2023թ. ապրիլի 7-ին արցախցիները Բերձորի (Լաչինչ) միջանցքը բացելու հերթական փորձն արեցին: Արդեն բլոկադայի 117-րդ օրն էր: Շուշվա ուգլի ծաղիկների, մայրության ու գեղեցկության մասին մոռացած մարդիկ դատարկ փողոցներով շարժվում էին դեպի Եղբայրական գերեզմանոց, ապա Շուշի տանող Մազի կամուրջ:
Ինչպես այն ժամանակ էր սոված Ղարաբաղն Ադրբեջանին ասում, որ այս ամենը ստամոքսի մասին չէ, նույնն այսօր Հայաստանին է ասում:
Մարութ Վանյան
Իր երկրորդ ժամկետից ի վեր ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի դեմ ամենամասայական բողոքի ցույցերն են տեղի ունենում ԱՄՆ քաղաքներում: Հազարավոր մարդիկ ցուցապաստառներով փողոցներ են դուրս իրենց բողոքն արտահայտելու Թրամփի մաքսատուրքային քաղաքականության դեմ, հայտնում է BBC-ն:
Բողոքի ցույցերը մեկնարկեցին, երբ նախագահ Թրամփը ապրիլի 2-ը հռչակեց որպես Ամերիկայի «ազատագրման օր»:
Թրամփի քաղաքականության դեմ ցույցեր են կազմակերպվել նաեւ Ֆրանկֆուրտում, Բեռլինում, Փարիզում, Լոնդոնում եւ Լիսաբոնում:
Միևնույն ժամանակ, Իլոն Մասկը հայտարարել է, որ ԱՄՆ-ն ապագայում կարող է ունենալ «զրոյական մաքսատուրքերի» գործընկերություն:
Հայաստանը 10 տոկոս մաքսատուրքերի ցանկում է։
Նավթի համաշխարհային գները երկուշաբթի առավոտյան նվազել են ավելի քան 2%-ով՝ ԱՄՆ-ի տնտեսության վիճակի վերաբերյալ շարունակվող մտահոգությունների պատճառով։ Շուկաները նաև շարունակում են գնահատել OPEC+-ի արտադրության ծավալների մի շարք սահմանափակումներից դուրս գալու մասին տեղեկատվությունը:
Այսօրվա դրությամբ Brent տեսակի նավթի հունիսյան ֆյուչերսների արժեքը նվազել է մինչև 64,14 դոլար մեկ բարելի դիմաց՝ 2021 թվականի ապրիլի 14-ից ի վեր առաջին անգամ։
Մոսկվայում և Բաքվում լուռ խուճապ է. բյուջեի մեջ նրանք մեկ բարելի դիմաց 70 դոլարից ոչ պակաս գին են ներառել։
Լեռնային Ղարաբաղի հայության բռնի տեղահանության և Լեռնային Ղարաբաղի լուծարման վերաբերյալ հրամանագրի հրապարակումից հետո խնդիրը դուրս է եկել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև միջպետական հարաբերությունների կարգավորման օրակարգից, «Ազատության» հարցմանն ի պատասխան՝ փոխանցել են ՀՀ Արտգործնախարարությունից:
Գերմանիայի նախագահի հետ համատեղ ասուլիսում Ադրբեջանի նախագահ Ալիևը հայտարարել է, որ բանակցություններում գլխավոր խոչընդոտը եղել է այն, որ մինչև 2024 թվականի հունվարը «Հայաստանը հաստատակամորեն փորձում էր խաղաղության պայմանագրում ներառել այսպես կոչված՝ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ճակատագիրը»»: «Ազատություն»-ը արտաքին քաղաքական գերատեսչությունից հետաքրքրվել էր՝ արդյո՞ք դա այդպես է եղել:
