Ու՞մ են պատկանում Արցախում գտնվող հայկական եկեղեցիները. Գարեգինը հանդիպել է Հռոմի պապի հետ

Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին II-ը հանդիպել է Հռոմի պապ Լևոն XIV-ի հետ և հրավիրել նրան Հայաստան, հաղորդում է Մայր Աթոռի մամուլի ծառայությունը։

Հանդիպումը տեղի է ունեցել Հռոմի պապի ամառային նստավայր Կաստել Գանդոլֆոյի Առաքելական պալատում։

Հայոց պատրիարքը շնորհավորել է նրան գահակալության և 70-ամյակի կապակցությամբ՝ ընդգծելով Հայ առաքելական եկեղեցու և կաթոլիկ եկեղեցու միջև եղբայրական կապերի ամրապնդումը։

Գարեգին II-ը Հռոմի պապին պատմել է հայրենիքից վտարված արցախցիների խնդրի և Արցախում հայերի մշակութային ժառանգության ոչնչացման մասին։ Այցի ավարտին Ամենայն հայոց կաթողիկոսը հրավիրել է Հռոմի պապին այցելել Հայաստան։

Կաթողիկոսի այցը տեղի է ունենում Հայաստանի իշխող ուժի և Հայ առաքելական եկեղեցու միջև հակամարտության ֆոնին։ Չնայած Նիկոլ Փաշինյանը պնդում է, որ խնդիրը կաթողիկոսի մեջ է, որը իբր չի պահպանում կուսակրոնության ուխտը, ակնհայտ է, որ հակամարտության արմատները շատ ավելի խորն են։

Հայաստանի կառավարությունը մեթոդաբար հրաժարվում է հայկական էթնիկ ժառանգության հետ կապված ամեն ինչից՝ պատմությունից և հոգևոր մատրիցայից մինչև Հայ Առաքելական Եկեղեցուն պատկանող անշարժ գույք ժամանակակից Հայաստանի սահմաններից դուրս։

Այս սեփականության հարցը դառնում է առանցքային տարածաշրջանում նոր աշխարհակարգի կառուցման գործընթացում, մասնավորապես՝ Իսրայելի, Թուրքիայի և այլ երկրների՝ Երուսաղեմում իշխանություն ձեռք բերելու ցանկության ֆոնին։ Պատահական չէ, որ Էրդողանը վերջերս ընդունեց Երուսաղեմի Հույն Ուղղափառ Եկեղեցու առաջնորդին, և պատահական չէ, որ Նեթանյահուն հայտարարեց, որ Երուսաղեմը միշտ կլինի իսրայելական քաղաք։

Հայ Առաքելական Եկեղեցու ներկայիս Հայաստանի սահմաններից դուրս գտնվող հսկայական սեփականությունը տնօրինելու իրավունքը պատկանում է բացառապես Ամենայն հայոց կաթողիկոսին։ Ահա թե ինչու Շվեյցարիայում հենց կաթողիկոսն էր ներկայացնում Արցախի շահերը, երբ խոսում էր Արցախում ժառանգությունը պահպանելու անհրաժեշտության մասին։ Ժառանգության զգալի մասը պատկանում է Հայ Առաքելական Եկեղեցուն, և հենց այս մասին է խոսել Գարեգին կաթողիկոսը Հռոմի պապ Լևոն XIV-ի հետ։

Նույնը վերաբերում է նաև Երուսաղեմում, Պոլսում, այն տարածքում, որն այժմ կոչվում է Ադրբեջան, գտնվող Հայկական եկեղեցու սեփականությանը։ Եվ եթե երկրների մեծ մասում Եկեղեցին հասանելիություն ունի իր սեփականությանը, նույնիսկ այսօրվա Թուրքիայում, եթե Եկեղեցու սեփականության վերաբերյալ համաձայնագրեր կան տարբեր երկրների կառավարությունների հետ, նաև վիճելի խնդիրներ կան, օրինակ՝ Վրաստանի հետ, ապա Բաքվի հետ ամեն ինչ այլ է։

Հայ Առաքելական Եկեղեցին հասանելիություն չունի իր սեփականությանը։ 2.5 տարի շարունակ ռուսական զորքերը ապահովում էին Դադիվանքում մնացած հայ քահանաների անվտանգությունը, բայց հետո այս եկեղեցին էլ ստիպված եղան լքել։

Հայաստանի կառավարությունը չգիտի, թե ինչպես “լուծել” այս հարցը, բացի կաթողիկոսին փոխարինելուց և այդ պաշտոնում այնպիսի անձի նշանակելուց, ով առաջին հրամանագրով Եկեղեցու իրավունքները կզիջի այն երկրների կառավարություններին, որտեղ գտնվում է նրա սեփականությունը։