև ակնհայտ էր, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման 30-ամյա միջազգայնացումը, որը սկսվել էր դեռևս 1992 թվականի մարտին, ակնհայտորեն Կրեմլի սրտով չէր վերջին տարիներին։

Դեռևս 2021 թվականի հունիսին նախարար Լավրովը դեռ ընդունում էր ադրբեջանա-ղարաբաղյան, արցախյան հակամարտությունը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի մասնակցությամբ լուծելու անհրաժեշտությունը։ Ինչպես տեսնում ենք, այդ ընթացքում պարոն Լավրովը չխորշեց «Լեռնային Ղարաբաղ» արտահայտությունը, որը հետագայում Բաքվի խնդրանքով իսպառ անհետացավ նախարար Լավրովի և ՌԴ ԱԳՆ բառապաշարից («Ինչպես ՌԴ ԱԳՆ-ն տապալեց ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը Բաքվի խնդրանքով» (http://russia-4/19ru).

Չենք կասկածում, որ պարոն Փաշինյանը պատրաստ է ընդունել Բաքվից ու Կրեմլի ցանկացած պայման՝ իր իշխանությունը պահպանելու համար, միայն թե դրանք չխաթարեն Հայաստանում նրա իշխանության մենաշնորհը։ Խոսքը վերաբերում է նաեւ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարմանը, Բաքվի հետ համատեղ կոչի հնարավորությանը, ինչի մասին Հայաստանի վարչապետն արդեն ակնարկել է։

Բայց զարմանալին Հայաստանի ընդդիմությունն է, որը տեսնում է այս ամենը, բայց ոչ մի կերպ և երբեք չի կապում այս և այլ պահանջները Կրեմլի հետ, օրինակ՝ Զանգեզուրի միջանցքը, որը գալիս է միաժամանակ և՛ Բաքվից, և՛ Մոսկվայից։ Նրանց հավանաբար թույլ չեն տալիս տեսնել սա։

Ինչպես թուկլ չեն տալիս որոշ ռուսահայ կազմակերպություններին տեսնել, օրինակ՝ Ռուսաստանի հայերի միությունը, թւյլատրվուն է միայն այն, ինչը նպաստում է Ռուսաստանում Հայաստանի իշխանությունների և, ավելի լայն, Հայաստանի, ընդհանրապես, բացասական ընկալմանը: Այսինքն՝ հայ ժողովրդի ու Հայաստանի ապամարդկայնացմանը։

Տիկին Զախարովայի խոսքերը վերափոխելով՝ կարելի է հանգիստ ասել. ՌԴ ԱԳՆ-ն կորցրել է իր ուղեղը։ Այն ենթակա է վերացման։

Ալեքսանդր ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