«Նախկինում քանիցս հայտարարել ենք, որ Ադրբեջանի հետ բանակցություններում Հայաստանն աշխատանքներ էր տանում Լեռնային Ղարաբաղի հայության անվտանգության և իրավունքների ապահովման, այդ թվում և այդ խնդիրների հասցեագրման միջազգային մեխանիզմի ստեղծման ուղղությամբ։ Դրան էին նաև միտված երրորդ երկրներում Ադրբեջանի և Լեռնային Ղարաբաղի ներկայացուցիչների հանդիպումների կազմակերպման ջանքերը, որոնք մերժվեցին Լեռնային Ղարաբաղի կողմից։ Լեռնային Ղարաբաղի հայության բռնի տեղահանության և Լեռնային Ղարաբաղի լուծարման վերաբերյալ հրամանագրի հրապարակումից հետո խնդիրը դուրս է եկել Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության միջև միջպետական հարաբերությունների կարգավորման օրակարգից», – նշել են Արտգործնախարարությունից։
Հայաստանի ԱԳՆ-ն սեփական ապաշնորհության մեղքը բարդում է ցեղասպանության սպառնալիքով իրենց տները լքած արցախցիների և նրանց ղեկավարության վրա, որոնք «մերժեցին» Հայաստանի արտգործնախարարության “փայլուն” առաջարկները։ Թե կոնկրետ ինչ պայծառ ապագա էին առաջարկում ՀՀ ԱԳ նախարարը և այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, չի պարզաբանվում։ Թեև պետք չէ հանճար լինել՝ հասկանալու համար, որ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը ստորագրելուց հետո Հայաստանի կառավարությունը «առաջարկում էր» միայն արցախահայության «ինտեգրումը» Ադրբեջանին՝ մինուս նախկին զինվորականներ, այսինքն արցախցի գրեթե բոլոր տղամարդիկ։ Բայց եթե մինչև 2024 թվականի հունվարը, ինչպես ասում է Ալիևը, Երևանը գոնե պնդում էր «Ադրբեջանում» հայերի բնակության որոշ երաշխիքներ, ապա հետագայում իսպառ դադարեց դա համարել իր իրավասությունը, մանավանդ, որ Արցախում հայ չէր մնացել։
Հայաստանի ԱԳՆ-ի տարածվող խոսույթները, որոնք նվաստացնում են Արցախի ժողովրդին, հայոց ազատագրական պայքարը և ամբողջ մեղքը բարդում Արցախի վրա, չեն կարող ծածկել ազգային շահերը պաշտպանելու Հայաստանի իշխանության պրոֆեսիոնալիզմի, ցանկության և կարողության բացակայությունը։
Իրադարձությունների զարգացումն Հայաստանի հարավում՝ Սյունիքում ուղղակիորեն կապված է Իրանի շահերի հետ, և ահա թե ինչու է Թեհրանն իր կարմիր գիծը համարում միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների փոփոխությունը։ Այս մասին ապրիլի 3-ին «Հայք-Իրան. հազարամյա հարևանություն» թեմայով միջազգային համաժողովի ժամանակ հայտարարեց Հայաստանում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին։
«Իրանի և Հայաստանի ճակատագիրը, շահերը և անվտանգությունը միշտ փոխկապակցված են եղել՝ աշխարհագրական մերձության և մի աշխարհաքաղաքական տարածքում գտնվելու պատճառով»,- հավելել է դեսպանը։
Նա նշեց, որ Հայաստանի հետ սահմանն Իրանում համարվում է ամենաանվտանգներից մեկը։ «Մենք երբեք վտանգ չենք զգացել Հայաստանի կողմից, և Հայաստանը նույնպես երբեք վտանգ չի զգացել Իրանի կողմից»,- ընդգծել է Սոբհանին։
