Թուրքիայում քրդերը զենքերը վայր են դնում։ Ինչպե՞ս է դրա հետ կապված Հայաստանը

Թուրքական պետության դեմ 40 տարվա զինված պայքարից հետո, Քրդստանի աշխատավորական կուսակցությունը (PKK) ուրբաթ օրը արարողություն անցկացրեց՝ որպես մարտական ​​գործողությունները դադարեցնելու և զենքերը վայր դնելու առաջին քայլ։

PKK-ի զինաթափումը տեղի է ունենում Իրաքյան Քրդստանում՝ խիստ անվտանգության պայմաններում, և, ինչպես սպասվում է, կշարունակվի առնվազն մինչև ամռան վերջ։

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը այս քայլը անվանել է «երկրի արյունոտ շղթաները կոտրելու» սկիզբ։

PKK-ի բանտարկված առաջնորդ Աբդուլլահ Օջալանը այս շաբաթ հրապարակված տեսանյութում ասել է, որ դա «կամավոր անցում է զինված հակամարտության փուլից դեպի ժողովրդավարական քաղաքականության և օրենքի փուլ»։ Նա 1999 թվականին ձերբակալվելուց ի վեր գտնվում է Իմրալի կղզու բանտի մենախցում։

Որպես մարքսիստական ​​կուսակցություն հիմնադրված Քրդական աշխատավորական կուսակցությունը (ՔԱԿ) 1993 թվականից ի վեր պայքարում է Թուրքիայի կազմում ազգային-տարածքային ինքնավարության համար։

1990-ականներին այն պայքարում էր հանուն ավելի մեծ ինքնավարության քրդերի համար, որոնք կազմում են Թուրքիայի բնակչության մոտ 20%-ը։

Թուրքիայի նախագահն ասել է, որ ՔԱԿ-ի քայլը է «հնարավորություն է՝ պատմական քայլ կատարել ահաբեկչության պատը քանդելու ուղղությամբ»։

Անհասկանալի է, թե ինչ կլինի Աբդուլլահ Օջալանի հետ։ Կառավարությունը հայտարարում է, որ նրա բանտարկության պայմանները կարող են վերանայվել ՔԱԿ-ի զինաթափման գործընթացի առաջընթացին զուգընթաց։ Այնուամենայնիվ, ՔԱԿ-ի հիմնադրի անմիջապես ազատ արձակման մասին խոսք չկա։

Էրդողանի «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը սկսել է աշխատանքներ Թուրքիայի սահմանադրության փոփոխության ուղղությամբ:

Կան տեղեկություններ, որ Թուրքիան կարող է հռչակվել դաշնային պետություն, որի շրջանակներում Քուրդիստանը կդառնա «պետականաստեղծ» տարրերից մեկը, իսկ Թուրքիայի սահմանները այլևս կախված չեն լինի Լոզանի և Կարսի պայմանագրերից: Հիշենք, որ այս երկու պայմանագրերն են այժմ սահմանում ունիտար Թուրքիայի սահմանները, իսկ Թուրքիայի սահմանադրությունը չի նախատեսում ինքնավարություն բնիկ ազգերի՝ հայերի, քրդերի, հույների և այլոց համար:

Այս համատեքստում է դիտարկվում նաև Թուրքիայի կողմից Հայաստանի հետ ներկայումս իրականացվող «հաշտեցման» գործընթացը. Էրդողանը ցանկանում է սահմանադրորեն ամրագրել հայ-թուրքական ներկայիս սահմանները՝ առանց չեղյալ հայտարարելու կամ պաշտոնապես երկարաձգելու Կարսի պայմանագիրը: Դա կարող է անել միայն Հայաստանը, որի վարչապետը «ճանաչում է» Հայաստանի տարածքը՝ 29,9 հազար քառակուսի կիլոմետրով, այսինքն Կարսի պայմանագրով, առանց այն հիշատակելու:

Էրդողանը փորձում է լուծել երկու հիմնական ազգերի՝ քրդերի և հայերի հետ կապված խնդիրները, որոնք բնածին իրավունքներ ունեն այսօրվա Թուրքիայի տարածքի նկատմամբ՝ ստիպելով նրանց հրաժարվել իրենց ազգային իրավունքներից և դառնալ թուրքական պետության մաս: