Ինչ է առաջարկել Լուկաշենկոն Փաշինյանին այս անգամ

Մոսկվայի Կարմիր հրապարակում մայիսի 9-ի շքերթն ավարտվեց «առանց զոհերի». Սի Ծինպինը հաջողությամբ կատարեց «անվտանգության հովանոցի» դերը, և շքերթի արդյունքում ոչ ոք չտուժեց։ «Օրեշնիկները» նույնպես մնացին իրենց պատյաններում և չհայտնվեցին կիևյան “կաշտանների” կողքին։

Շքերթից անմիջապես հետո սկսվեցին աշխարհաքաղաքական տեղաշարժեր. Պակիստանը հարվածեց Հնդկաստանին, ապա առաջարկեց «անցնել դիվանագիտության», Ֆրանսիայի, Մեծ Բրիտանիայի, Գերմանիայի և Լեհաստանի առաջնորդները գնացքով մեկնեցին Կիև, որտեղ պետք է տեղի ունենա մի բան, որը կստիպեր Ռուսաստանին համաձայնվել 30-օրյա զինադադարի և, ի վերջո, պատերազմի դադարեցման։

Հայտնի դարձավ նաև, որ ԱՄՆ-Իրան բանակցությունների հաջորդ փուլը տեղի կունենա մայիսի 11-ին, և Իսրայելի վարչապետ Նեթանյահուն չի մեկնել Բաքու և չի հանդիպել Էրդողանի և Ալիևի հետ։ Դրանից հետո Ալիևը հրաժարվեց Մոսկվա գնալուց և մեկնեց Շուշի, որտեղ, ըստ երևույթին, այսօր կսպասի Էրդողանին (և գուցե Նեթանյահուին):

Փաշինյանը նույնպես անվնաս է մնացել Մոսկվա կատարած այցից և Լուկաշենկոյի հետ երկար զրույցներից հետո։

Ինչպես հայտնի է, Լուկաշենկոյի միջոցով Ալիևը և Պուտինը Հայաստանի ղեկավարությանը «շահավետ» առաջարկներ են փոխանցում։ Օրինակ՝ Լուկաշենկոն խոստովանեց, որ Ալիևը իր ներկայությամբ Սերժ Սարգսյանին առաջարկել էր 5 միլիարդ դոլար՝ ազատագրված տարածքներից հրաժարվելու համար, բայց նա չի ընդունել այն։ Լուկաշենկոն չի բացահայտել, թե ինչ են առաջարկել Փաշինյանին և արդյոք նա ընդունել է այն։

Սակայն երեկ Մոսկվայում, ըստ երևույթին, Լուկաշենկոն Փաշինյանին նոր առաջարկ է փոխանցել։ Տրամաբանությունը հուշում է, որ հաշվի առնելով ամերիկա-իրանական հաշտեցման հեռանկարը, որը մահացու սպառնալիք է Ռուսաստանի, Ադրբեջանի, Թուրքիայի և Իսրայելի համար, Փաշինյանին պետք է առաջարկվեր համաձայնել այսպես կոչված Զանգեզուրի միջանցքը ռուս-թուրքական ուժերի վերահսկողությանը հանձնելուն և այնտեղ միջազգային «մաքսավորների» մուտքը թույլ չտալ։

Դատելով նրանից, թե ինչպես էր Փաշինյանը ուշադիր լսում և զառանցանքի նոպա չունեցավ, ինչպես դա տեղի է ունենում Հայաստանի խորհրդարանում, Լուկաշենկոի փաստարկները շատ ծանրակշիռ էին։ Օրինակ, եթե դու դա չանես, մենք անմիջապես իշխանության կբերենք նրանց, ովքեր դա կանեն։ Դա 5 մլրդ․-ից էլ ավել արժի։

Այս առաջարկը տրամաբանական է թվում նաև այն փաստի ֆոնին, որ նախկինում հայտարարվել էր Պուտինի, Ալիևի և Փաշինյանի հանդիպման և այսպես կոչված «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրման մասին Մոսկվայում մայիսի 9-ին։ Սակայն Ալիևը թայմ-աութ վերցրեց, ըստ երևույթին, որպեսզի Լուկաշենկոյին և Փաշինյանին հնարավորություն տա խոսելու։ Ինչի՞ համար Ալիևը պետք է ստորագրի «համաձայնագիր» և ստանձնի ավելորդ պարտավորություններ, եթե նպատակին կարելի է հասնել առանց դրա։