Իզուր չէ, որ Իրանի դեսպանը խոսում է հայ-իրանական սահմանի մասին։ Վերլուծաբանները չեն թաքցնում, որ Իրանի շուրջ էսկալացիայի հավանականության ֆոնին տարածաշրջանի որոշ երկրներ կարող են փորձել մասնատել Իրանն ու Հայաստանը, կամ գոնե վերացնել նրանց միջև սահմանը՝ գրավելով Սյունիքի մի մասը։
Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Հաքան Ֆիդանը Reuters-ին տված հարցազրույցում պատասխանել է Իրանի հասցեին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի սպառնալիքներին՝ ասելով, որ տարածաշրջանը չի կարող իրեն թույլ տալ նոր պատերազմ։
«Ուստի մենք չենք ցանկանում, որ (ԱՄՆ-ը) որևէ հարձակում ձեռնարկի Իրանի վրա: Մեզ ինչպես նախկինում պետք է, որ երկու երկրները և շահագրգիռ կողմերը խաղաղ բանակցություններ վարեն», – ասել է Ֆիդանը:
Սաուդյան Արաբիան, Արաբական Միացյալ Էմիրությունները, Քաթարը և Քուվեյթը հայտարարել են, որ թույլ չեն տա ամերիկյան ռազմական ինքնաթիռներին օգտագործել իրենց տարածքներն ու օդային տարածքը Իրանին հարվածելու համար, գրում է Mehr-ը։ Այդ մասին նրանք հայտարարել են այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը սպառնացել է ռմբակոծել Իրանը։
«Եթե մենք ամեն շաբաթ ցույց տանք մեկ հրթիռային քաղաք, մենք այն չենք ավարտի երկու տարում, քանի որ դրանք այդքան շատ են»: Այս խոսքերով Իրանը վերջերս գաղտնազերծեց հրթիռային գաղտնի ևս մեկ ստորգետնյա բունկեր, որը կարող էր օգտագործել հարվածելու համար՝ ի պատասխան Թեհրանի դեմ Իսրայելի կամ Միացյալ Նահանգների ագրեսիայի:
Անցած շաբաթվա ընթացքում Միացյալ Նահանգները տեղակայել է մինչև վեց լրացուցիչ ռազմական ինքնաթիռ՝ հագեցած գաղտնի տեխնոլոգիայով, և տեղադրել ամերիկյան ամենածանր ռումբերը Իրանի և Եմենի մոտ տարածքում գտնվող ռազմաբազայում, Reuters-ին հայտնել են ամերիկացի պաշտոնյաները:
Իրանը պատասխանեց՝ ասելով, որ Ամերիկայի մեծ ռազմական ներկայությունը տարածաշրջանում նշանակում է, որ նրանք գտնվում են «ապակե սենյակում» և չպետք է «քարեր նետեն»:
Խնածախի մասին մեր թղթակցի նյութը կարդացեք այստեղ
Սյունիքի մարզի սահմանամերձ Խնածախ գյուղի ուղղությամբ այսօր գիշերը կրակոցներ են եղել, տեղացիները լսել են դրանց ձայները, «Ազատությանը» հայտնեց վարչական ղեկավար Սեյրան Միրզոյանը:
«Ժամը 10:20-ից սկսած, փոփոխական ժամեր են, մինչև առավոտվա 4:30: Լինում է մի քանի վայրկյան, հետո դադար են տալիս ու նորից», – ասաց նա:
Սեյրան Միրզոյանի խոսքով՝ ադրբեջանական ԶՈւ-ի կրակոցները նախորդ օրերին ավելի ինտենսիվ են եղել:
Կան տվյալներ, որ կրակոցներ են հնչել ոչ միայն Խնածախում։ ՊՆ-ն սակայն հաղորդագրություն է տարածել միայն ինչ-որ կեղծ տելեգրամ-ալիքների մասին։
Այնինչ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովը ապրիլի 5-ին, ծառայողական խորհրդակցություն է անցկացրել՝ նվիրված Երևանի «սադրանքներին»։
