«Քաղաքացիական դատավճիռ». «ղարաբաղյան ռևանշիզմի» փոխարեն՝ գարշահոտ անցք

Շուշի, Արայիկ Հարությունյանի երդմնակալությունը, մայիս 2020

Այն բանից հետո, երբ Նիկոլ Փաշինյանը կոչ արեց հասարակությանը հեղափոխություն անել, եթե այն չի ուզում հրաժարվել Արցախից, և հասարակությունը հեղափոխություն չարեց, իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր՝ դատավճիռը» որոշեց հրաժարվել արտահերթ ընտրություններից և պատրաստվել հերթական ընտրություններին՝ 2026 թվականի ամռանը։ Միաժամանակ կփոխեն նաև Սահմանադրությունը, որի համաձայն Արցախն առայսօր Հայաստանի մաս է, և ժողովուրդը կողմ կքվեարկի, քանի որ պատերազմի և խաղաղության միջև նա կընտրի խաղաղությունը։ Ահա թե ինչ ասաց Փաշինյանը՝ նշելով, որ Հայաստանը հաջորդ տարի չի ավելացնի պաշտպանության ծախսերը։

Մինչդեռ Ալիևը օկուպացված Քարվաճառում կրկին հայտարարեց, որ պատրաստվում է պատերազմի, որ վերջապես վռնդել է «անջատողականներին» Արցախից և փորձում է նույնը անել նաև Հայաստանում, որ գնում է նոր կործանիչներ և անօդաչուներ, և որ ոչ ոք չպետք է փորձի դիպչել Փաշինյանին։

Ալիևի և Փաշինյանի միջև չորս ձերքով խաղը կասկած չի թողնում, որ պատերազմի սպառնալիքը կամ նույնիսկ հավանական ռազմական սադրանքները մեծ խաղի մաս են կազմում, որի նպատակն է Փաշինյանին իշխանության պահելը, որպեսզի հայ ժողովուրդը «կամավոր» հրաժարվի իր իրավունքներից և արժանապատվությունից՝ Արցախից, Նախիջևանից, Կարսից և Արդահանից՝ ընդունելով նոր Սահմանադրություն։

Ավանդական «ընդդիմությունը»՝ “ղարաբաղյան կլանը”, բոլորի համար անսպասելիորեն մի կողմ քաշվեց և տեղը զիջեց նրանց, ովքեր նախկինում մեղադրել էին նախկին նախագահներին ռուսամետ «ռևանշիզմի» և պատերազմ հրահրելու մեջ: Եվ՛ Ռոբերտ Քոչարյանը, և՛ Սերժ Սարգսյանն լռում են, և այդ տեղը առաջացել է մի գարշահոտ անցք, որը լրացնում են Փաշինյանից շատ չտարբերվող ուժեր։

Երրորդ Հայկական Հանրապետությունը ծագել է ազգային զարթոնքի և մասամբ վերականգնված հայերի իրավունքների հիման վրա, ինչը արտահայտվել են 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման մասին որոշմամբ: Այս որոշումը երբեք չի վիճարկվել աշխարհում որևէ մեկի կողմից, քանի որ այն արտահայտում է ժողովրդի կամքի բարձրագույն աստիճանը: Այս որոշման մասին հղում կա Հայաստանի անկախության հռչակագրում, և հենց դրա վրա է կառուցվում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքական հիմքը։

Նույնիսկ 2021 թվականին, 44-օրյա պատերազմում Հայաստանի պարտությունից հետո, խորհրդարանը ձևավորվեց «դեկտեմբերի 1-ի որոշման կողմնակիցների և հակառակորդների, «խաղաղասերների և ռևանշիստների» սկզբունքով։ Իշխող Քաղաքացիական «դատավճիռը» վերջին 4 տարիների ընթացքում ամեն ինչ արել է, որպեսզի Արցախի և Հայաստանի վերամիավորման հարցը հանվի օրակարգից, որպեսզի նույնիսկ դրա հիշատակումը դառնա քրեական հանցագործություն, իսկ «Արցախի վերամիավորմանը կողմ» սկզբունքը հավասարեցվի պատերազմի և ահաբեկչության կոչերի։

Այժմ Հայաստանի քաղաքական տարածքում տենդագին ձևավորվում է «ռևանշիզմից» անդին նոր ընդդիմություն։ Այն փորձում է “հակասության” կետեր գտնել Քաղաքացիական պայմանագրի հետ, բայց դա անհաջող է ստացվում։ Որոշ արևմտամետ ուժեր խոսում են Եվրամիությանը միանալու ցանկության մասին, մյուսները գուցե ասեն, որ ի ըարբերություն Քաղաքացիական պայմանագրի՝ ոչ թե հեծանիվ, այլ դելտապլան են սիրում։ Ու վերջ։

«Ղարաբաղյան ռևանշիստների» բացակայության դեպքում այն ​​նյութը, որի շնորհիվ գործող իշխանությունը թաքցնվում է ճշմարտությունից, անհետանում է։ Այսուհետ կառավարության և նոր ընդդիմության բոլոր քայլերը ուղղակիորեն կարտացոլվեն արցախցիների աչքերի հայելու մեջ, որտեղ յուրաքանչյուրը կտեսնի կառավարության կողմից արդեն իսկ ձեռնարկված քայլերի դառը պտուղները և իրեն մոտ ապագան։

Կառավարությունը ստիպված կլինի ուղղակիորեն պատասխանել արցախցիների պարզ հարցերին՝ որտե՞ղ է մեր տունը, որտե՞ղ է Հայաստանի Սահմանադրությունը, որտե՞ղ են մեր որդիների գերեզմանները, և ի՞նչ իրավունքով է մեկ մարդը որոշում մի ամբողջ ազգի ճակատագիրը։