Մոսկվայից վերադառնալուց հետո Փաշինյանը մեկնել է Սյունիք։

Մերցը, Մակրոնը, Սթարմերը և Տուսկը մեկնում են Կիև

Գերմանիայի կանցլեր Ֆրիդրիխ Մերցը, Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը, Մեծ Բրիտանիայի և Լեհաստանի վարչապետներ Կիր Ստարմերը և Դոնալդ Տուսկը ուղևորվում են Ուկրաինայի մայրաքաղաք։ Այս մասին քաղաքական գործիչները հայտնել են X սոցիալական ցանցի իրենց էջերում՝ ուրբաթ, մայիսի 9-ի երեկոյան։ «Ճանապարհին դեպի Կիև։ «Ուկրաինան կարող է հույսը դնել մեզ վրա», – գրել է Մերցը։

Եվրոպական պետությունների առաջնորդները, ինչպես սպասվում է, Կիև կժամանեն շաբաթ օրը՝ մայիսի 10-ի առավոտյան։ AFP-ի թղթակցի փոխանցմամբ՝ քաղաքական գործիչները գնացքը նստել են Լեհաստանում՝ Ուկրաինայի հետ սահմանի մոտ։ Սա Ֆրիդրիխ Մերցի առաջին այցն է երկիր՝ որպես կանցլեր։

«Մենք <…> կանգ կարնենք Կիևում՝ համերաշխություն ցուցաբերելով Ուկրաինայի հետ՝ շարունակվող ռուսական ներխուժման լույսի ներքո”, գրել է Մերցը H-ում: Նա նաև հաստատել է, որ չորս երկրներն էլ աջակցում են ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի նախաձեռնությանը՝ պատերազմում 30-օրյա հրադադարի վերաբերյալ:

«Միացյալ Նահանգների հետ միասին մենք կոչ ենք անում Ռուսաստանին համաձայնել 30-օրյա լիարժեք և անվերապահ հրադադարի՝ արդար և երկարատև խաղաղության շուրջ բանակցությունների համար տարածք ստեղծելու համար: Մենք պատրաստ ենք աջակցել խաղաղության բանակցություններին, որոնք պետք է սկսվեն հնարավորինս շուտ՝ հրադադարի տեխնիկապես իրականացման և համապարփակ խաղաղության համաձայնագրի պատրաստման նպատակով», – հավելեց նորընտիր դաշնային կանցլերը:

Վերջապես, նա խոստացավ ընդլայնել Ուկրաինային ցուցաբերվող աջակցությունը։ «Մինչև Ռուսաստանը չհամաձայնի մշտական ​​​​հրադադարի, մենք կշարունակենք մեծացնել ճնշումը ռուսական ռազմական մեքենայի վրա», – եզրափակեց քաղաքական գործիչը։

Պակիստանը հայտարարել է Հնդկաստանի դեմ լայնածավալ ռազմական գործողության մասին

Երկու միջուկային տերությունների միջև հակամարտության սրումը հասել է նոր մակարդակի. մայիսի 10-ի առավոտյան Պակիստանի կառավարությունը հայտարարել է Հնդկաստանի դեմ խոշոր ռազմական գործողության մեկնարկի մասին։

Հայտարարությունը հնչել է մեկ ժամ անց այն բանից հետո, երբ Պակիստանի զինվորականները հայտարարեցին, որ հրթիռներ են արձակել Պակիստանում ավիաբազաների, այդ թվում՝ Իսլամաբադի մոտ գտնվող Նուր Խան բազայի վրա։

Հակամարտության այս փուլի սկզբից ի վեր արդեն մոտ 50 մարդ է զոհվել։

Մայիսի 10-ին, շաբաթ վաղ առավոտյան, Պակիստանի կառավարությունը հայտարարեց Հնդկաստանի դեմ «Բանյան ուն Մարսուս» (Ամուր պատ) անվամբ խոշոր ռազմական գործողության մեկնարկի մասին՝ այն անվանելով «ագրեսիայի պատասխան»։

Ավելի ուշ Պակիստանի բանակի պաշտոնական հեռուստաալիքը հայտարարեց Բեասում հնդկա-ռուսական համատեղ ձեռնարկության կողմից արտադրվող գերձայնային BrahMos հրթիռների պահեստի ոչնչացման, ինչպես նաև Հնդկաստանի Քաշմիրի Ուդհամպուրում և Փանջաբ նահանգի Պատհանկոտում հնդկական ավիաբազաներին հարվածների մասին։

Ընդհանուր առմամբ, ըստ Պակիստանի ռազմական X հեռուստաալիքի, Հնդկաստանում հարված է հասցվել 25 թիրախի, այդ թվում՝ Ադամպուրում գտնվող S-400 համակարգին (հնդկական զինվորականները այս պնդումն անհիմն են անվանել): Պակիստանի զինվորական պաշտոնյաների խոսքով՝ բոլոր 25-ը ռազմական օբյեկտներ են։

Յակովը զոհվեց նոյեմբերի 5-ին Շուշիի համար մղված մարտերում

Այս մայիսյան օրերը կապված են անհավասար մարտում ընկած ընկերների անունների հետ։ Նրանցից մեկը Արցախի Ազգային անվտանգության ծառայության լեյտենանտ Յակով Սարգսյանն է։

Քաջ, բարի, կենսուրախ մարդ, ով պատրաստ էր կյանքի ուրախ և տխուր պահերը կիսել ընկերների և ընտանիքի հետ և միշտ օգնության էր հասնում ճիշտ պահին։

Յաշան ընտանիքի միակ երեխան է։ Նա ծնվել և իր կյանքն ապրել է Ստեփանակերտում։ Սովորել է Ստեփանակերտի թիվ 3 դպրոցում: Ավարտելուց հետո ընդունվել է Մեսրոպ Մաշտոց համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ: Բազմիցս մասնակցել է տարբեր ռազմահայրենասիրական միջոցառումների։

Նա ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Ապրիլյան և 44-օրյա պատերազմներին։ Անչափ սիրում էր Շուշին։ Պատահական չէ, որ Յակովի և Անջելինայի հարսանիքը տեղի է ունեցել այնտեղ 2020 թվականի օգոստոսին։ Սակայն նրանց ընտանեկան կյանքը ավաղ շուտով ողբերգական ավարտ ունեցավ։

44-օրյա պատերազմի առաջին իսկ օրերից Յակովը կամավոր կերպով մեկնեց ռազմաճակատ՝ պաշտպանելու իր հայրենիքը։ Նա ծառայել է ամենավտանգավոր շրջաններում։ Ծննդյանս նախօրեին՝ 2020 թվականի հոկտեմբերին, երկու օրով եկավ Երևան։ Հարազատները խնդրում էին նրան չվերադառնալ, բայց Յակովն այնքան էր սիրում իր հայրենի Արցախը, որ լքեց նույնիսկ Անգելինային, որին սիրահարված էր դեռ դպրոցից, հանուն հայրենիքի։

Յակովը զոհվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 5-ին Շուշի քաղաքի համար մղված մարտերում։ Պարգևատրվել է «Մարտական ​​խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով և «Արիության համար» մեդալով։

«Յաշան մանկուց սիրում էր աստղերը դիտել, իսկ հիմա նա բարձրացել է երկինք՝ միանալու նրանց», – ասում են նրա ընտանիքն ու ընկերները։

Անկախ նրանից, թե ինչպես են փորձում խեղաթյուրել պատմությունը, Արցախի հերոսների անուններն ու սխրագործությունները հավերժ կմնան ժողովրդի սրտերում և հիշողության մեջ։ Վաղ թե ուշ կգա նոր հաղթանակների երկար սպասված ժամանակը, և եթե ոչ մենք, ապա մեր երեխաներն ու թոռները մի օր կրկին կդառնան «լեռներում հարսանիքի» քավորներ։

Արսեն Աղաջանյան

Անմահ գունդը շրջափակված Ստեփանակերտում (տեսանյութ)

Չորս պատերազմ, բազմաթիվ ռազմական դիվերսիաներ և սադրանքներ, շրջափակումներ և, ի վերջո, վտարում։

Հայերը հարգանքի տուրք են մատուցում իրենց ընկած հերոսների հիշատակին։

«Անմահ գունդը» պաշարված Ստեփանակերտում

Տեսանյութը՝ Ալվարդ Գրիգորյանի

Շուշի․ դա վերջին հարսանիքը չէր լեռներում

Մարիամի և Հովիկի պսակադրությունը Ղազանչեցոցում, 2020 

Իմ առաջին նկարը Շուշիի կանաչ ժամ եկեղեցու առաջ է: Իսկ հիմա՝ մեր նկարը հյուսված է Շուշիի պատմության հետ։

Ազատագրումից մի քանի տարի անց Շուշին այն վայրն էր, որտեղ ամենաբարձրն էին հնչում եկեղեցու զանգերը: Մայիսի 9-ը արցախցիներիս համար նշանակալի է, քանի որ հենց Շուշիի ազատագրումն էր, և այդ օրը մեր բանակի ծնունդն էր: Ինչքան էլ փառահեղ էր հայրենականի ժամանակ տարած հաղթանակը, Շուշիի ազատագրումն այնքան ցանկալի էր, որ գոնե իմ սերնդի համար, մայիսի 9-ը հենց Շուշիի մասին էր:

Երբ տարիներ անց՝ «Հարսանիք լեռներում» օպերացիայի հետքերով, մի քանի անգամ բարձրացանք Շուշի, հաղթանակն ավելի շոշափելի դարձավ։ Շուշին, որքան էլ ավերածություններ էր տեսել ու հազարավոր դաժան ճակատագրեր կրել, այն խաղաղության օրրան էր։

Սառը օդը, առավոտյան Ղազանչեցոցի զանգերը, որոնք կարծես լսելի էին քաղաքի ամեն ծայրից…

Ազատություն և խաղաղություն բառերը հոմանիշներ էին, քանի որ հենց Ջդրդուզի բարձունքում ազատությունն այնքան իրական էր, որ մի մասնիկ էիր դառնում նրա հզոր ուժի։

Քառօրյա և 44-օրյա պատերազմների ընթացքում Արցախի տարբեր բնակավայրերից մարդիկ գնում էին Շուշի՝ վստահ լինելով, որ անառիկ քաղաքը միշտ անվտանգ է։

Շուշին ինձ համար այլ արժեք ունի, իսկ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ մեր պսակադրությունն այնտեղ անցկացրելը պատահական չէր։

Իմ վերջին այցն էր Շուշի այդ պահին։ Եկեղեցու զանգերն ու հրանոթների ձայները միաժամանակ էին հնչում, և Շուշին այլևս խաղաղ ու ապահով քաղաք չէր։

Ղազանչեցոցը վիրավորված էր, բայց մենք վստահ էինք՝ այն նորոգվելու է, և «վերջին հարսանիք» արտահայտությունը մեզ համար չէր։

Նոյեմբերի 9-ից հետո հաճախ էին հարցնում՝ «Գիտե՞իք, որ դուք վերջին զույգը կլինեք, որ պսակադրվեց Ղազանչեցոցում»: Այս նախադասությունը վիրավորանքի նման էր և է։ Այն ցավ է պատճառում։

Երբեք։ Երբեք չէինք պատկերացնի, որ հայկական Շուշիի այս էջը այսպես կփակվի։ Դարեր շարունակ քաղաքը ունեցել է իր տերերը և ես հույս ունեմ, որ մի օր Շուշին կհայտնվի իսկական տերերի ձեռքում։

Արցախից բերված քիչ իրերից մեկը Ղազանչեցոցի՝ ծաղկաթերթիկներից հավաքած նկարն է, որ արդեն մի քանի անգամ տեղափոխվելուց հետո միշտ կախված է վարձակալած տների գլխավոր պատին՝ հույսը չմարելու և նպատակները մշտապես տեսանելի պահելու համար։

Ես չգիտեմ, թե ինչ եմ պատմելու իմ աղջկան Շուշիի մասին, բայց մի օր Շուշի գնալու հավատը միշտ վառ եմ պահելու։ Չգիտեմ երբ կլինի դա, բայց եթե անգամ ոսկրացած ու կնճռապատ, ուզում եմ տեսնել այն պսակադրությունը, որը տասնամյակներ հետո տեղի կունենա՝ «առաջին հայկական պսակադրությունը» ազատագրված Շուշիում։

Մարիամ Սարգսյան

Միրզոյանը “լավ նորություն” է ազդարարում առանց Արցախի պայմանագիր կնքելու մասին

Խաղաղության պայմանագրի ստորագրման հարցով գուցե առաջիկայում լավ նորություններ լինեն, «Ազատության» հարցին ի պատասխան այսօր տեղեկացրեց արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը:

Հարցին՝ կա՞ն բանակցություններ Բաքվի հետ, եթե՝ այո, ապա դրանք Ադրբեջանի նախապայմանների շո՞ւրջ են, արտաքին քաղաքական գերատեսչության ղեկավարը պատասխանեց․ – «Ամեն ինչ ասված է, ըստ էության, թարմացնելու տեղեկատվություն այս պահին չկա, մենք ինչպես պատրաստ էինք վայրկյան առաջ սկսել խորհրդակցություններ, այնպես էլ հիմա ենք պատրաստ: Ցավոք սրտի, տարբեր հայտարարություններ ենք լսում ադրբեջանական կողմից, առայժմ առաջընթաց չկա, բայց խոսակցություն կա, և ինչպես ցանկացած բանակցության դեպքում համբերությամբ զինվենք, գուցե առաջիկայում լավ նորություններ լինեն»։

Հիշեցնենք, որ “պայմանագրի” իմաստը՝ Հայաստանի հրաժարումն է Արցախի, Նախիջևանի, Կարսի, Արարատի շրջանի և այլ տարածքների հանդեպ իրավունքից, որը փաստված է միջազգային փաստաթղթերում։ 

Ահա թե ինչ են կորցրել արցախցիները՝ ուրախություն, տխրություն, տոն , հանգիստ

Միանշանակ է, որ Արցախում մայիսի 9-ը Շուշին ազատագրելու խորհուրդն ուներ եւ հենց դա էր արցախցիներին տոնական, հպարտության զգացում տալիս: Քաղաք, որտեղից օր ու գիշեր հրետակոծվում էր մայրաքաղաք Ստեփանակերտը, վերջապես ազատագրված է: Նկուղային կյանքն այլեւս ավարտված է: Իսկապես բան կար տոնելու:

Վաղ առավոտ ջրցան մեքենաները շրջում են Ստեփանակերտի փողոցներով, գարնանային թարմություն ու լորենիների բույր, զինվորների երգերով ու թմբուկներով քայլերթն արթնացնում էր քնած քաղաքը: Հետո բոլորն այցելում են Եղբայրական գերեզմանոց, որը տեղացիները հանգիստ են անվանում եւ պատահական չէ, այնտեղ հանգստանում ու մխիթարվում էին: Կորուստը մեծ է, բայց ոչ իզուր ու անվաստակ:

Դեռ երեկվանից Վերածննդի հրապարակում կանգնած տանկերը շուտով կանցնեն` ծուլորեն, շառաչելով, բոլորը կշնչեն դիզելի ծուխը, երեկոյան էլ ամբողջ քաղաքը կմխա խորովածի ծխով։

Ահա թե ինչ են կորցրել արցախցիները: Եվ ուրախություն, եւ տխրություն, եւ տոն, եւ հանգիստ գնալու հնարավորություն: «Այս մարդիկ կորցրել են ամեն ինչ, տուն տեղ…», շատ հաճախ ասում են Հայաստանում, խոսում սոցիալական խնդիրներից, բայց միթե՞ դա է էականը: Շատ դժվար է ընկալել, թե ինչ է նշանակում տուն տեղ կորցնել:

Երեւանում այդ զգացումը չկար: Հիշում եմ, երբ ես 2026-ին մայիսի 9-ին Երեւանում էի, այդ օրը Հայրենական պատերազմի վետերաններ, կամ պարզապես կոմունիստական նոստալգիայով պատված տարեց մարդիկ կարմիր դրոշներով եկել էին Մոնումենտ: Միանգամայն հարգանքով նրանց հանդեպ, բայց դա ներշնչող չէր: Համենայնդեպս, ես դա չէի հասկանում, այն իմ տոնը չէր:

Մայիսի 9-ին Հայաստանի գրեթե բոլոր պաշտոնյաններն Արցախ էին գալիս` նախագահի գլխավորությամբ: Այն ժամանակ Հայաստանի նախագահներին կարիք չէր լինում քովիդով “հիվանդանալ”, պատճառներ փնտրել, ինչպես նույն դասարանում մնացած աշակերտ, դժվար ընտրության առաջ կանգնել, նրանց գնալու տեղ ունեին` Շուշի եւ Պուտինն այստեղ ոչինչ անել չէր կարող: Բոլորի դեմքերին հպարտություն ու խայտանք էր, դա նրանց իսկական տոնն էր:

Այդպիսի՞ն էր երեկ Հայաստանի վարչապետի դեմքը Մոսկվայում, երբ Լուկաշենկոյի կողքին նստած նայում էր «Ինչից է սկսվում հայրենիքը» («С чего начинается Родина») երգը:

Մարութ Վանյան

 

Վերադարձը պետք է պատկերացնենք առանց ադրբեջանական ցեղասպանական վերահսկողության․ Բեգլարյան

Արցախի ու Շուշիի ազատագրման համար գլխավոր անելիքը Հայաստանի ուժեղացումն է։ Այս մասին լրագրողների հետ զրույցում ասաց Արցախի նախկին պետնախարար, նախկին ՄԻՊ Արտակ Բեգլարյանը։

«Մենք պետք է ունենանք ամուր, զարգացած Հայաստանի Հանրապետություն, որի ժողովուրդը կունենա ազգային գաղափարախոսություն եւ ազգային էլիտա, դրա հիման վրա՝ նաեւ արդյունավետ կառուվարում։ Ես վստահ եմ, որ դրա հիման վրա ժամանակի ընթացքում մենք կարող ենք նաեւ վեադառնալ Արցախ»,- ասաց Բեգլարյանը։

Անդրադառնալով հարցին, որ Նիկոլ Փաշինյանի ուղերձում Շուշիի ազատագրման օրվա մասին խոսք չկար, Բեգլարյանն ասաց․ «Արդեն չեմ զարմացնում, խիստ բարկացնող է, բայց զարմանալի ոչինչ չկա»։

Արտակ Բեգլարյանն ասաց, որ նպատակը արցախցիների վերադարձի թեման օրակարգում պահելն է, վերադարձի հույսը մեր ժողովրդի սրտում պահելն է, քանի որ առանց հույսի որեւէ արդյունք չենք ունենալու։ Իսկ եթե պրագմատիկ նայենք իրավիճակին, ուղղակի պետք է ամուր լինենք, զարգանանք եւ ժամանակի ընթացքում այնքան ազդեցություն ունենանք, որ կարողանանք վերադառնալ Արցախ։

«Ես վստահ եմ, որ դա հնարավոր է, ժամանակի հարց է, կարեւորն այն է, որ մենք այդ նպատակն ունենանք ու այդ նպատակի հետեւից գնանք։ Իսկ վերադարձը պետք է պատկերացնենք առանց ադրբեջանական ցեղասպանական վերահսկողության։ Ադրբեջանը հիմա ունի հակահայ ատելության մեծ համակարգ, որը հնարավոր էլ չէ շատ արագ արմատախիլ անել։ Չհաշված մեր ինքնորոշման իրավունքը, մեր պատմական իրավունքները։ Այս ամենը հաշվի առնելով՝ ես կարծում եմ, որ մեր ժողովուրդը կվերադառնա, եթե բացառվի Ադրբեջանի ցեղասպանական վերահսկղությունը»,- հավելեց նա։

Այս օրը հայ ժողովրդի համար խորհրդանշում էր ոտքի կանգնելու, մեջքը ուղղելու հնարավորություն