Ադրբեջանցի նախարարը «համապատասխան պաշտոնյաների առաջ կոնկրետ խնդիրներ է դրել ցանկացած սադրանքի ադրբեջանական բանակի ստորաբաժանումների արագ արձագանքման պատրաստականության վերաբերյալ և ընդգծել է մարտական հերթապահություն կազմակերպելիս զգոնության բարձրացման կարևորությունը», գրում են տեղական լրատվամիջոցները։
Ուրբաթ երեկոյան Կրիվոյ Ռոգը սկզբում ենթարկվել է հրթիռակոծության, որի հետևանքով, ըստ վերջին տվյալների, զոհվել է 18 մարդ, այնուհետև անօդաչու թռչող սարքի հարձակման հետևանքով զոհվել է ևս մեկ կին, հայտնել են Դնեպրոպետրովսկի շրջանի իշխանությունները։
Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը պնդում է, որ իրենք հրթիռային հարված են հասցրել «կազմավորման հրամանատարների և արևմտյան հրահանգիչների հետ հանդիպման վայրում»։ Ուկրաինայի իշխանությունները հայտնել են, որ հարձակումը տեղի է ունեցել բնակելի թաղամասի մոտ գտնվող մանկական խաղահրապարակի վրա:
Վերջին տվյալներով՝ զոհվել է 18 մարդ, որոնց կեսը երեխաներ են։ Դնեպրոպետրովսկի շրջանային ոստիկանության վարչության պետ Սերգեյ Լիսակը պարզաբանել է, որ տուժել է 72 մարդ, այդ թվում՝ 12 երեխա։ «Տուժածների գրեթե կեսը հոսպիտալացված է, 17-ի վիճակը ծանր է»,- գրել է նա։
Կրիվոյ Ռոգի վրա հարձակումը համընկել է Վլադիմիր Զելենսկու ճեպազրույցի հետ, ում համար Կրիվոյ Ռոգը հայրենի քաղաք է։
Telegram հարթակում ակտիվացել են անհայտ ծագում ունեցող մի շարք ալիքներ. առկա են հիմնավոր կասկածներ, որ այդ ալիքները ստեղծվել են ՀՀ-ից դուրս։ Այս մասին գրել է ՀՀ ՊՆ մամուլի քարտուղար Արամ Թորոսյանը։
«ԶԼՄ հարգելի՛ գործընկերներ, վերջերս «Տելեգրամ» հարթակում ակտիվացել են անհայտ ծագում ունեցող մի շարք ալիքներ։ Չնայած այն հանգամանքին, որ այդ ալիքներում հրապարակվող բովանդակությունը հայերեն է, առկա են հիմնավոր կասկածներ և որոշ տեղեկություններ, ըստ որոնց՝ այդ ալիքները ստեղծվել են Հայաստանից դուրս։ Այս կապակցությամբ ԶԼՄ ներկայացուցիչներին կոչ ենք անում զերծ մնալ նման ալիքներին հղում կատարելուց, ինչպես նաև՝ չվերահրապարակել և չտարածել դրանցում զետեղված տեղեկությունները։ Անդրադառնալով բանակին, բանակային դիրքերին և առհասարակ պաշտպանական ոլորտին առնչվող տեղեկատվությանը՝ հորդորում ենք ցանկացած տեղեկություն հրապարակելուց առաջ անհրաժեշտ ճշտումներ կատարել ՀՀ պաշտպանության նախարարության համապատասխան ստորաբաժանման հետ»,-գրել է նա։
Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհրդի կողմից մարտի 29-ին Երևանում կազմակերպված մեծ հանրահավաքում ներկայացվել է պահանջագիր՝ ուղղված ՀՀ իշխանություններին և միջազգային հանրությանը:
