Փակեք ԵԱՀԿ-ն, ո՞ւմ է այն հիմա պետք

ԵԱՀԿ-ն հայտարարեց, որ Մինսկի խումբը պաշտոնապես կդադարեցնի իր գործունեությունը դեկտեմբերի 1-ին։ «Նախարարների խորհրդի 2025 թվականի սեպտեմբերի 1-ին ընդունված որոշման համաձայն՝ քայլեր են ձեռնարկվում Մինսկի գործընթացը դադարեցնելու ուղղությամբ», – նշեցին կազմակերպության ներկայացուցիչները՝ հավելելով, որ գործընթացը կավարտվի դեկտեմբերի 1-ին։ Այդ օրվանից սկսած՝ Մինսկի գործընթացի և դրան առնչվող կառույցների շրջանակներում բոլոր գործողությունները կդադարեցվեն, նշեցին ԵԱՀԿ-ում։

ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, որը ստեղծվել է 1992 թվականին՝ Արցախյան պատերազմի ամենաթեժ շրջանում, երբ Շուշիի ազատագրումից հետո Բաքուն լայնածավալ հարձակում սկսեց Արցախի դեմ՝ գրավելով տարածքի մի մասը։ Սա հսկայական աջակցություն էր պայքարող հայ ժողովրդի համար։

ԵԱՀԿ-ն, որը հետխորհրդային այլ հակամարտություններում՝ Մերձդնեստրում, Աբխազիայում և Հարավային Օսիայում, պահանջում էր բացառապես Մոլդովայի և Վրաստանի տարածքային ամբողջականության վերականգնում, Արցախի նկատմամբ իր մոտեցման մեջ հիմնվում էր երեք սկզբունքի վրա՝ ինքնորոշման իրավունք, ուժի չկիրառում և տարածքային ամբողջականություն։ ԵԱՀԿ-ն, որը ստեղծվել էր ուժի չկիրառման, ժողովրդավարական արժեքների և ազատությունների վրա հիմնված համաշխարհային կարգը պաշտպանելու համար, չէր կարող ճնշել Արցախում հայ մեծամասնության ինքնորոշման բացարձակապես անխոցելի իրավունքը։

Մոտ 30 տարի ԵԱՀԿ-ն կատարել է իր մանդատը, սակայն 2020 թվականից ի վեր այն ձախողվել է իր առաքելության մեջ՝ չդատապարտելով Ադրբեջանին և Թուրքիային՝ հակամարտությունը բռնի ուժով լուծելու և ինքնորոշման ազատությունը ճնշելու համար, ինչպես նաև չկարողանալով հեռացնել Ռուսաստանին կազմակերպությունից՝ Արցախի դեմ ագրեսիային աջակցելու, ռազմական ուժի միակողմանի տեղակայման և Արցախի վերջնական օկուպացիայի ու տեղահանության նախապատրաստման համար։ Այս դատապարտման ձախողումը հանգեցրեց Ռուսաստանի ներխուժմանը Ուկրաինա 2022 թվականի փետրվարին։ 2025 թվականին Արցախի ողջ հայ բնակչությունը տեղահանվեց ցեղասպանության սպառնալիքի ներքո, մինչդեռ Ակնայում ռուս և թուրք գեներալները ուրախանում էին, որ տարածաշրջանում վերջապես խաղաղություն է հաստատվել։

ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, իր անդամ պետությունների վետոյի իրավունքը որպես քող օգտագործելով, դավաճանել է իր բոլոր սկզբունքները և ամբողջությամբ կորցրել է իր գոյության իմաստը։

Կասկած չկա, որ ԵԱՀԿ-ն մահվան շեմին է. Եվրոպան կստեղծի իր սեփական ինքնավար անվտանգության համակարգը, և նրա «թշնամիների» ցանկը կփոխվի անճանաչելիորեն։

Դեկտեմբերի 1-ին ԵԱՀԿ-ն կարող է հեշտությամբ հայտարարել իր լուծարման մասին, քանի որ այլևս ի վիճակի չէ կատարել իր միակ գործառույթը՝ կանխել պատերազմները: Ուկրաինայում պատերազմը, եթե այն ավարտվի, կլինի ԵԱՀԿ-ի դագաղի վերջին մեխը, որը որևէ դեր չի խաղում բանակցություններում: Ո՞ւմ է դա պետք: