Այսպես կոչված «արևմտյան ադրբեջանի» պատմությունը գնալով ավելի ագրեսիվ է դառնում, և Բաքվից արդեն հնչում են Հայաստանի ապագա կառուցվածքի վերաբերյալ կոնկրետ ծրագրեր։
Ստեղծվել է այսպես կոչված «Իրևանի» ղազիաթը (ղազին մուսուլման դատավոր է, որը արդարադատություն է իրականացնում շարիաթի կանոններով), որը, ինչպես ասում են Բաքվում, կզբաղվի «ադրբեջանցիների» ինքնակառավարմամբ՝ Սյունիք և Հայաստանի այլ մասեր «վերադառնալուց» հետո։ Ալիևը երեկ բառացիորեն հայտարարեց, որ իրենք սպասում են Հայաստանից «վերադարձի» «ժամանակացույցին» և այն հարցի պատասխանին, թե ինչպես է ապահովվելու «իրենց պատմական հողեր» վերադարձողների անվտանգությունը։ Որին Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը միայն պատասխանեց, որ Հայաստանի տարածքում «արևմտյան ադրբեջան» չկա։
Բայց այն արդեն կա ագրեսիվ ծրագրերում է, և Բաքվում նույնիսկ ասում են, որ «արևմտյան ադրբեջանը» պետք է դիտորդ դառնա Իսլամական համագործակցության կազմակերպությունում։
Ինչպես վերջերս Թուրքիայի կողմից օկուպացված Հյուսիսային Կիպրոսը դարձավ Թյուրքական խորհրդում դիտորդ, և դրա մասին որոշումը կայացվել է Հունգարիայում, որը նույնպես Թյուրքական խորհրդի անդամ է։ Ելույթ ունենալով Խորհրդում, Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը հայտարարեց գլխավոր նպատակի՝ Միջին միջանցքի մասին, որի մի մասն է, ըստ նրանց, այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքը»։ Եվ այս առումով Ալիևին հանձնարարվել է ապահովել «Միջին միջանցքի» իր հատվածը՝ օկուպացնելով Հայաստանը։
«Արևմտյան ադրբեջանը», ըստ նրանց ծրագրի, Հայաստանի Հանրապետության կազմում առանձին համայնք չէ, որը կառավարվում է ղազիաթի կողմից՝ շարիաթի օրենքների համաձայն։ Սա Հայաստանի Հանրապետության կազմալուծումն է։
Այս մասին վերջերս հայտարարեց Անդրկովկասի մուսուլմանների հոգևոր առաջնորդը, որը Էջմիածինն անվանեց հին ադրբեջանական քաղաք, մեղադրեց հայերին ուրիշի պատմությունը յուրացնելու մեջ և կանխատեսեց, որ պետականության կորստից հետո Հայ Առաքելական Եկեղեցին կրկին կդառնա միակ ազգային կենտրոնը, որի շուրջ կարող են միավորվել հայերը։
“Համաշխարհային հայության և նրանց սատարող պետությունների նպատակն այն է, որ եթե քաղաքական անկարողության պատճառով հայկական պետությունը կորսվի, ապա հայկական ազգային եկեղեցին կարողանա շարունակել մոբիլիզացիոն կենտրոնի առաքելությունը, ստեղծել և գլխավորել Վատիկանի նման գրիգորյանական կրոնական պետություն։ Այսպիսով, հայկական եկեղեցին նենգ մտադրություն ունի այս կամ այն կերպ շարունակել իր գոյությունը մեր պատմական հողերում։ Սա մեծ սպառնալիք է տարածաշրջանի Հայաստանին հարևան բոլոր երկրների համար”, ասել է նա։
Եթե Հայաստանի կառավարությունը և Հայ Առաքելական եկեղեցին համարժեք արձագանքեին այս հայտարարություններին, ապա Բաքվի ծրագրերը կարելի էր անվանել դատարկ հորինվածք։
Բայց, նախ, խզվել է Հայ Առաքելական Եկեղեցու և Հայաստանի կառավարության միջև կապը, և կառավարությունն, ըստ երևույթին, հակված է դեպի բողոքականություն։
Երկրորդ, որոշ շրջանակներում արդեն ակնարկում են, որ Հայ Առաքելական Եկեղեցին այդքան էլ «ուրախ» չէր հայկական պետականության ստեղծումից և, իբր, դեմ չէր լինի կրկին դառնալ «Հայկական պետականության միակ պահապանը», և դրան սատարում են որոշ “սրտացավ” երկրներից։
Երրորդ, ՀՀ կառավարությունն ամեն ինչ անում է Բաքվից հնչող հայտարարությունները արդարացնելու համար։ Օրինակ՝ Փաշինյանն ասաց, որ մինչ հայերը խոսում են Արևմտյան Հայաստանի մասին, Ալիևն իրավունք ունի խոսել «Արևմտյան Ադրբեջանի» մասին, իսկ Ալեն Սիմոնյանը ադրբեջանցիների «վերադարձը» նույնացնում է հայերի Արցախ վերադարձի հետ։
Այս ամիս Բաքուն և Անկարան անցկացրել են երկու համատեղ զորավարժություն, որոնցից վերջինը ներառել է էլեկտրոնային պատերազմի տարրեր։ Վերջին մի քանի ամիսների ընթացքում Բաքուն կրակոցներ է արձակում Հայաստանի հետ սահմանին։ Մեկնաբանելով կրակոցները՝ Սյունիքի մարզպետն ասում է, որ դա վատ է, բայց կրակոցները պարտադիր չէ, որ պատերազմ նշանակեն։
Նաիրա Հայրումյան