Պահանջագրի քաղաքական պահանջների մեջ մտնում են Արցախի ժողովրդի հավաքական վերադարձը հայրենի հող, միջազգային դոնոր համաժողովի կազմակերպում, արցախցիներին իրենց ՀՀ քաղաքացիության վերադարձում՝ հնարավորություն տալով բոլորին օգտվելու քաղաքացու իրավունքներից և ստանձնելու դրանից բխող պարտավորությունները: Պահանջագրի կոլեկտիվ հեղինակները պահանջում են քայլեր կատարել Ադրբեջանում պատանդառված ու խոշտանգվող հայերի պաշտպանության և հրատապ ազատ արձակման ուղղությամբ, բարձրացնել Արցախի հայկական հոգևոր-մշակութային ժառանգության և հանրային ու մասնավոր սեփականության պաշտպանության հարցը միջազգային ատյաններում, ապահովել Հայաստանի և/կամ գործընկեր պետությունների կողմից Միջազգային քրեական դատարան պետական դիմումների ներկայացումը՝ Արցախի ժողովրդի բռնի տեղահանման և այլ միջազգային հանցագործությունների հետաքննման ու պատժման խնդրանքով:
Արցախցիները պահանջում են զերծ մնալ միջազգային դատարաններում Ադրբեջանի դեմ ներկայացված գանգատներից հրաժարվելու խիստ վտանգավոր մոտեցումից, խուսափել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարման որևէ քայլից, ինչպես նաև վերսկսել Մինսկի խմբի ձևաչափով բանակցությունները Արցախի ժողովրդի իրավունքների պաշտպանության ու վերականգնման համար:
Կա նաև պահանջ՝ Արցախի ժողովրդի վերաբերյալ ներպետական և արտաքին քաղաքական բոլոր որոշումների կայացման գործընթացներում ապահովել նրա լեգիտիմ ներկայացուցիչների պատշաճ ներգրավումը և հաշվի առնել Արցախի ժողովրդի ձայնը՝ բացառելով ապօրինի ու ինքնակոչ որոշումների ընդունումը։
Որոշ շրջանակներ փորձում են արցախցիների պահանջները իջեցնել սոցիալական մակարդակի, սակայն նշված պահանջները ապացուցում են, որ սոցիալական հարցերի լուծումները արցախցիները արդարացիորեն տեսնում են քաղաքական որոշումնրի մեջ։ Այդուհանդերձ, պահանջներն այնպես են ձեևակերպված, որ չառաջանան անվտանգային սպառնալիքներ։
Արցախցիների մարտի 28-ի հանրահավաքը բազմաթիվ իշխանամետ և մարդիկ, որոնք ուղղակի համոզված են, թե Հայաստանի “դժբախտությունները” Ղարաբաղից են, հայոյանքների և կարեկցանքի արանքումզգուշացնում էին, որ հանկարծ նոր խնդիրներ չբերեն Հայաստանի գլխին։ Չի օգնել նույնիսկ այն, որ պահանջագրում չկան կարևոր պահանջներ ՀՀ կառավարությանը․ տեր կանգնել ՀՀ Սահմանադրությանը, Անկախության հռչակագրին և Հայաստանի ու Արցախի վերամիավորման մասին որոշմանը։
Այդուհանդերձ Կառավարությունից պատասխանել են արցախցիների պահանջագրին, բայց միայն սոցիալական հարցերի մասով։ Քաղաքական պահանջները անտեսվել են։ Միայն ասվել է, որ 1,5 տարվա ընթացքում արցախցիների կարիքների համար ծախսվել է 115 մլրդ․դրամ /համեմատության համար ասենք, որ մինչ 2024 թ․ Հայաստանի հանրապետությունը Արցախին տարեկան 144 մլրդ․ դրամ էր տրամադրում և ավելին ստանում մաքսային և այլ տուրքերի տեսքով/։
ՀՀ Կառավարությունը չի ընդունել նույնիսկ արցախցիների հիմնական սոցիալական պահանջը․ չկրճատել 50 հազ․ չափի տրամադրվող աջակցությունը մինչդեռ մարդիկ չեն ապահովվել բնակարաններով և չեն կարողացել լուծել զբաղվածության հարցը։
Կառավարությունը միայն “մուննաթ” է եկել, չպատասխնելով ոչ մի հարցի։
Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձանց համար կայուն եւ արժանապատիվ կենսապայմանների ապահովման պահանջի վերաբերյալ դիմումում բերված ձեւակերպումներն անտեսում են 2023 թվականի հոկտեմբերից ի վեր Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձանց կարիքների հասցեագրման ուղղությամբ ՀՀ կառավարության իրականացրած մեծածավալ աշխատանքը, ինչը համարում ենք անընդունելի: Դրանք աղերս չունեն իրականության հետ, չեն արտահայտում ԼՂ-ից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների իրական սոցիալական խնդիրներն ու շահերը եւ նրանց խոցելի սոցիալական վիճակը շահարկելու միտում ունեն, ասված է Կառավարության պատասխանի մեջ:
Ի՞նչ քաղաքական խնդիր է լուծում Կառավարությունը արցախցիների նկատմամբ՝ նսեմացնելուց և մարգինալիզացնելուց բացի։ Արդյո՞ք այն ունի տեսլական արցախցիների ճակատագրի վերաբերյալ։
Նաիրա Հայրումյան
«Մեր քաղաքը» դաշինքը կտա անհրաժեշտ քանակությամբ քվե՝ մյուս երկու ուժերի կողմից սատարվող թեկնածու Վարդան Ղուկասյանին՝ առանց որևէ պաշտոնի, ակնկալիքի և որևէ պայմանավորվածության: Այս մասին երեկ հայտարարություն է տարածել Գյումրիի քաղաքապետի թեկնածու Մարտուն Գրիգորյանը:
Մնում եմ նույն համոզմունքին, որ Վարդան Ղուկասյանը ամենախոցելի թեկնածուն է` քրեական գործերով պայմանավորված, ասել է նա։ “Իմ դիրքորոշմամբ, օրինակ՝ Ռուբենին կամ Կարենին կարող էինք ընտրել քաղաքապետ՝ 4 թեկնածուներիս համատեղ քննարկման և համագործակցության արդյուքնում։ Եվ սա կդառնար ամբողջական իշխանական համակարգի փլուզման իրական մեկնարկը։ Իրենց որոշումով պայմանավորված ունենք այս իրավիճակը, որի մասին խոսելն էլի ուշ չէ”, ասել է Մարտուն Գրիգորյանը։
Մենք բոլորս միասին հասանք դրան, որի համար շնորհավորում եմ բոլորիս։ ՔՊ-ն Գյումրիում այլևս իշխանություն չէ, հայտարարել է նա։
Այսքանից հետո Ավագանու առաջին նիստը տեղի կունենա ապրիլի 16-ին: Համայնքաի ղեկավարն ընտրվում է Գյումրիի ավագանու 33 անդամներից առնվազն 17-ի կողմ քվեարկությամբ: Եթե ընդդիմադիր 4 ուժերը միավորվել են, ապա նրանք ունեն 19 մանդատ եւ կկարողանան քաղաքապետ ընտրել իրենց կողմից առաջադրված թեկնածուին:
Թե ինչ կլինի, երբ օդիոզ Վարդան Ղուկասյանը քաղաքապետ ընտրվի, կարելի է կռահել՝ նրան կկալանավորեն։ Նա գիտի դա և պայման է առաջադրել, որ առաջին փոխքաղաքապետի թեկնածուն ևս լինի իր Կոմունիստական կուսակցությունից։
