Հայկական հյուրընկալությունը և ռուսական շնորհակալությունը

Սախարովի հուշարձանը Ստեփանակերտի թիվ 8 դպրոցի բակում

1982 թվականին խորհրդային թերթերից մեկում հրապարակվեց «Հայկական հյուրընկալությունը և ռուսական շնորհակալությունը» հնչեղ հոդվածը, որտեղ պատմվում էր Ռուսաստանից Հայաստան՝ որպես զբոսաշրջիկ եկած մի ընտանիքի մասին։ Կայարանից նրանց տեղափոխող հայ տաքսու վարորդը պատահաբար իմացել է, որ ընտանիքը մնալու տեղ չունի, տարել է իր տուն, փող է պարտք վերցրել հարազատներից, մեկ շաբաթ ռուս զբոսաշրջիկներին ման տվել Հայաստանով մեկ և խորովածներով կերակրել։ Երբ զբոսաշրջիկները վերադարձել են տուն, նրանք բողոք են ներկայացրել դատախազություն՝ պահանջելով ստուգել, ​​թե որտեղից է խորհրդային տաքսու վարորդին այդքան փող։

Սա մի կենցաղային դրսևորում է վերջին 200 տարիների հայ-ռուսական հարաբերությունների, երբ Ռուսական կայսրությունը նվաճել է Հայաստանը պարսիկներից՝ որպեսզի մաս-մաս տա ավելի հարազատ թուրքերին։

Ռուսաստանի նախագահի միջազգային մշակութային համագործակցության հարցերով հատուկ ներկայացուցիչ Միխայիլ Շվիդկոյը դատապարտել է Ադրբեջանում (նկատի ունի Արցախում) հուշարձանների քանդումը։ «Մշակութային գործիչների հուշարձանների ապամոնտաժումը, դրանց պղծումը, որտեղ էլ որ դա տեղի ունենա, չի կարող չառաջացնել ծայրահեղ բացասական վերաբերմունք։ Անկախ նրանից, թե դրանք որ ժողովրդին են պատկանում՝ հայի, ադրբեջանցու, ռուսի, թե որևէ այլի», – RBС-ին ասել է Շվիդկոյը։

«Օգոստոսի 14-ին Հայաստանի իշխանությունները հայտնեցին, որ Լեռնային Ղարաբաղի մայրաքաղաք Խանքենդիում (Լեռնային Ղարաբաղի չճանաչված հանրապետության գոյության ընթացքում ՝ Ստեփանակերտ) ոչնչացվել են Հայրենական մեծ պատերազմի ականավոր գործիչների և հերոսների պատվին կանգնեցված 25 հուշարձաններ և կիսանդրիներ», – գրում է ռուսական ռեսուրսը։

Ռուսաստանը, որն իբր ներկայումս հակամարտության մեջ է Բաքվի հետ, խիստ հրահանգներ է տվել իր լրատվամիջոցներին չօգտագործել հայկական տեղանուններ, չնայած մեկ տարի առաջ ռուսական օկուպացիոն զորքերը գառան մորթով կանգնած էին հենց Ստեփանակերտում։

Այժմ ռուսական ռեսուրսը գրում է, որ Արցախի մայրաքաղաքը, իբր, Ստեփանակերտ է կոչվել միայն 1991 թվականից հետո (Լեռնային Ղարաբաղի չճանաչված հանրապետության գոյության ընթացքում)։ Իսկ ինչպե՞ս էր կոչվում Ղարաբաղի մայրաքաղաքը խորհրդային տարիներին։ Ցույց տվեք մի ռուսի, որը խորհրդային տարիներին այցելել է «Խանքենդի» կամ նույնիսկ լսել է նման անուն։ Սա երեսպաշտություն չէ, այլ ամեն ինչ հայկականը թուրքերին հանձնելու քաղաքականության շարունակություն։

Շվիդկոյը, որպեսզի արդարացնի իր վերաբերմունքը Արցախի նկատմամբ, մի անգամ ասաց, որ իր հարսը կիսով չափ հայ է, կիսով չափ՝ ադրբեջանցի, և նա չի կարող ընտրություն կատարել երկու ժողովուրդների միջև։ Չնայած նա արդեն ընտրել է, և ոչ հայերին, որոնց գոյությունն ինքնին ֆանտոմ ցավեր է պատճառում ռուսներին՝ սկսած հայ կայսերական ընտանիքից բյուզանդական արքայադուստր Աննայի կողմից Ռուսիայի մկրտությունից, հայ Լազարևի կողմից Ռուսաստանի առաջին դիվանագիտական ​​​​հաստատության ստեղծումից, վերջացրած Ռուսաստանում թիֆլիսցի, շուշեցի և այլ հայ նախարարների և գեներալների թվով։

Կեսարինը՝ կեսարին, իսկ Շվիդկոյին՝ շվիդկոյը։ Արցախը լքելիս ռուսական զորքերը իրենց հետ տարան միայն մի քար, որը կանգնեցվել էր 2023 թվականի սեպտեմբերի 20-ին ադրբեջանցիների կողմից դաժանորեն սպանված վեց ռուս զինվորների հիշատակին։ 2020-2023 թվականներին Արցախում գտնվելու ընթացքում ոչ մի ռուս «խաղաղապահ» ​​չի տուժել հայերից։ Եվ ռուսական «շնորհակալությունը» չուշացավ։