Հայաստանը նպաստեց Մինսկի խմբի փակմանը և Սինիրլիօղլուի՝ որպես ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղարի ընտրությանը

Մոսկվան Ղարաբաղյան կարգավորման հարցերով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարումը համարում է արդարացված՝ տարածաշրջանում իրավիճակի արմատական ​​փոփոխությունների պատճառով։ Այս մասին հայտարարել է Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան։

ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը ստեղծվել է 1992 թվականին և գործել է Ռուսաստանի, Ֆրանսիայի և ԱՄՆ-ի համանախագահությամբ։ 2022 թվականի ապրիլին Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովը հայտնել է, որ Փարիզը և Վաշինգտոնը հրաժարվում են համագործակցել Մոսկվայի հետ խմբի շրջանակներում՝ «հայտարարելով, որ չեն շփվելու այս ձևաչափով»։ Բաքուն ևս սկսեց խոսել Մինսկի խմբի անարդյունավետության մասին։

Կազմակերպությունը լուծարելու կոչը ստորագրվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարների կողմից այս տարվա օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում։ Սա դարձել է հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման վերաբերյալ համատեղ հռչակագրի մաս։ Կազմակերպությունը լիովին կդադարի գործել մինչև 2025 թվականի դեկտեմբերը։

ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար Ֆերիդուն Սինիրլիօղլուն ողջունել է ԵԱՀԿ նախարարական խորհրդի կողմից Մինսկի խմբի և հարակից կառույցների գործունեությունը կասեցնելու որոշումը։

«Շնորհավորում եմ Հայաստանին և Ադրբեջանին տարածաշրջանում խաղաղության և կայունության ուղղությամբ այս կոնկրետ քայլի համար, որը դիվանագիտության արդյունավետության հստակ ցուցիչ է», – գրել է թուրք գործիչը իր X էջում։

Ֆերիդուն Սինիրլիօղլուն ԵԱՀԿ ղեկավար է ընտրվել 2024 թվականի դեկտեմբերին՝ Թուրքիայի, Հունաստանի և Հայաստանի միջև գործարքի արդյունքում։

ԵԱՀԿ նախարարական խորհրդի նիստում հայտարարվել է Թուրքիայի նախկին արտգործնախարար Ֆերիդուն Սինիրլիօղլուի՝ ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում նշանակման մասին։ Միաժամանակ, Հունաստանից Մարիա Թելալյանը նշանակվել է ԵԱՀԿ ժողովրդավարական հաստատությունների և մարդու իրավունքների գրասենյակի տնօրեն։

Թուրք-հունական «փոխզիջումը» քննարկվում էր հուլիսից. Էրդողանը համաձայնել է, որ եթե Թուրքիայի ներկայացուցիչը դառնա ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար, Հունաստանը կառաջարկի իր թեկնածուն ԺՀՄԻԳ-ի ղեկավարի պաշտոնի համար: Աթենքը առաջարկել է ազգությամբ հայի։

Ավելի վաղ Նիկոլ Փաշինյանը, թվարկելով Թուրքիայի հետ շփումների փաստերը, որպես գլխավոր նվաճում նշել էր Հայաստանի աջակցությունը Թուրքիայի նախկին արտգործնախարար Սինիրլիօղլուին ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար նշանակելու գործում: Մեկ այլ «ձեռքբերում» էր Թուրքիայի հետ համագործակցությունը Սիրիայում։

Այդ ժամանակ փորձագետները սկսեցին արդեն խոսել այն մասին, որ Մինսկի խումբը շուտով կփակվի: Այս ֆոնին Սինիրլիօղլուն 2025 թվականի ապրիլին ժամանեց Երևան, ըստ երևույթին, որպեսզի հարցնի Հայաստանի ղեկավարությանը, թե ինչպես հաղթահարել Ֆրանսիայի վետոն՝ ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահությունը լուծարելու կամ փոխելու համար:

Նիկոլ Փաշինյանը նախկինում խոստովանել էր, որ անձամբ խնդրում է իր արտասահմանցի գործընկերներին չանել հայամետ հայտարարություններ և դա անելու է ավելի կոշտ։

Իսկ դրանից առաջ, իր ընտրվելուց անմիջապես հետո, Սինիրլիօղլուն այցելեց Մոսկվա։ Նա ընդունեց, որ Ռուսաստանի արտգործնախարար Լավրովը ճիշտ էր՝ վերջին տարիներին կազմակերպությունը «լավագույն վիճակում չէր»։ Լավրովը հիշեցրեց, որ ԵԱՀԿ ՄԽ արևմտյան համանախագահները հրաժարվել են համագործակցել Ռուսաստանի հետ։

«Այժմ իրավիճակը, անշուշտ, փոխվել է։ Սակայն դժվար է պատկերացնել, թե ինչ ձևաչափով կաշխատի ԵԱՀԿ ՄԽ-ն, երբ մեկ համանախագահը իրականում ռուսաֆոբ դիրքորոշում է ընդունում, երկրորդը վերագնահատում է իր դիրքորոշումը Ռուսաստանի Դաշնության նկատմամբ։ Բացի այդ, որպեսզի ԵԱՀԿ ՄԽ-ն աշխատի, պետք է համաձայնություն լինի բոլոր կողմերից։ Անմիջապես ներգրավված երկրները պետք է համաձայնության գան այս հարցում», – ընդգծեց Լավրովը։

Լավրովը նկատի ուներ, որ եթե Ադրբեջանը չի ցանկանում համագործակցել ԵԱՀԿ ՄԽ-ի հետ, ապա ինչու՞ պարտադրել այն։ Իսկ եթե Հայաստանը նույնպես միանում է…

Հայաստանը միացավ, և բոլորը գոհ են, հատկապես Ռուսաստանը և Թուրքիան։