Գյումրիի և Հայաստանի այլ բնակավայրերի բնակիչները, ուրախանալով, որ հանրապետության երկրորդ քաղաքում ՔՊ-ն այլևս իշխանություն չէ, և առատավոր շրջանը կոտրվել է, միևնում ժամանակ տարակուսում են, որ ՔՊ այլընտրանքը՝ կրիմինալ անցյալով, հավատացյան, հայրապետական կոմունիստն է։
Նպատակասլաց աղջիկը գիտի, որ իր նպատակին հասնելու համար երկար ու տքնաջան ճանապարհ ունի անցնելու
Մանե Գուրգենյանն Արցախից է տեղահանվել։ Նա 16 տարեկան է։ Ծնողների, երեք քույրերի ու տատիկի հետ ապրում է Արմավիրի մարզի Մեծամոր քաղաքում։ Ավարտելով Մեծամորի հ․ 1 հիմնական դպրոցը՝ ընդունվել է Արմավիրի արվեստի պետական քոլեջի “Դիզայն և մոդելավորում” բաժինը։ Երկրորդ կուրսի ուսանողուհին սովորում է գերազանց գնահատականներով, աշխատում միշտ լինել լավագույն սովորողների շարքում։
Մանեն մեծ երազանք ունի՝ դառնալ ճանաչված ու պահանջված դիզայներ։ Նպատակասլաց աղջիկը գիտի, որ իր նպատակին հասնելու համար երկար ու տքնաջան ճանապարհ ունի անցնելու։ Բնատուր ունակություններով օժտված Մանեն ինքն իրեն խոստացել է՝ երբեք չվհատվել ու զինվել համբերությամբ:
-Մանկուց եմ սիրում նկարել ու ստեղծագործելու պահին իմ առջև մի ուրիշ աշխարհ է բացվում։ Արցախում հաճախել եմ Ասկերանի մանկապատանեկան ստեղծագործական կենտրոնը, որտեղ սկսվել են իմ առաջին քայլերը նկարչության ոլորտում։ Այդ կրթօջախը խթան է հանդիսացել, որ իմ մեջ ավելի մեծանա սերը դեպի նկարչությունը։ Ինձ ոգեշնչում է, երբ վրձնի միջոցով կարողանում եմ գեղեցիկ պատկերներ ստեղծել, երևան հանել այն, ինչ կա մտքիս ու սրտիս մեջ։ Միջնակարգ ուսման հետ մեկտեղ քոլեջում ուսումնասիրում եմ նկարչության տարբեր ճյուղեր, իսկ հետագայում կսովորեմ նաև մոդելավորում, դիզայն և այլ ձեռքի աշխատանքներ։ Իմ նպատակը բարձրագույն ուսում ստանալն ու լավ մասնագետ դառնալն է։ Միաժամանակ ցանկանում եմ օգտակար լինել ընտանիքիս և մտադրված եմ ուսմանս հետ մեկտեղ ստեղծել սեփական արտադրանք։ Ցանկանում եմ շապիկների վրա նկարներ անել, որոնք կներկայացնեն Արցախի արժեքները, բնապատկերները և այն ամենը, ինչ կնախընտրեն պատվիրատուները։ Իմ շրջապատում մարդիկ կան, որ առաջարկում են շապիկներ նկարազարդել իրենց համար։
Ամեն մի վայրկյան մտովի Արցախում եմ, և նկարելու պահին ինձ օգնում են իմ հիշողությունները, ուժ տալիս, որ ավելի լավ նկարեմ,- ասում է Մանեն։
16-ամյա աղջկա հետ զրույցից ակնհայտ է, թե ինչպիսի սիրով ու պատասխանատվությամբ է նա հաճախում քոլեջ․ Արցախցի աղջնակը գնահատում է իր մանկավարժներին։
-Քոլեջում, որտեղ ստեղծված է մասնագիտական միջավայր, ես ստանում եմ գիտելիքներ, որոնք ինձ օգնում են ավելի լավ ճանաչել արվեստի աշխարհը, ծանոթանալ բոլոր նրբություններին, կատարելագործվել, դառնալ արհեստավարժ ու ստեղծել գեղեցիկ գործեր։ Ինձ օգնում են ծնողներս, տատիկներս։ Նրանք ինձ ոգեշնչում են և հուսադրում, որ ինձ մոտ ամեն ինչ կստացվի։ Թեկուզ ծանր է արցախցիներիս նյութական վիճակը, սակայն ծնողներս ոչինչ չեն խնայում, որ աշխատեմ որակյալ նյութերով ու կարողանամ լավ արդյունք ստանալ,- ասում է Մանեն ու հավելում, որ պարտավոր է արդարացնել հարազատների հույսերը և անպայման դառնալ լավ մասնագետ ու ամենուր ներկայանալ որպես արցախցի:
Կարինե ԲԱԽՇԻՅԱՆ
Դարեր շարունակ արցախցին աչքի է ընկել իր տոկունությամբ և աշխատասիրությամբ։ Վերապրելով արցախյան շրջափակման և տեղահանության դաժան փորձությունները՝ մեր հայրենակիցներից շատերը սթրեսը հաղթահարում են աշխատանքի միջոցով՝ միաժամանակ փորձելով ապահովել իրենց ընտանիքներին հարկադիր տեղահանության պայմաններում։
Տիրուհի Գասպարյանը ծնվել է Արցախի Մարտունու շրջանի Հացի գյուղում։
«Հինգ տարի զբաղվում եմ մոմեր պատրաստելու արվեստով։ Գաղափարը ծագել է 2020 թվականին՝ համալսարանն ավարտելուց հետո։ Սկզբում ես դասական մոմեր էի պատրաստում՝ առանց որևէ ոչ ստանդարտ ձևի։ Մոմերը արցախյան բուրավետ ծաղիկներից էին։ Մասնավորապես, առաջին գործը արվել է Շուշիի երիցուկներից։ Ավելի ուշ սկսեցի պատրաստել մոմեր պատվերով: Ահա թե ինչպես հայտնվեց իմ սեփական MÕM-CANDLES ապրանքանիշը, որը հավանեցին շատերը և այն սկսեց պահանջված լինել, մասնավորապես տարբեր երկրների հայկական սփյուռքի հայրենակիցների շրջանում։
Հաշվի առնելով մեծ պահանջարկը՝ ընդլայնել եմ ապրանքների տեսականին։ Մոմերը պատրաստվում էին տարբեր ձևերով: Արցախյան թեմաներով բազմաթիվ նմուշներ կան, մասնավորապես՝ Պապիկ-Տատիկի, Շուշիի հրեշտակների, ինչպես նաև Արցախի տարբեր գյուղերի ու բնակավայրերի անուններով մոմեր։ Պատվերներ են եղել Արցախից ու Հայաստանից, ինչպես նաև արտերկրից։
Ցավոք, Արցախում մնացին աշխատանքի համար անհրաժեշտ բոլոր ձևերն ու գործիքները։ Բռնի տեղահանությունից հետո դժվար էր գործունեությունը վերսկսել, քանի որ ընտանիքով ապրում էինք բավականին նեղ բնակարանում, սակայն հետագայում առանձնատուն վարձեցինք Աշտարակում։ Տան առաջին հարկը վերածեցի արհեստանոցի։ Ձեռք բերելով անհրաժեշտ սարքավորումներն ու կաղապարները՝ մանրակրկիտ վերլուծություն է անցկացրի մոմերի շուկայի վերաբերյալ և սկսեցի արտադրել եզակի նմուշներ, որոնք նմանը չունեն Հայաստանում։
Շուշիի հրեշտակների տեսքով մոմերը հատկապես մեծ տարածում և մեծ պահանջարկ ունեն ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ նրա սահմաններից դուրս։ Բիզնեսը բավականին հաջող է զարգանում։ Առկա են և՛ փոքր, և՛ մեծ պատվերներ։ Համագործակցում եմ նաև տարբեր ընկերությունների հետ։ Խոշոր հաճախորդների թվում կարելի է նշել Նարեկացի արվեստի միությունը։
Ինչպես բոլոր արցախցիները, ես էլ երազում եմ վերադառնալ Արցախ և այնտեղ վերագործարկել իմ արտադրամասը»։
Այս մասին Step1.am-ի հետ զրույցում ասաց անհատ ձեռներեց Տիրուհի Գասպարյանը։
Արսեն Աղաջանյան