ԱՄՆ-ն մտադիր է դառնալ նոր աշխարհակարգի «կնքահայրը», որտեղ հողի իրավունքը որոշվում են զենքի ուժով

Երկուշաբթի առավոտյան Բաքվի լրատվամիջոցները, հղում անելով Վաշինգտոնի թղթակից Ռաուֆօղլուին, հաղորդել են, որ ուրբաթ օրը Վաշինգտոնում նախատեսված է Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի հանդիպում, որտեղ, ենթադրաբար, Թրամփի հովանու ներքո պետք է ստորագրվի խաղաղության համաձայնագիր։

Բաքվի որոշ լրատվամիջոցներ հրապարակել և անմիջապես ջնջել են հաղորդագրությունը, սակայն հասցրել են մտահոգվել՝ արդյոք դա կլինի փաստաթղթի ստորագրում, թե՞ նախաստորագրում։ Ի վերջո, Բաքուն կտրականապես պահանջում է փոփոխություններ կատարել Հայաստանի Սահմանադրությունում, որը պարունակում է հղում Անկախության հռչակագրին և 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի՝ Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման մասին որոշմանը։ Բաքուն գրեթե մեկ տարի պնդում է, որ մինչև այս հղումը չհեռացվի ՀՀ Սահմանադրությունից, ստորագրում չի լինի։

Աբու Դաբիում, ըստ երևույթին, քննարկվել է տարբերակ, որի դեպքում հնարավոր կլինի նախաստորագրել փաստաթուղթը՝ մինչև ՀՀ Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելը, ինչը հաստատել է նաև Նիկոլ Փաշինյանը։

Միաժամանակ, Թուրքիայում ԱՄՆ դեսպանը հայտարարեց հայ-իրանական սահմանի ամերիկյան վարձակալության որոշակի տարբերակի մասին, որի համաձայն Բաքվին կտրամադրվեր “անարգել” անցում դեպի Նախիջևան, իսկ այնտեղից՝ Թուրքիա։

Հայկական կողմը նախ հայտարարեց, որ մերժում է վարձակալության տարբերակը՝ որպես ինքնիշխանությանը հակասող, ապա արձակուրդում գտնվող վարչապետի մամուլի քարտուղարը նշեց, որ հողը վարձակալության չեն տա, բայց ճանապարհը հավանական է, որ կտան։

Ինչպես կազդի «ճանապարհի վարձակալությունը» հայ-իրանական սահմանի վրա, տիկինի մամուլի քարտուղարը չասաց։ Արդյո՞ք Իրան-Հայաստան ճանապարհը, որն այժմ կառուցվում է արագացված տեմպերով, այդ թվում՝ իրանական ընկերությունների կողմից, կփակվի։ Եվ արդյոք իրանական ընկերությունները ստիպված կլինեն մաքսային տուրքեր վճարել «ամերիկյան ընկերությանը», որը կվարձակալի Հայաստանի հարավը։ Արդյո՞ք Հայաստանը կկարողանա օգտագործել վարձակալության տրված ճանապարհը։ Եվ այս դեպքում կբացվի՞ հայ-թուրքական սահմանը։

Այս բոլոր հարցերին պատասխանեց նախագահ Վահագն Խաչատրյանը, որը եռօրյա այցով մեկնեց Սյունիք և ասաց, որ անհրաժեշտ է բացել «Սյունիքի դարպասները», հակառակ դեպքում զարգացում չենք ունենա։ Խաչատրյանի այցը կարելի է անվանել «հրաժեշտի», ինչպես անցյալ տարի Փաշինյանը գնաց Տավուշ և բնակիչներին ասաց, որ եթե չհրաժարվեն երեք գյուղերից, դրանք կվերցվեն ուժով։ Եվ ժողովուրդը նահանջեց։ Հիմա միայն ծույլերը չեն խոսում Սյունիքի հանձնման մասին։

Թուրքիայի Անվտանգության խորհուրդը նիստ է հրավիրել՝ քննարկելու «ժամանակ առ ժամանակ աճող լարվածությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև», չնայած, կարծես, ոչ մի լարվածություն չկա։ Սակայն սա նրա համար է, որ Վահագն Խաչատրյանը ինչ-որ բան ունենա Սյունիքի բնակիչներին վախեցնելու համար։

Միևնույն ժամանակ, ամերիկացի քաղաքական գործիչները նշում են, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը «անջատվում» են Ռուսաստանից, և ժամանակն է, որ Միացյալ Նահանգները կարգավորումը վերցնի իր ձեռքը։ Ամերիկացիները՝ ռուսների հետ համաձայնությամբ Իսրայելին և Թուրքիային «նշանակել են» տարածաշրջանի վերահսկիչներ և բոլոր հարցերը կլուծեն այս հայեցակարգի հիման վրա, այդ թվում՝ Պաղեստինի հարցը։ Ռուսաստանն ինքը ուրախությամբ և հեշտությամբ է տարածաշրջանը հանձնում Թուրքիային՝ դուրս գալով Կարսի պայմանագրից և ամենեւին չբողոքելով Հայաստանի հարավի փաստացի բռնակցման դեմ։

Հատկանշական է, որ ուրբաթ օրը օգոստոսի 8-ն է, երբ լրանում է Թրամփի կողմից Ռուսաստանին տրված վերջնաժամկետը՝ Ուկրաինայի հետ երկխոսություն հաստատելու համար։ Այս օրերին Էրդողանը մեկնում է Կիև, իսկ ԱՄՆ դեսպան Վիթքոֆը չորեքշաբթի կամ հինգշաբթի օրը կլինի Մոսկվայում։ Ուկրաինական հարցի լուծման ԱՄՆ հայեցակարգը նույնպես հայտնի է՝ դադարեցնել պատերազմը ներկայիս առաջնագծում և ճանաչել Ռուսաստանի իրավունքը ուկրաինական տարածքների մի մասի նկատմամբ։

ԱՄՆ-ն մտադիր է դառնալ նոր աշխարհակարգի «կնքահայրը», որտեղ հողի իրավունքը որոշվում է, ինչպես վեստերներում, զենքի ուժով: Նման աշխարհակարգի դեպքում ոչ մի երկիր, հատկապես նրանք, ովքեր հավակնում են լինել տերություն, հանգիստ չի ունենա, հողը կայրի բոլորի ոտքերի տակ, հատկապես, եթե այն խլված է բնիկներից: