Երեկվա հայտարարությունից այն մասին, թե «խաղաղության պայմանագրի» տեքստը պատրաստ է և շուտով կստորագրվի, Հայաստանում երկրաշարժ չի եղել, ոչ ոք դուրս չի եկել փողոց և չի պահանջել Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը։
2020 թվականի նոյեմբերի 10-ից Հայաստանում բոլորը հոգեպես պատրաստ էին այս պահին, որը եկավ 2025 թվականի մարտի 13-ին։ 2020 թվականին արցախցիները փորձեցին չհարմարվել և վերադարձան Արցախ, սակայն 2023 թվականի սեպտեմբերից հետո պարզ դարձավ, որ Արցախի օկուպացիայի միջոցով Հայաստանը վերացնելու համաշխարհային հանցավոր գործարքը հասցվելու է մինչև վերջ։
Ոչ ոք չի պահանջում Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության հրաժարականը, նույնիսկ ընդդիմությունը, և դա զարմացրեց նույնիսկ Փաշինյանի վարչակազմի ղեկավարին. Արայիկ Հարությունյանը գրել է, որ անկախ Հայաստանի ղեկավարներից ոչ մեկը «դուխ չի ունեցել խաղաղության գործընթացը մինչև վերջ տանելու: Մեկը ինքնասիրահարված թողեց գնաց՝ վախենալով պատասխանատվությունից, մյուսները խաբելով ու բոլորիս ֆռացնելով մի բան բանակցում էին, գալիս էին բոլորիս այլ բան ներկայացնում՝ դիզելով մեծ սեփականություն:
Ու վարչապետ Փաշինյանն ու այս իշխանությունն է, որ առանց վախենալու մեծ պատասխանատվություն է վերցրել ու մինչև վերջ տանում է գործընթացը՝ մինչև վերջին դետալը ներկայացնելով այդ գործընթացը, ինչը ապահովելու է հարատև խաղաղություն ու պետության հավերժությունը»։
Թեև Փաշինյանն ինքը խոստովանեց, որ ամեն ինչ այդքան էլ լավ չէ. «Այն պահից, երբ ակնհայտ դարձավ, որ մեզ չի հաջողվում և չի հաջողվելու ունենալ իդեալական ձևակերպումներ, մենք նաև Անվտանգության խորհրդի ֆորմատով ենք քննարկել և եկել ենք այն եզրակացության, որ այս պահին առկա բովանդակությունը կարող է համարվել այն փոխզիջումային տարբերակը, որը կարող է ընդունելի լինել»։ Սակայն նա Բաքվի ոչ մի զիջում այդպես էլ չի նշել։
Վատ լրագրողականից թարգմանված՝ սա նշանակում է, որ Փաշինյանի իշխանությանը հաջողվել է միայն մեկ բանում՝ ամեն ինչ տապալել։ Բայց նա այնքան «ինքնասիրահարված» չէ, որ դա ընդունի ու հրաժարական տա, նա կմնա այնքան, մինչև «խաղաղության պայմանագիրը» չստորագրի։ Իսկ հետո անգամ ջրհեղեղ՝ կարող է փախչել Ֆրանսիա (Կանադա այլևս չի կարող), ինչպես գրում են լրատվամիջոցները՝ հայտնելով, որ Փաշինյանի թիմը վախենում է, որ նրա փախուստից հետո ամեն ինչում իրենց կմեղադրեն։ Հետաքրքիր է, որ Փաշինյանի թիմը մտավախություն չունի, որ երկիրը պարզապես կքանդվի, և ցեղասպանություն կսկսվի նրա առանձին հատվածներում, ինչպես Սիրիայում։
Փաշինյանի թիմը հիմա փորձում է բոլորին համոզել, որ Ալիեւն իբր չի ցանկանում համաձայնագիրը ստորագրվի, դրա համար է նոր պահանջներ դնում՝ ստորագրումը ձգձգելու համար։ Բայց Ալիեւն ու Էրդողանը քնում են ու երազում այն պահի մասին, երբ Հայաստանը պայմանագիր կստորագրի ու կճանաչի իրենց սահմանները։
Չէ որ ի տարբերություն Հայաստանի, Թուրքիան և Ադրբեջանը երկրներ են, որոնց սահմանները որոշվում են ոչ թե իրենց սահմանադրությամբ, այլ միջազգային պայմանագրերով։ Հայաստանի հետ սահմանները սահմանված են 1921 թ․ Կարսի պայմանագրով, և այդ պայմանագրի չեղարկման կամ ժամկետը լրանալու սպառնալիքը դամոկլյան սրի պես կախված է Թուրքիայի և Ադրբեջանի վրա։ Այս պայմանագրի չեղարկման դեպքում Հայաստանին պետք է վերադարձվեն Կարսը, Արդահանը, Արարատ լեռան շրջանը և Նախիջևանը։ Իսկ Արցախի հարցը կրկին առնվազն «վիճահարույց» է դառնալու։
Ահա թե ինչու են հորինվել «1991 թվականի սահմանները և Ալմա-Աթայի հռչակագիրը», ահա թե ինչու Ալիևն ու Փաշինյանը Էրդողանի աչալուրջ աչքի տակ ուզում են օր առաջ ստորագրել պայմանագիրը։
«Մենք Հայաստանի ոչ մի խոսքի չենք հավատում, նույնիսկ ներկայիս իշխանությանը, մեզ թղթեր, փաստաթղթեր են պետք. Մենք պետք է վստահ լինենք, որ նրանց Սահմանադրությունը տարածքային պահանջներ չի պարունակում մեր նկատմամբ»,- երեկ ասել է Ալիևը։
Անգամ Նախիջևանից, Արցախից և նախկինում Օսմանյան կայսրությունից ողջ հայ բնակչության տեղահանումը հայերին չի զրկում այդ հողերի նկատմամբ ունեցած իրավունքներից։ Բաքուն և Անկարան ցանկանում են, որ Հայաստանն իր ձեռքով ուրանա դրանք։ Իսկ Փաշինյանը դուխ ունի դա անելու։
Սրանից հետո, ինչպես գրում են լրատվամիջոցները, Փաշինյանը ոչ մեկին պետք չի լինի։ Հիմա նա միակն է, ինչպես խոստովանեց Արայիկ Հարությունյանը, ով համաձայնում է գնալ մինչև վերջ և ստորագրել հայոց իրավունքներից ու հողերից հրաժարման պայմանագիրը։ Դրանից հետո նրա ճակատագիրը ոչ մեկին չի հետաքրքրի, ինչպես Արայիկ Հարությունյանի ճակատագիրը։
2025. Հիմնադիր՝ "ՄեդիաՍտեփ" ՀԿ, Երեւան, [email protected] Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Կայքի հրապարակումների օգտագործման ժամանակ հղումը Step1.am -ին պարտադիր է: