Փաշինյանի երևակայական Հայաստանը, որին ոչ ոք չի հավատում

“Նախաստորագրված խաղաղության համաձայնագրի տեքստով Սահմանադրության հետ կապված հարցը դե յուրե, ամբողջությամբ և բազմակողմանիորեն լուծված է։ Մենք սահմանադրական փոփոխությունների թեմա չունենք արտաքին քաղաքական օրակարգի ոչ մի ուղղությամբ։ Մենք ունենք ներքին օրակարգ՝ կապված Սահմանադրության հետ և «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության VII համագումարում ընդունված հռչակագրում դա հստակ նշված է», – ասել է Փաշինյանը։

Բաքուն շարունակում է սահմանադրական փոփոխությունները ներկայացնել որպես «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրման անվերապահ պայման։ Նոր Սահմանադրություն ընդունելու և «չորրորդ հանրապետություն» հռչակելու մտադրության մասին հայտարարած Հայաստանի կառավարությունը ձևացնում է, թե «խաղաղության պայմանագիրն» արդեն գործում է, «խաղաղությունը հաստատվել է», և սահմանադրական ու այլ հարցերը լուծվել են։

Իրականում «խաղաղության պայմանագիրը» միայն նախաստորագրվել է։ 2009 թվականին նախաստորագրված Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորման մասին Հայաստանի համաձայնագիրը այդպես էլ չի ստորագրվել, իսկ 2018 թվականին Հայաստանը հետ է վերցրել իր ստորագրությունը։ Չկա որևէ երաշխիք, որ 2025 թվականի օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում նախաստորագրված փաստաթուղթը վերջնականապես կստորագրվի։

Իրականում Հայաստանի գոյության քաղաքական և իրավական հիմքում գործնականում ոչինչ չի փոխվել. ուժի մեջ են մնում 1989 թվականի Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման մասին բանաձևը, Անկախության հռչակագիրը և 1995 թվականի Սահմանադրությունը։ Կարսի պայմանագիրը, որը սահմանում է Հայաստանի ներկայիս սահմանները, և 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը ևս չեն չեղարկվել։

2023 թվականի իրադարձություններից՝ Արցախի օկուպացիայից, ցեղասպանությունից և արախցիների տեղահանությունից հետո, որևէ փաստաթուղթ չի ստորագրվել, սակայն Հայաստանի իշխանությունները ամեն ինչ ներկայացնում են այնպես, կարծես իրավիճակը անշրջելիորեն փոխվել է, կարծես մենք ապրում ենք նոր իրականության մեջ՝ այլ օրենքներով։

Ո՞ր օրենքներով ենք մնք հիմա ապրում

Այս մոտեցումը թույլ է տալիս իշխանություններին խախտել դեռևս գոյություն ունեցող իրավական բազան՝ ամենաթողությունը արդարացնելով «փոփոխված իրականությունների» մասին խոսույթով։ Այսօր, օրինակ, Փաշինյանը հայտարարել է, որ նախաստորագրված փաստաթուղթը «լուծում է Բաքվի մտահոգությունները Հայաստանի Սահմանադրության վերաբերյալ»։ Այլ կերպ ասած, դեռևս չստորագրված փաստաթուղթը, ըստ Փաշինյանի, չեղյալ է հայտարարում 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի Հայաստանի և Արցախի վերամիավորման մասին գործող որոշումը։

Սակայն ոչ ոք չի հավատում Փաշինյանի երևակայական Հայաստանին, բացի միամիտ հայ ընտրազանգվածից, որը դեռևս չի հավատում, որ կառավարությունը կարող է բացահայտորեն ստել և խաբել բոլորին:

Ալիևն ու Էրդողանը չեն հավատում դրան՝ ասելով, որ սահմանները չեն բացի, մինչև Հայաստանը չլուծարվի՝ սահմանադրորեն և այլ օրենսդրական ակտերով: Ռուսաստանը չի հավատում դրան՝ լավ իմանալով, որ Կարսի պայմանագիրը ուժի մեջ է, և որ Հայաստանում գտնվող ռուս սահմանապահները իրականում պահպանում են խորհրդային-թուրքական սահմանը: Եվրոպան չի հավատում դրան՝ կառչելով Ստալինի գծած սահմաններից և ստանձնելով հայ ժողովրդի ևս մեկ ցեղասպանության պատասխանատվությունը:

Միայն Թրամփն է “հավատում”՝ ապարզ խոստովանելով, որ «խաղաղություն է բերել Ադրբեջանին» և նույնիսկ չնկատելով Փաշինյանին և նրա հեքիաթները:

Ոչ ոք չի հավատում, որ հին հայ ժողովուրդը անհույս դեմենցիայի մեջ և մեռնում է սեփական կառավարության հեքիաթների քաղցր հնչյունների ներքո։