«Ես շատ լավ հիշում եմ այն օրերը, երբ սրտատրոփ ստասում էինք, թե երբ տեղի կունենա Շուշիի ազատագրումը։ Ու Շուշիի ազատագրումն արցախցիների եւ ամբողջ հայ ժողովրդի համար խորհրդանշում էր ոտքի կանգնելու, մեջքը ուղղելու հնարավորություն։ Շուշիի ազատագրումը մեզ բոլորիս համար չանցնող մի մեծ արժեք է՝ անկախ նրանից Շուշին այսօր մեր տիրապետության տակ է, թե ոչ։ ժամանակները փոխվում են, մենք կունենանք դեռ հնարավորություն՝ վերադառնալու Շուշի»,- այսօր լրագրողների հետ զրույցում ասաց Արցախյան շարժման ակտիվիստ, Արցախի մշակութային ժառանգության պաշտպանության հանրային խորհրդի քարտուղար Սերգեյ Շահվերդյանը։

Նրա խոսքով՝ շատ կարեւոր է այսօր խոսել այն ահռելի վնասների մասին, որոնք կրում է հայ ժողովուրդը Արդբեջանի կողմից Արցախի օկուպացիայի հետեւանքով։ «Ադրբեջանական վարչախումբն ամեն օր, ամեն վայրկյան ոչնչացնում է հայկական ժառանգությունը։ Այսօր ամենամեծ թիրախում հայտնվել է Ստեփանակերտը՝ Արցախի մայրաքաղաքը, որը շատ արագ տեմպերով ոչնչացվում է։ Ոչնչացվում է նաեւ այն մշակութային ժառանգությունը, որը կար ու թողնվել էր Ստեփանակերտում։ Խոսքը մոնումենտալ արվեստի հուշարձանների մասին է, պատմության եւ մշակույթի հուշարձանների մասին է»,- ասաց նա։

Սերգեյ Շահվերդյանը նշեց, որ կան բազմաթիվ փաստեր, որ Արցախում զանգվածաբար ոչնչացվում են նաեւ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի հիշատակին կառուցված համալիրները, արձանները, որոնք եղել են Արցախի բոլոր գյուղերում։ Այս փաստերը հրապարակվում են, սակայն, Շահվերդյանի խոսքով, չեն արժանանում թե միջազգային հանրության, թե ՌԴ գնահատականներին։ «Մենք ակնկալում ենք, որ միջազգային հանրությունը, համապատասխան միջազգային կառույցները, այդ թվում՝ Հայաստանում գործող կազմակերպություններն իրենց դիրքորոշումներն այդ հարցերի շուրջ պետք է արտահայտեն։ Նաեւ շատ կարեւոր է, որ ՀՀ իշխանություններն իրենց օրակարգ վերադարձնեն հայկական մշակութային ժառանգության պահպանման խնդիրներն Արցախում»,- հավելեց նա։

Հարցին, թե որ դեպքում է հավականական, որ Արցախ վերադարձը կարող է տեղի ունենալ, Սերգեյ Շահվերդյանը պատասխանեց․ «Առաջին խնդիրն այն է, որ ՀՀ-ն՝ որպես հայ ժողովրդի հավաքական իրավունքների պաշտպան, պետք է վերադառնա հայկական օրակարգին ու սկսի զբաղվել արցախցիների վերադարձի իրավունքների առաջ մղումով։ Մյուս պայմանների մասին արցախահայությունն իր տարբեր ներկայացուցիչների ու մարմինների միջոցով բազմիցս արտահայտել է։ Պայմանը միջազգային կառույցների հովանու ներքո ու միջազգային երաշխիքների ներքո վերադարձն է, մշտական ցամաքային կապի ապահովումը ՀՀ հետ ու տեղական իշխանության ձեւավորումը կամ պաշտպանումը՝ մինչեւ հարցը կհասնի ինքնորոշման իրավունքի իրացման հնարավորությանը»։

ՀՀ վերնախավը միայն 1945-ի հաղթանակն է տոնում

ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանն այսօր Հաղթանակի զբոսայգում լրագրողների հարցին ի պատասխան խուսափեց խոսել Շուշիի ազատագրումից։ Հարցին, թե իր համար մայիսի 9-ը եռատո՞ն է, Գրիգորյանը պատասխանեց․ «Ոչ»։ Նա ասաց, թե ինչու է եկել Հաղթանակի զբոսայգի․ «Եկել ենք հարգելու Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում իրենց կյանքը զոհած բոլոր այն մարդկանց հիշատակը, ովքեր իրենց կյանքն են դրել այդ հաղթանակը կերտելու համար»։ Հարցին, թե Արցախյան պատերազմի զոհերի հիշատակը հարգելու համար չի եկե՞լ, նա պատասխանեց․ «Նաեւ իրենց հիշատակը հարգելու համար։ Դուք ասում եք տոն, բայց եռատոնն ու զոհերի հիշատակը հարգելը տարբեր բաներ են»։

