Նիկոլ Փաշինյանը հրապարակել է Էջմիածնի Մայր Աթոռի զավթման ծրագիրը, որը ենթադրում է Գարեգին Բ-ին գահից հեռացնելը, տեղապահ նշանակելը, Հայ Առաքելական Եկեղեցու Կանոնադրությունը փոխելը, ապա նոր կաթողիկոս ընտրելը։
Այս ամբողջի սյուրռեալիզմը վաղուց դադարել է զարմանալի լինել, քանի որ մակերեսին մնացել է միայն երկու հարց՝ ի՞նչ է Փաշինյանը ցանկանում փոխել Եկեղեցու Կանոնադրության մեջ և ի՞նչ պետք է անի տեղապահը, երբ նա բարձրանա գահը։
Այս երկու հարցերն ունեն մեկ պատասխան՝ այն կետը, որ եկեղեցական ողջ ունեցվածքի սեփականատերը կաթողիկոսն է, կհեռացվի Եկեղեցու Կանոնադրությունից, և տեղապահը պաշտոնապես կհրաժարվի եկեղեցական ունեցվածքի մի մասից՝ այլ պետությունների օգտին։
Հիշեցնենք, որ կաթողիկոսի պատմությունն ավելի ակտիվացավ այս տարվա մայիսի վերջին Շվեյցարիայում անցկացված «Հայկական ժառանգության շաբաթից» հետո, որի ընթացքում կաթողիկոս Գարեգին Բ-ն հիմնական ելույթ ունեցողներից մեկն էր։ Նրա ելույթում դատապարտվեց Արցախի օկուպացիան, եկեղեցական և այլ ունեցվածքի ոչնչացումը և կոչ արվեց ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին առաքելություն ուղարկել Արցախ։
Քանի որ, ըստ ՀԱԵ կանոնադրության, կաթողիկոսը եկեղեցական ողջ գույքի սեփականատերն է, ապա Արցախի եկեղեցիները նույնպես նրա սեփականությունն են։ Եվ կաթողիկոսը բարձրացրեց Արցախում եկեղեցական գույքի հարցը որպես դրա օրինական սեփականատեր։
Մեկը կարող է ասել, որ Արցախում անշարժ գույքը «ոչ մեկինը չէ», քանի որ ԱՀ-ի կողմից տրված սեփականության վկայականները «հաշվի չեն առնվում», չնայած Միջազգային դատարանի առաջին որոշումը պարտավորեցրել էր Ադրբեջանին պահպանել սեփականության իրավունքի վերաբերյալ բոլոր փաստաթղթերը։ Սակայն ոչ ոք չի կարող վիճարկել Հայ Առաքելական Եկեղեցու սեփականության իրավունքը Արցախում գույքի՝ եկեղեցիների և այի վերաբերյալ։
Երբ արցախցիներն ասում են, որ իրենց գույքը օկուպացված է, իսկ հողը՝ բռնագրավված, նրանց պատասխանում են, որ ոչ ոք չի ճանաչել ձեր սեփականության իրավունքը (չնայած դա այդպես չէ)։ Բայց երբ Փաշինյանի կողմից Արցախը Ադրբեջանի մաս «ճանաչելու» ֆոնին Հայ Առաքելական Եկեղեցին հայտարարում է, որ իր գույքը բռնագրավվել է, սա հնչում է որպես օկուպացիայի մեղադրանք։
Նիկոլ Փաշինյանը բացահայտ ասում է, որ կաթողիկոսը չպետք է տիրապետի եկեղեցու ամբողջ ունեցվածքին, այդ թվում՝ արտասահմանում։
Սա այն կետն է, որը կփոխվի կանոնադրության մեջ, և «տեղապահը» կստորագրեն բոլոր անհրաժեշտ փաստաթղթերը։
Դրանից հետո նույնիսկ հնարավոր է ներկայիս կաթողիկոսին վերադարձնել գահին, քանի որ եկեղեցու ունեցվածքն արդեն կփոխանցվի նրանց, ովքեր վաղուց են այն պահանջում։