Խնդիրները “ոտքերով” լուծելուն հակված հայերը հաջորդ տարի ի՞նչ պայմաններում կարող են արտագաղթել։ Կկարողանա՞ն արցախցիները հեռանալ Հայաստանից, որտեղ դժվար է աշխատանք, բնակարան և իրավական պաշտպանություն գտնելը։ Ինչպիսի՞ն կլինեն պայմանները Եվրոպայում և Ռուսաստանում, որտեղ ավանդաբար գնում են հայերը։

2024 թվականի հունիսին Եվրամիության անդամ 27 երկրներում տեղի կունենան Եվրախորհրդարանի ընտրություններ։ Սոցիոլոգիական հարցումների համաձայն՝ ԵՄ-ում միգրանտների ու փախստականների աճող թիվը և նրանց համար ապաստան տրամադրելը նախընտրական արշավի հիմնական թեմաներն են։ Զարմանալի չէ, որ Եվրոպայի երեք խոշորագույն երկրները, որոնք միգրանտների հիմնական թիրախն են՝ Գերմանիան, Ֆրանսիան և Իտալիան, խստացրել են իրենց ազգային միգրացիոն օրենքները 2023 թվականին՝ նվազեցնելու միգրացիոն հոսքը և արագացնելու ապաստան աստանալու մերժվածների արտաքսման գործընթացը։

Միգրացիայի հարցում ԵՄ երեք խոշորագույն տնտեսությունները քաղաքականապես նույն ուղղությամբ են շարժվում։ Սա հուշում է, որ ԵՄ-ի հետ վիզային ռեժիմը պարզեցնելու Հայաստանի ղեկավարության հույսերը, հատկապես այն պայմաններում, երբ Հայաստանը դարձել է ԵԱՏՄ նախագահ, կարող են ապարդյուն լինել։ Առայժմ արցախցիների հույսերը, որ փախստականի կարգավիճակով կարող են արտագաղթել Եվրոպա և ԱՄՆ, չեն իրականանում։ Ֆրանսիայի դեսպանատունը, չնայած իր բարիակամեցությանը, դեռ չի արձագանքել արցախցիների խնդրանքներին։

Մյուս կողմից, Ռուսաստանը փոխում է միգրանտներին ընդունելու պայմանները, թեև արցախցիներն այժմ գերադասում են չմեկնել պատերազմող Ռուսաստան եւ կրակից կրակի մեջ չընկնել։

Հոնվարի 7-ից Ռուսաստանում գտնվող միգրանտներից կպահանջվի տեղեկացնել աշխատանքի մեկնարկի մասին։ Ռուսաստանի Ներքին գործերի նախարարությունը հաստատել է ծանուցման ձևը, որը 2024 թվականի հունվարի 7-ից բոլոր օտարերկրացիները և քաղաքացիություն չունեցող անձինք պետք է լրացնեն արտոնագիր ստանալու կամ Ռուսաստանում աշխատանք գտնելիս։

Բայց 2024 թվականի հունվարի 7-ից բարձր որակավորում ունեցող օտարերկրյա մասնագետներին կարող է տրվել Ռուսաստանում անժամկետ կացության թույլտվություն:

Պուտինն ասել է, որ «բոլոր արտագաղթողները, առանց որևէ կասկածի, պետք է հարգեն մեր օրենքները և Ռուսաստանի Դաշնության ժողովուրդների ավանդույթները, իսկ համապատասխան մարմինները պետք է վերահսկեն և անհապաղ արձագանքեն խախտումներին»:

2024 թվականի առաջին օրերը հիմք են դնում այն ​​խնդիրների, որոնց վրա կկառուցվի մոլորակի կյանքը գալիք տարում։

Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին, մեկնաբանելով Ռուսաստանի Դաշնության հետ բանակցությունների վերաբերյալ առաջարկները, ասել է, որ «Ռուսաստանի կողմից խաղաղությանն ուղղված որևէ հիմնարար քայլ առաջընթաց չի տեսնում»։ Փոխարենը, նա և ուկրաինացիները օդային հարձակումների տարափ են ապրում ուկրաինական քաղաքների վրա արևելքում, հարավում, հյուսիսում և արևմուտքում, ասել է նա The Economist-ին: «Պուտինն իրեն թույլ է զգում կենդանու պես, քանի որ նա կենդանի է, և եթե նա հաղթի, նա ձեզ խժռելու է ամբողջ ԵՄ-ի, ՆԱՏՕ-ի, ազատության և ժողովրդավարության հետ միասին»,- հավելել է նախագահը։

Իսրայելի Գերագույն դատարանը հակասահմանադրական է ճանաչել Բենիամին Նեթանյահուի աջակողմյան կառավարության կողմից խորհրդարանում ընդունված դատական ​​բարեփոխումների օրենքը, որն նպատակ ուներ էապես կրճատել դատարանի լիազորությունները: Սա նշանակում է, որ Նեթանյահուն բացառում է Իսրայելում ներքին առճակատումը, որպեսզի ժամանակ շահի Գազայի կործանումն ավարտին հասցնելու համար՝ Համասի դեմ պայքարելու պատրվակով։ Թեև, ինչպես ասաց Խոսեպ Բորելը, ՀԱՄԱՍ-ը գաղափար է, և դրա դեմ ռումբերով չի կարելի պայքարել։

Պատերազմը Ուկրաինայում, Թրամփի հավակնությունները, բարեփոխումները, ընտրությունները, ԵՄ ընդլայնումը. սրանք են 2024 թվականի Եվրոպայի համար 5 հիմնական մարտահրավերները, որոնք մատնանշել է Deutsche Welle-ն։

