Ի՞նչ է կատարվում Բաքվի և Թեհրանի միջև. պատերազմն ավարտվել է, «ռազբիրատի» ժամանակն է
- 22:46 27.06.2025
Իրանի նախագահ Մասուդ Պեզեշկիանը կոչ է արել իր ադրբեջանցի գործընկերոջը մանրակրկիտ հետաքննել այն հաղորդագրությունները, որոնց համաձայն՝ իսրայելական անօդաչուները և ինքնաթիռները կարող էին ներխուժել Իրանի օդային տարածք Ադրբեջանով։
Ի պատասխան՝ Իլհամ Ալիևը ափսոսանք է հայտնել իսրայելական հարձակումների և դրանց պատճառած քաղաքացիական զոհերի համար՝ վերահաստատելով Ադրբեջանի հարգանքը Իրանի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության նկատմամբ։
Ալիևը նաև հերքեց այն մեղադրանքները, որ իսրայելական անօդաչուները օգտագործել են Ադրբեջանի օդային տարածքը Իրանին հարվածելու համար։
Ուրբաթ, 13-ից Ալիևը սպասում էր Իրան-Իսրայել պատերազմի արդյունքին՝ հուսալով, իհարկե, որ Իրանը կպարտվի։ Մենք գրել էինք, որ հենց որ իրանական ռեժիմը կրիտիկականորեն թուլանար, Բաքուն կսկսեր մասնատել Իրանն ու Հայաստանը։ Սակայն դա տեղի չունեցավ, և հիմա Իրանը սկսում է ներկայացնել իր պահանջները՝ “ռազբիրատ է”։
Ինչպես գրում է հայտնի վերլուծաբան Անդրեյ Պիոնտկովսկին. «Ես ձեզ վստահեցնում եմ, որ նախագահ Ալիևը մեկ շաբաթ առաջ ձայնագրել էր իր ազգին ուղղված ուղերձը. «Եղբայրներ և քույրեր։ Ես դիմում եմ ձեզ, իմ ընկերներ։ Թեհրանում հանցավոր ռեժիմի անկումը Իրանի մեծ մասում ստեղծել է անարխիայի և քաոսի մթնոլորտ։ Այս իրավիճակում որպես Ադրբեջանի պետության ղեկավար իմ գլխավոր մտահոգությունը մեր 25 միլիոն սիրելի հայրենակիցների անվտանգությունն է։ Ես հենց նոր խոսեցի իմ ընկերոջ և եղբոր՝ նախագահ Էրդողանի հետ…»։
Սակայն դա տեղի չունեցավ, և Բաքուն սկսեց արդարանալ Իրանի առջև։
Ադրբեջանը առաջին երկրներից մեկն էր, որը արտահայտեց իր դիրքորոշումը Իրանի և Իսրայելի միջև հակամարտության վերաբերյալ, ասաց Ալիևը՝ ընդունելով Իրանի նոր դեսպանի հավատարմագրերը։ Հայտարարելով, որ Իրանի և Իսրայելի միջև լարվածության կապակցությամբ որոշ շրջանակներ և լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներ տարածում են լուրերի և ստերի վրա հիմնված տեղեկատվություն՝ ադրբեջանա-իրանական հարաբերություններին վնասելու համար, Ալիևն ասաց, որ այս ամենը լիակատար անհեթեթություն է։
Իրանի դեսպանը հայտարարել է, որ Թեհրանը նույնպես բացարձակապես վստահ է, որ Ադրբեջանի տարածքը երբեք չի կարող օգտագործվել Իրանի դեմ, ադրբեջանական պետությունը երբեք դա թույլ չի տա: Բայց սա հայտնի արևելյան դիվանագիտությունն է։
Իրանի մեկ այլ դեսպան, որն արդեն գտնվում էր Հայաստանում, նույն օրը հայտարարել է, որ Իրանի հետ ուժի լեզվով խոսել հնարավոր չէ։
Մեկնաբանելով այն հրապարակումները, որ Իրանի դեմ ագրեսիայի ժամանակ օգտագործվել է նաև Ադրբեջանի տարածքը, Հայաստանում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին նշել է. «Մենք տեղեկություններ ենք ստացել, որ հարևան երկրների տարածքից Իրանի տարածք են մտել անօդաչու թռչող սարքերի փոքր քանակություն: Այդ պատճառով Իրանի և Ադրբեջանի նախագահների միջև հեռախոսազրույցի ժամանակ մեր նախագահը խնդրել է Ալիևին լուրջ հետաքննություն անցկացնել այս հարցի վերաբերյալ: Մենք կսպասենք այս հետաքննության արդյունքներին», – ասել է նա՝ հավելելով, որ համապատասխան տեղեկատվությունը տրամադրվել է իրանական հետախուզության կողմից:
Իրանի արձագանքը, շարունակեց դեսպանը, մեծապես կախված կլինի այս հետաքննության արդյունքներից։ «Հնարավոր է, որ մեր թշնամին՝ սիոնիստական ռեժիմը, օգտվել է մեր հարևան պետության տարածքից։ Ադրբեջանը մեզ վստահեցրել է, որ թույլ չի տա, որ իր տարածքը օգտագործվի Իրանի դեմ։ Սակայն մենք բոլորս շատ լավ գիտենք սիոնիստական ռեժիմը. նրանք չեն հետևում որևէ կանոնի, չեն պահպանում որևէ օրենք։ Հետևաբար, կա հնարավորություն, որ նրանք կարողացել են օգտվել պահից», – ասաց նա։
Իրանի դեսպանը նաև ասաց, որ Իրանը չի մոռացել Զանգեզուրի միջանցքի մասին։
«Միջանցքը, որը կոչվում է «Զանգեզուրի», չի բխում Հայաստանի և Իրանի շահերից։ Մեզ համար սա կարմիր գիծ է։ Մենք բազմիցս հայտարարել ենք այդ մասին և շարունակում ենք հավատարիմ մնալ այս դիրքորոշմանը», – ասաց Սոբհանին՝ ընդգծելով, որ իրանական կողմը տեղեկացրել է գործընթացին ներգրավված բոլոր երկրներին այս միջանցքի անընդունելիության մասին։ Դիվանագետը ընդգծեց, որ Իրանը չի մտադիրվում շեղվել իր կարմիր գծերից։
Նա նշեց, որ Իրանը դիմակայել է երկու միջուկային երկրների, ուստի դժվար չի լինի դիմակայել «մյուսներին»։
Արդյո՞ք Իրանը մտադիր է այլ պահանջներ ներկայացնել Բաքվի դեմ, օրինակ՝ նախագահ Ռաիսիի ուղղաթիռի պայթյունի, ինչպես նաև այլ հարցերի վերաբերյալ։ Պատահական չէ, որ որոշ փորձագետներ կասկածում են, որ երեկ և այսօր Բաքվում հնչած պայթյունների հետևում արտաքին մտադրություններ կան։