
ԱՄՆ-ն հաստատել է NVIDIA 500 միլիոն դոլար արժողությամբ չիպերի արտահանումը Հայաստանում արհեստական ինտելեկտի գերհամակարգչային կենտրոնի համար, որը կգործարկվի 2026 թվականին և կդիրքավորի Հայաստանը որպես տարածաշրջանային արհեստական ինտելեկտի կենտրոն։
Zartonk Media-ի տվյալներով՝ Հայաստանը պատմական քայլ է կատարել տարածաշրջանային արհեստական ինտելեկտի կենտրոն դառնալու ուղղությամբ, այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ-ն Firebird-ին տրամադրել է արտահանման լիցենզիա՝ Nvidia արհեստական ինտելեկտի բարձրորակ չիպերի համար՝ Հայաստանի առաջին խոշորամասշտաբ արհեստական ինտելեկտի գերհամակարգչային տվյալների կենտրոնի համար։
Հաստատումը Հայաստանը դարձնում է Հարավային Կովկասում առաջին խոշորամասշտաբ արհեստական ինտելեկտի գերհամակարգչային համալիրի հյուրընկալողը։
Zartonk Media-ի հետ բացառիկ զրույցում Firebird-ի համահիմնադիրներ Ռազմիգ Ավագիմյանը և Ալեքսանդր Եսայանը բացատրել են, որ 500 միլիոն դոլարի ներդրումը ԱՄՆ-Հայաստան տեխնոլոգիական նախաձեռնության միայն առաջին փուլն է։ Գերհամակարգչային կենտրոնը, որը երկու փուլերով ի վերջո կհասնի 100 մեգավատի, կաշխատի Nvidia Blackwell գրաֆիկական պրոցեսորներով և բարձր արդյունավետությամբ արհեստական ինտելեկտի D սերվերներով։ Առաջին փուլը նախատեսված է 2026 թվականի երկրորդ եռամսյակում։
Այս հաստատումը համապատասխանում է ԱՄՆ-ի և Հայաստանի միջև արհեստական ինտելեկտի և կիսահաղորդչային համագործակցության վերաբերյալ օգոստոսյան փոխըմբռնման հուշագրին, որը նշանավորում է ավելի խորը ռազմավարական համաձայնեցում անվտանգ, ԱՄՆ չափանիշներին համապատասխան արհեստական ինտելեկտի ենթակառուցվածքի շուրջ։
«Կենտրոնանալով զարգացող շուկաների վրա՝ մենք նոր շուկաներ ենք բացում ամերիկյան ընկերությունների համար», – «Զարթոնք Մեդիա»-ին ասել է Ավագիմյանը։ Նա հավելել է, որ Firebird-ը առաջադեմ քննարկումների մեջ է ԱՄՆ խոշոր համալսարանների հետ՝ Հայաստանում և նրա հետ արհեստական ինտելեկտ, ռոբոտաշինություն, տիեզերագնացություն և գիտական հետազոտություններ անցկացնելու համար։
Համահիմնադիր Ալեքսանդր Եսայանը ընդգծել է Firebird-ի կողմից ԱՄՆ անվտանգության չափանիշներին խիստ համապատասխանությունը. «Միացյալ Նահանգները շատ խիստ է Nvidia չիպերի նկատմամբ, և մենք՝ Firebird-ում, դա չափազանց լուրջ ենք ընդունում։ Մենք կառուցել ենք լիովին ԱՄՆ չափանիշներին համապատասխանող ենթակառուցվածք՝ խիստ ֆիզիկական և կիբերանվտանգության չափանիշներով՝ ԱՄՆ BIS կանոնակարգերին լիարժեք համապատասխանություն ապահովելու համար։ Մեր առաքելությունն է պաշտպանել ԱՄՆ տեխնոլոգիաները և ԱՄՆ շահերը արտերկրում»։
Սա Firebird-ի գլոբալ, ԱՄՆ-ին կենտրոնացած ռազմավարության առաջին հրապարակային բացահայտումն էր։
Firebird-ը հաստատեց, որ իր ընդհանուր հաշվողական հզորության 20 տոկոսը կպահվի հայկական ընկերությունների համար, իսկ 80 տոկոսը՝ տարածաշրջանում գործող ամերիկյան ընկերությունների և գլոբալ արհեստական բանականության մշակողների համար։ Այս կառուցվածքը Հայաստանը ուղղակիորեն կմիավորի ԱՄՆ արհեստական բանականության մատակարարման շղթային՝ ապահովելով տեղական հասանելիություն։
Nvidia-ի հիմնադիր և գործադիր տնօրեն Ջենսեն Հուանգը ընդգծեց ավելի լայն տեսլականը. «Արհեստական բանականության գործարանները 21-րդ դարի ենթակառուցվածքներն են։ Հայաստանի հետ մեր համագործակցությունը կօգնի կառուցել արհեստական բանականության հիմնարար կարողություններ և բացել նոր հնարավորություններ նորարարության և տնտեսական աճի համար ամբողջ տարածաշրջանում»։
Ավագիմյանը հավելեց. «Խոսքը նորարարության մեկնարկային հարթակի կառուցման մասին է՝ Հայաստանից մինչև աշխարհ»։
Firebird-ը հիմնադրվել է Ռազմիկ Ավագիմյանի և Ալեքսանդր Եսայանի կողմից, ով նաև Team Group-ի համահիմնադիրն ու նախագահն է, որը Telecom Armenia-ի և Իռլանդիայի Imagine Broadband-ի մայր ընկերությունն է։ Այն կապահովի գերհամակարգչային նախագծի համար ենթակառուցվածքների և կապի հիմնական աջակցությունը։
Նուբար Աֆեյանը միացել է Firebird-ին որպես հիմնադիր ներդրող։ Flagship Pioneering-ի հիմնադիր և գործադիր տնօրեն Աֆեյանը կծառայի որպես ռազմավարական խորհրդատու և հիմնադիր գործընկեր՝ աջակցելով Հայաստանում և տարածաշրջանում արհեստական բանականության ենթակառուցվածքների երկարաժամկետ զարգացմանը։