ԵՄ-ն զրկվել է Հայաստանում իր գլխավոր փաստարկից. դեռ ուշ չէ ամեն ինչ շտկելու համար
- 16:47 13.11.2025
Երեկվա “ռալլի”-ն, որը կազմակերպվել էր Հայաստանում հավատարմագրված եվրոպացի դեսպանների կողմից, որոնք մեկ օրում հանդիպել էին նախագահի, խորհրդարանի նախագահի, վարչապետի, Անվտանգության խորհրդի քարտուղարի և այլ հայ պաշտոնյաների հետ, մեծ իրարանցում առաջացրեց հայկական լրատվամիջոցներում։
Կային ենթադրություններ, որ Նիկոլ Փաշինյանը, ըստ երևույթին, պատրաստվում էր ևս մեկ զիջման և, իբր, ցանկանում էր իր եվրոպացի գործընկերներին տեղեկացնել այդ մասին։
Այնուամենայնիվ, դատելով օրակարգից, հանդիպումների նախաձեռնությունը պատկանում էր ոչ թե Հայաստանի կառավարությանը, այլ ԵՄ-ին, որը հույս ունի «գործարք» կնքել Հայաստանի իշխանությունների հետ, բայց զգում է, որ կարող է լուսանցքում մնալ։
Այսպիսով, ԵՄ-ն միակ գլոբալ կենտրոնն է, որը «վճարում է» Հայաստանին ժողովրդավարական բարեփոխումների համար, այլ կերպ ասած՝ պահպանում է պետական ինստիտուտների “դեմոկրատ” կերպարը։ ԵՄ-ն միջոցներ է ուղղում Արցախի ժողովրդի ինտեգրմանը, ֆինանսավորում է նրանց համար ծրագրեր և օգնում է ապահովել, որ արցախյան համայնքը քաղաքական խնդիր չդառնա Հայաստանի իշխանությունների համար։ ԵՄ-ն միակ ուժային կենտրոնն է, որը դիտորդներ է ուղարկել Հայաստան 2020 թվականի պատերազմից հետո՝ ստանձնելով Հայաստանի անվտանգության գոնե հոգեբանական երաշխավորի դերը։ Ավելին, ԵՄ-ն զգալի միջոցներ է հատկացնում Սյունիքում Հյուսիս-Հարավ մայրուղու կառուցման համար, որը ռազմավարական նշանակություն ունի Հայաստանի համար։
Չնայած դրան, Հայաստանը այդպես էլ չի դիմել ԵՄ անդամակցության համար՝ սահմանափակվելով եվրոպական մտադրությունների վերաբերյալ ինչ-որ օրենքով։ Ավելին, Նիկոլ Փաշինյանը վերջերս հայտարարել է, որ Ադրբեջանի հետ «խաղաղության պայմանագիր» ստորագրելուց հետո եվրոպացի դիտորդները կավարտեն իրենց առաքելությունը Հայաստանում։ Հայաստանի կառավարությունը ակնհայտորեն անտեսում է Եվրոպան՝ հօգուտ ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի և Թուրքիայի։
2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին Հայաստանը ստորագրեց հրադադարի հայտարարությունը Ռուսաստանի միջնորդությամբ, իսկ 2025 թվականի օգոստոսին նախաստորագրեց Բաքվի հետ «խաղաղության պայմանագիր» ԱՄՆ միջնորդությամբ։
Չնայած այն հանգամանքին, որ 2022 թվականի հոկտեմբերին հենց Մակրոնի և Շառլ Միշելի միջնորդությամբ Հայաստանը «ճանաչեց» Արցախը որպես Ադրբեջանի մաս՝ համաձայն «Ալմա-Աթայի հռչակագրի», ԵՄ-ն այդպես էլ դերակատարություն ձեռք չի բերել տարածաշրջանում։ ԵՄ ներկայությունը տարածաշրջանում և Հայաստանով հաղորդակցությունների բացումից ստացվող օգուտները նույնպես անհասկանալի են։ Հեշտ է կռահել, թե ինչ կլինի «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրումից հետո. ԵՄ-ն ամբողջությամբ կհեռացվի տարածաշրջանից՝ անկախ Հայաստանի ընտրությունների արդյունքից։ Հիշեցնենք, որ ներկայիս կառավարության հիմնական հակառակորդներից մեկը՝ Ռոբերտ Քոչարյանը, հայտարարել էր, որ Ռուսաստանը, Միացյալ Նահանգները և Չինաստանը պետք է լինեն խաղաղության պայմանագրի երաշխավորները։ Առանց ԵՄ-ի։
Սա է այն, ինչ ԵՄ դեսպանները ցանկանում էին պարզաբանել հայ պաշտոնյաների հետ հանդիպումների ժամանակ։ Ի՞նչ դեր է վերապահված Եվրոպային, որին, խստորեն ասած, վերապահվել է ամենատհաճ դերը ղարաբաղյան «կարգավորման» մեջ՝ «հայկական Արցախը որպես Ադրբեջանի մաս ճանաչելը»։
ԵՄ-ն, անշուշտ, կշարունակի խորհել այն փաստի շուրջ, որ Միշել-Մակրոնի նախաձեռնությունը ոչ միայն չկարողացավ ամրապնդել ԵՄ դիրքերը Կովկասում, այլև զրկեց ԵՄ-ին ներկայիս աշխարհակարգը պահպանելու իր հիմնական փաստարկից։ Այս աշխարհակարգը հիմնված է ինքնորոշման իրավունքի և ուժի չկիրառման վրա, և հրաժարվելով Արցախից՝ ԵՄ-ն զրկել է իրեն այդ իրավունքից։
Դեռ ուշ չէ ամեն ինչ շտկելու համար։