Նա անդրադարձավ ադրբեջանսական կրակոցներին եւ հարցին, թե ի՞նչ տեղեկություններ են Հայաստանն ու Ադրբեջանը փոխանցում միմյանց այդ հարցով։

«Հայաստանը խնդրել է դիվանագիտաական ճանապարհով տվյալներ տրամադրել խախտումների վերաբերյալ, որոնց մասին Ադրբեջանը հայտարարում էր։ Դրանց մասին հետաքննություն է կատարել Հայաստանը եւ փոխանցել է Ադրբեջանին բոլոր միջադեպերի վերաբերյալ։ Իսկ Հայաստանի հայտարարած խախտումների մասին, որ Ադրբեջանն է խախտումներ կատարել, դրանց վերաբերյալ Հայաստանը տվյալներ է փոխանցել Ադրբեջանին եւ ակնկալել մանրամասն հետաքննություն։ Իրենց կողմից, ըստ իրենց, հետաքննություն են կատարել դրանց մասին, եւ պարզվել է, որ ընդհանուր առմամբ այդպիսի խախտումներ չեն եղել»,- ասաց Գրիգորյանը։

«Վստահեցնում եմ ձեզ, որ Արցախի նախագահի ինստիտուտը պահպանված է»

Արցախի Ազգային ժողովի պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանն այսօր լրագրողների հետ զրույցում անդրադարձավ հարցին, թե ի՞նչ է սպասվում Արցախի իշխանություններին մայիսի 21-ից հետո, երբ գործող խորհրդարանի ժամկետը լրանում է։ «Վստահեցնում եմ ձեզ, որ Արցախի նախագահի ինստիտուտը պահպանված է, շարունակելու է աշխատել։ Եվ հենց ժամանակը մոտենա, անպայման մենք հայտարարությմաբ հանդես ենք գալու»,- ասաց նա։

Ըստ Հակոբյանի՝ Արցախի Սահմանադրությունում կատարված փոփոխությունները ցանկացած ֆորսմաժորային իրավիճակի համար լուծում ունեն։ «Հետեւաբար, կենտրոնանալ կոնկրետ ընտրության վրա կա որեւէ գործընթացի վրա, կարիք չկա։ Շարունակվելու է Արցախի նախագահի ինստիտուտի գոյությունը, դա ամենակարեւորն է, որը մենք կարողացել ենք անել։ Բնականաբար, նիստ տեղի կունենա, որի մասին մենք հետագայում արդեն տեղյակ կպահենք։ Եկեք կենտրոնանանք այն փաստի վրա, որ նախագահի ինստիտուտը պահպանված է»,- հավելեց Հակոբյանը։

Ըստ նրա՝ Արցախի իշխանությունների ցանկացած գործողություն ուղղված է նրան, որ նախ թույլ չտան փակել Արցախի հարցը։ Երկրորդ հարցը արցախցիների իրավունքի իրացման հետեւից գնալն է, որն անում են պետական ինստիտուտները։ «Մեր բոլոր գործողությունները, երբեմն համեստ, երբեմն հասարակության համար անհասականալի, զուտ բխում են Հայաստանի անվտանգությունից։ Մեզ համար որեւէ տարբերություն չկա՝ Արցախ, թե Հայաստան։ Մեզ համար երկու հայկական պետությունները գերագույն արժեք են, հետեւաբար, մեր գործողությունները, որոնք բխում են արցախցիների՝ Արցախ վերադառնալու իրավունքից, որեւէ այլ գործընթաց չեն ենթադրում։ Մենք փորձում ենք ստեղծված հանձնախմբի միջոցով թույլ չտալ, որ արցախցիների իրավունքների հարցը մարի միջազգային հարթակներում, առ այն պահը, մինչ Հայաստանում կհաստատվեն ազգային իշխանություններ»,- հավելեց Մետաքսե Հակոբյանը։