Իսկ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը ուժի մե՞ջ է։ Եթե ոչ, ապա ինչո՞ւ Քարվաճառն ու Քաշաթաղը դեռևս չեն վերադարձվել
- 13:55 16.07.2025
Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի փոխվարչապետերի եռակողմ ձևաչափը մի քանի պատճառներով չի գործում։ Այս մասին չորեքշաբթի օրը մամուլի ասուլիսում հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը։
«Գոյություն ունեցող տեքստերի անհամապատասխանությունների, գործնական խնդիրների պատճառով։ Ճշմարտությունն ասելու համար կա նաև որոշակի վստահության պակաս», – ասաց նա։
Հիշեցնենք, որ փոխվարչապետերի եռակողմ ձևաչափը ի հայտ եկավ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից հետո, որի 9-րդ կետում ասվում է. «Տարածաշրջանի բոլոր տնտեսական և տրանսպորտային կապերը բացվում են։ Հայաստանի Հանրապետությունը երաշխավորում է Ադրբեջանի Հանրապետության արևմտյան շրջանների և Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության միջև տրանսպորտային կապերի անվտանգությունը՝ քաղաքացիների, տրանսպորտային միջոցների և ապրանքների անարգել տեղաշարժը երկու ուղղություններով կազմակերպելու համար։ Տրանսպորտային կապերի նկատմամբ վերահսկողությունն իրականացնում է Ռուսաստանի ԱԴԾ սահմանապահ ծառայությունը»։ Նույն հայտարարության համաձայն՝ երեք շրջաններ՝ Աղդամը, Քարվաճառը և Քաշաթաղը, հանձնվել են առանց մարտերի։
Հայտարարությունը ստորագրելուց երկու տարի անց՝ 2022 թվականի օգոստոսին, Փաշինյանը հաստատեց, որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության իմաստն այն էր, որ այն առանձնացնում էր Լեռնային Ղարաբաղը որպես առանձին սուբյեկտ, սահմանում էր շփման գիծը, որի վրա տեղակայված են ռուսական զորքերը, և հստակ սահմանազատում Լաչինի միջանցքը։
2025 թվականի հուլիսին Ղարաբաղը օկուպացված և հայաթափված է, այնտեղ չկան ո՛չ ռուսական զորքեր, ո՛չ էլ Լաչինի միջանցք, Սյունիք տանող ապագա ճանապարհի նկատմամբ ռուսական վերահսկողությունը այլևս չի քննարկվում, բայց Հայաստանը համառորեն չի հրաժարվում նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից և չի պահանջում վերադարձնել նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթի համաձայն ՝ որպես մնացած բոլոր կետերի կատարման պայման հանձնված երեք շրջանները։