Ֆիդանը չգիտի «Զանգեզուրի միջանցքի» կարգավիճակը. Հայաստանը չպետք է բաց թողնի հնարավորությունը

Թուրքիայի խորհրդարանում բավականին բուռն քննարկում է տեղի ունեցել Թուրքիայի և Հայաստանի հարաբերությունների և դրանց հայ-ադրբեջանական «կարգավորման» հետ կապի վերաբերյալ: Ըստ հաղորդագրությունների՝ թուրք պատգամավորները փորձում էին հասկանալ, թե ինչն է ներկայումս խանգարում Թուրքիային բարելավել հարաբերությունները Հայաստանի հետ, եթե նախկինում ասվում էր, որ խնդիրը Ղարաբաղն ու Հայաստանի պահանջներն են: Եվ ի՞նչն էր խանգարում Թուրքիային ավելի ակտիվանալ այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքում»:

Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Հաքան Ֆիդանը պատասխանել է, որ Թուրքիան կարող է բացել իր սահմանը Հայաստանի հետ միայն այն բանից հետո, երբ Հայաստանի և Ադրբեջանի հարաբերությունները լիովին կարգավորվեն, ներառյալ «Զանգեզուրի միջանցքի» կարգավիճակի վերաբերյալ որոշումը և Հայաստանի Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելը:

Սա չափազանց կարևոր արձանագրում է, որը ցույց է տալիս, որ չնայած Արցախի օկուպացիային, նրա բոլոր բնիկ բնակիչների տեղահանմանը, Հայաստանի կառավարության կողմից իր ազգային իրավունքներից «հրաժարվելուն» և Վաշինգտոնում «խաղաղության համաձայնագրի» նախաստորագրմանը, տարածաշրջանում իրավական առումով ոչինչ չի փոխվել: Հայաստանի Սահմանադրությունը դեռևս ուժի մեջ է, խորհրդային սահմաններով դեռևս «խաղաղության պայմանագիր» չկա, Սյունիքը դեռևս Հայաստանի մաս է, և Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև ուղիղ կապը դեռևս ոչ մեկին ձեռնտու չեն:

Ֆիդանը խորհրդարանում անկեղծորեն հայտարարեց, որ «Զանգեզուրի միջանցքի» վերաբերյալ ոչինչ պարզ չէ՝ ո՛չ դրա կարգավիճակը, ո՛չ էլ թե ով է շահագործելու: Փաստորեն, օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում ստորագրված համաձայնագիրը խափանեց Թուրքիայի և Ռուսաստանի փորձերը՝ ապահովելու Հայաստանի «կամավոր հրաժարումը» Սյունիքի հարավից՝ համաձայն 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության 9-րդ կետի: Ավելին, Վաշինգտոնի համաձայնագրերը նաև լուրջ խոչընդոտ դարձան Հայաստանի հարավի բռնակցման հնարավոր ռազմական գործողության համար։

Թուրքիան անկարող է հիմա ուժ կիրառել Հայաստանի դեմ կամ ստիպել նրան «կամավոր հրաժարվել» իր վերահսկողությունից, քանի որ կբախվի Միացյալ Նահանգներին։

Վաշինգտոնը, իհարկե, ուներ իր սեփական նպատակները, բայց Ֆիդանի հայտարարությունները թուրքական խորհրդարանում նշանակում են, որ անհաղթահարելի խոչընդոտներ են ի հայտ եկել «հայ-թուրքական» հաշտեցման ճանապարհին։

Սա հաստատվում է նաև Բաքվի արտգործնախարարի կողմից ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալի հետ հանդիպման ժամանակ արված հայտարարությամբ. Բայրամովը նշել է Բաքվի շահագրգռվածությունը Զանգեզուրի միջանցքի բացումը արագացնելու հարցում: Փոխնախարարի պատասխանը հայտնի չէ, բայց պարզ է, որ Բաքուն նույնպես հիասթափված է։