Այս սցենարները նույնքան իրական են, որքան իրական դուրս եկան 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո Արցախի ապագայի վերաբերյալ վերլուծությունները
- 13:28 19.06.2025
Հայաստանում և նրա շուրջ տեղի ունեցող իրադարձությունները դիտարկել բացառապես որպես ներքաղաքական գործընթացների մաս՝ Հայաստանի ինքնիշխան ապագայի հեռանկարով, նշանակում է տեսնել կադրի միայն մի փոքր մասը։ Հայ եկեղեցու ղեկավարության դեմ գործողությունները, Սամվել Կարապետյանի հանկարծակի ձերբակալությունը, հայկական էլեկտրացանցերի շատ շուտով ազգայնացումը և Փաշինյանի Կոստանդնուպոլիս այցը բոլորը մեկ մեծ խաղի մաս են կազմում։ Իսկ Իրան-Իսրայել պատերազմը և միջուկային հակամարտության հավանականությունը ցույց են տալիս, որ խաղի վերջին մակարդակը մոտենում է։ Այս խաղը կարող է ավարտվել ինքնիշխան պետությունների դարաշրջանի ավարտով և նեոկայսրությունների վերստեղծմամբ։
Այս մեծ խաղում, որտեղ խաղադրույքի տակ է երկրի ինքնիշխանությունը, հիմնական հարցերն այն չեն, թե ով կզբաղեցնի իշխանությունը Հայաստանում 2026 թվականին, կամ ով կհաղթի՝ Եկեղեցին, թե՞ Փաշինյանը, կամ արդյոք Սամվել Կարապետյանի միլիարդավոր դոլարների անշարժ գույքը կազգայնացվի Ռուսաստանում, մինչ նա բանտարկված կլինի Հայաստանում։ Հիմնական հարցն այն է, թե արդյոք Հայաստանի «ընդունման- հանձնման» գործընթացը Ռուսաստանից նոր Օսմանյան կայսրությանը տեղի կունենա «խաղաղ ճանապարհով»։
Այս հարցը, հավանաբար, բոլորն են իրենց հոգու խորքում տալիս, համակերպվելով “փոխանցման” փաստի հետ և մտածելով միայն, որ դա տեղի ունենա առանց ցեղասպանության։
Ինչպես Արցախի դեպքում, երբ արդեն խոսում այն մասին, թե արդյո՞ք ճիշտ էր 1988 թվականին շարժում սկսելը և «ազգային զարթոնքի» գայթակղությանը տրվելը, հիմա շատերն արդեն կասկածում են, թե արդյո՞ք հայերն ունեն ինքնիշխան պետություն ունենալու ներուժ, թե՞ միակ տարբերակը սուլթաններին ու շահերին թագավորներով, իսկ թագավորներին՝ սուլթաններով փոխարինելն է։ Ավելին, արդեն ասում են, որ եթե սուլթանին թագավորով փոխարինելը հայերի համար վերածվեց աղետի՝ ցեղասպանության և պատմական տարածքի 9/10-ի հանդեպ իրավունքի կորստի, ապա թագավորին սուլթանով փոխարինելը կարող է ավելի «խաղաղ» և նույնիսկ օգտակար լինել։
Այս գործընթացում Հայաստանի կառավարական ուժը ամեն կերպ դիրքավորվում է իրեն որպես «հակացարական» և սուլթանամետ, իսկ ռուսամետ ընդդիմությունը, կրկին կուլ տալով Ռուսաստանի հերթական «դավաճանությունը», լռում է և, հետևելով Փաշինյանի տեղեկատվական օրակարգին, «պաշտպանում» է եկեղեցուն, Սամվել Կարապետյանին, բայց այլևս չեն պնդում Միութենական պետության միանալը՝ ակնհայտորեն գիտակցելով, որ Հայաստանը այլևս պետք չէ Ռուսաստանին, որը ավարտում է Կարսի պայմանագրի 100-ամյա ժամկետը և տարածաշրջանը փոխանցում Թուրքիային։
Թուրքիան պատրաստվում է փոխել Սահմանադրությունը, ամրապնդել իր նոր սահմանները, որոնք դեռևս սահմանված են Լոզանի և Կարսի պայմանագրերով, վերափոխվել ունիտար պետությունից դաշնային պետության՝ իր կազմում որպես ազգային վարչակազմեր ներառելու Քուրդիստանը, Հայաստանը, Վրաստանը, Սիրիան։
Հայաստանում նախապատրաստական աշխատանքնեը սկսվել են՝ Արցախի հանձնումից և հայերի իրենց հողերի նկատմամբ իրավունքներից զրկելուց հետո պետք է հետևի Հայաստանի ազգային ակտիվների փոխանցումը թուրքական ընկերություններին, Հայ Առաքելական եկեղեցու կենտրոնը պետք է տեղափոխվի Էջմիածնից Պոլիս, իսկ արցախցիները՝ որպես ազգային-պետական տարրի կրողներ, պետք է ցրվեն ամբողջ աշխարհով մեկ։
Այս սցենարները նույնքան իրական են, որքան 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո Արցախի ապագայի վերլուծությունները՝ ռուսական զորքերի մուտքը, Ակնայում ռուս-թուրքական կենտրոնի բացումը, ապա ռուսների հեռանալը՝ Արցախը Բաքվին թոխանցելով։