Եթե պարզվի, որ Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին Բ-ն խախտել է իր կուսակրոնության ուխտը և երեխա ունի, նա պետք է հրաժարվի գահից, հայտնել է Նիկոլ Փաշինյանը։
«Ես այս հարցը բարձրացնում եմ որպես Հայ առաքելական եկեղեցու հետևորդ, քանի որ սա դիտարկում եմ որպես հոգևոր անվտանգության խնդիր։ Ես սա ասում եմ նաև որպես Հայաստանի վարչապետ, քանի որ դիտարկում եմ նաև որպես պետական անվտանգության խնդիր», – ասել է Փաշինյանը։
Ավելի վաղ Հայաստանի իշխանությունները ակնարկել էին, որ իրենք տեղեկություններ ունեն բարձրաստիճան եկեղեցական պաշտոնյաների չթույլատրված ընտանեկան կապերի մասին։
Ըստ լրատվամիջոցների տեղեկությունների՝ Էջմիածինը իր դիրքորոշումը կհայտարարի այսօր երեկոյան։ Շատերը չեն բացառում, որ Փաշինյանի շանտաժը կարող էր աշխատել, և կաթողիկոսը կամ ստիպված կլինի խոստովանել երեխա ունենալու փաստը և հրաժարական տալ, կամ էլ կոշտ բախման մեջ կմտնի կառավարության հետ։
Այս ամբողջ պատմության մեջ կա երկու հետաքրքիր հարց՝ ինչո՞ւ հենց հիմա հիշեցին կաթողիկոսի ենթադրյալ երեխայի մասին և ի՞նչ կլինի, եթե կաթողիկոսը հրաժարական տա։
Ինչ վերաբերում է երկրորդ հարցին, Փաշինյանը նախկինում առաջարկել էր փոխել ՀԱՍԵ ղեկավարի ընտրության կարգը, որպեսզի պետությունը վճռորոշ ձայն ունենա ընտրություններում, իսկ թեկնածուները անցնեն էթիկական ստուգում։ Սակայն կասկած չկա, որ եկեղեցին չի փոխի իր հազարամյա կանոնադրությունը՝ գործող իշխանություններին հաճոյանալու համար։
Ինչ վերաբերում է առաջին հարցին, շատերը նշում են, որ ամբողջ խնդիրը եկեղեցու գլխավորությամբ «այլընտրանքային» իշխանության ստեղծման մեջ է։
Սա բացահայտորեն հայտարարել է ՀՀ նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը։ Նա կարծում է, որ Փաշինյանի վախը պայմանավորված է ՀԱՍԵ-ի՝ կառավարությանը բարոյական այլընտրանքի հնարավոր վերափոխմամբ։ Օսկանյանը հիշեցրել է, որ Հայաստանի պատմությունը բազմաթիվ օրինակներ գիտի, երբ հենց Եկեղեցին է դարձել ժողովրդի վերջին պաշտպանը քաղաքական աղետների և գոյության սպառնալիքների առջև։
ՀՀ նախկին վարչապետ Վազգեն Մանուկյանը պնդում է. «Շատ բնական է, որ կաթողիկոսը, որպես հայ ժողովրդի հոգևոր առաջնորդ, պատասխանատվություն է ստանձնում Արցախի հոգևոր և մշակութային ժառանգության և տեղահանված արցախցիների իրավունքների համար»։
Նիկոլ Փաշինյանը կաթողիկոսի ենթադրյալ զավակի մասին հիշել է Շվեյցարիայում միջազգային միջոցառումների անցկացման օրերին, այդ թվում՝ «Կրոնական ազատություն. հայկական հոգևոր, մշակութային և պատմական ժառանգության պահպանումը Լեռնային Ղարաբաղում» համաժողովի անկացման ժամանակ։ Այն ավարտվել է եզրափակիչ հայտարարության ընդունմամբ, որով կոչ է արվում համակարգված միջազգային գործողություններ ձեռնարկել՝ հայկական կրոնական և մշակութային ժառանգությունը, ժողովրդի իրավունքները և հայ ազգի անվտանգությունը պաշտպանելու համար։
Համաժողովը կազմակերպվել էր Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդի կողմից՝ Բեռնում Շվեյցարիայի բողոքական եկեղեցու հետ համագործակցությամբ։ Այսինքն՝ Փաշինյանի թաքնված խաղադրույքը հայկական բողոքական եկեղեցիների վրա ևս ձախողվել է, և հայ հոգևոր վերնախավը այժմ համատեղ է հանդես գալիս միասնական դիրքորոշմամբ։ Այս դիրքորոշումը հակասում է Նիկոլ Փաշինյանի՝ Հայաստանը ապազգայնացնելուն ուղղված քաղաքականությանը։ Հիշենք, որ Փաշինյանը նույնիսկ կոչ էր անում բազմաթիվ հաստատությունների անվանումներում «ազգային» բառը փոխարինել «պետականով»։
Հայաստանում «այլընտրանքային» կառավարության ի հայտ գալը ուղղակի սպառնալիք է կառավարությանը և Փաշինյանի «խաղաղության օրակարգին»։
Հայաստանում այլընտրանքային կառավարություն դառնալու համար Հայ Առաքելական Եկեղեցին պարտադիր չէ մասնակցի ընտրություններին։ 2024 թվականին Եկեղեցին փորձեց տապալել կառավարությունը Հայաստանում Բագրատ Սրբազանի գլխավորած հասարակական շարժման միջոցով, սակայն փորձը ձախողվեց։ Այժմ Եկեղեցին պարզապես որոշել է ներկայանալ որպես կառավարությունից վեր կանգնած այլընտրանքային իշխանություն, և շատ միջազգային գործիչների համար սա ընդունելի «այլընտրանք» է՝ տարբեր պատճառներով։
Հայկական պետականության վերացման կողմնակիցները ուրախ են, որ ժողովրդի շահերն ու իրավունքները ներկայացնում է ոչ թե Հայաստանի ինքնիշխան կառավարությունը, այլ եկեղեցին, որը պետական սահմաններ չունի։
Մյուս կողմից, Հայաստանի ինքնիշխանության պահպանման կողմնակիցները նույնպես ուրախ են, քանի որ կարծում են, որ Փաշինյանի քաղաքականությունը անխուսափելիորեն կհանգեցնի պետության վերացմանը, և եկեղեցին կարող է գոնե դառնալ ազգային օջախ։
Ինչպես կարձագանքի ՀԱԵ-ն, շուտով հայտնի կդառնա. ամենայն հավանականությամբ, եկեղեցու և կառավարության միջև առճակատումը կխորանա, ինչը կհանգեցնի պառակտման հայ հասարակության և պետության մեջ։
Նաիրա Հայրումյան