Միևնույն ժամանակ DW-ն չոր տեղեկատվություն է տրամադրել, որ «չճանաչված Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը պաշտոնապես դադարեցրել է գոյությունը 2024 թվականի հունվարի 1-ից։ ԼՂՀ-ն հռչակվել է 1991 թվականի սեպտեմբերի 2-ին Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի և Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի հարակից տարածքների սահմաններում։ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ հակամարտությունը չի դադարում 1991 թվականից՝ բազմիցս վերածվելով զինված բախումների ու լայնամասշտաբ ռազմական գործողությունների։ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանը հայտարարեց «տեղական հակաահաբեկչական միջոցառումներ» Լեռնային Ղարաբաղում և ռազմական գործողությունների միջոցով վերադարձրեց տարածքը իր վերահսկողության տակ։ Սա տարածաշրջանից էթնիկ հայերի զանգվածային արտագաղթի պատճառ դարձավ: Չճանաչված ԼՂՀ-ի վերջին «ղեկավարը»՝ Սամվել Շահրամանյանը, բնակչության ճնշող մեծամասնության հետ լքեց ԼՂՀ-ն։ Նա իր հրամանագրով լուծարել է ԼՂՀ բոլոր պետական ​​հիմնարկներն ու կազմակերպությունները»։ Թերթն, համենայնդեպս, այսպես է տեղել։

«1991 թվականից ի վեր հակամարտությունը չի դադարել»,- գրում է DW-ն։ Բայց արդյո՞ք այն դադարել է Ադրբեջանի «հակաահաբեկչական գործողություններից» և Արցախի ողջ բնակչության արտագաղթից հետո։

Ուկրաինայում և Պաղեստինում «հակամարտությունների լուծումը» կախված կլինի նրանից, թե արդյոք ղարաբաղյան հակամարտությունը միջազգային կազմակերպությունների կողմից փակված կհամարվի ռուսական զորքերի  եւ Բաքվի ռազմական գործողության արդյունքում։

Ներկայիս աշխարհակարգը հռչակվեց որպես «օրենքի գերակայություն ուժի նկատմամբ», և այս համատեքստում 1991 թվականին Արցախի ինքնորոշման իրավունքի իրացումը լիովին տեղավորվեց աշխարհակարգի մատրիցայում։ Այժմ հաստատվում է «օրենքի նկատմամբ ուժի գերակայության» աշխարհակարգը։ Հակաքաղաքակրթություն։

2024 թվականի մուտքից մի քանի րոպե անց ռուսական պետական ​​լրատվամիջոցները (Ինտերֆաքս, ՌԻԱ Նովոստի) ուրախությամբ և գոհունակությամբ տեղեկություն հրապարակեցին, որ ուժի մեջ է մտել Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության լուծարման մասին հրամանագիրը։ Ավելի լավ օգտագործման արժանի հրատապությունը խոսում է այն մասին, թե ինչ անհամբերությամբ էր Մոսկվան սպասում այս պահին, և անգամ Խարկովի ու Դոնեցկի տոնական ռմբակոծումը չխանգարեց, որ Ղարաբաղի մասին լուրերը հրապարակվեն առաջին պլանում։

Սա իսկապես շատ սպասված նորություն է Ռուսաստանի համար։ Պատահական չէ, որ մինչ Ամանորի գիշերը ելույթ ունեցած Ռուսաստանի փոխարտգործնախարար Գալուզինը, ինչպես նաև ռուս այլ պաշտոնյաներ ասում են, որ ռուսական բազան Հայաստանից դուրս բերելու մասին խոսք լինել չի կարող, իսկ Բաքվի դիվանագետները պնդում են, որ ռուսական զորախումբը Արցախում կմնա մինչև 2025 թվականի նոյեմբեր։ Պատահական չէ, որ հորդայական Ռուսաստանը ծովային նավահանգիստ է կառուցում Աբխազիայում՝ կառչած լինելով բնիկ ժողովուրդներից խլված ամեն մի հողակտորից։

Պատահական չէ նաև, որ ռուս «խաղաղապահները», որոնք կապված են Հայաստանում ռուսական ռազմակայանների հետ, արցախցիներին ասում են, որ հենց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը դադարի գոյություն ունենալ, Արցախի ժողովրդի «վերադարձի» գործընթացը կսկսվի, իսկ Արցախում կլինի ուղղակի ռուսական վերահսկողություն։

Ռուսներն այս հեքիաթները պատմում են 2020 թվականի նոյեմբերից, երբ վերջապես զորք մտցրին Արցախ՝ այն գրավելու համար։ Ինչ-որ տեղից Արցախում հայտնվեց ռուսական համայնք, քաղաքակապես գիտակից պոպեր, տեղեկություն, որ Մոսկվան արդեն 100 հազար ռուսական անձնագիր է տպել արցախցիների համար, որ Ստեփանակերտի օդանավակայանը շուտով կբացվի, և մարդիկ կկարողանան շփվել աշխարհի հետ՝ ոչ Ադրբեջանով և Հայաստան, ուղիղ ճանապարհորդելով դեպի բաղձալի Կրասնոդար և ճակատային գծում հայտնված Ռոստով (նախկին հայկական Նոր Նախիջևան):

Բայց ամեն ինչ ավարտվեց նրանով, որ սեպտեմբերի 19-ի ագրեսիայից հետո ռուս խաղաղապահները ոչինչ չարեցին՝ օգնելու իրենց տներից բռնագաղթած հազարավոր արցախցիներին, ովքեր օգնություն էին խնդրում ռուսական ռազմաբազայի վերածված Ստեփանակերտի օդանավակայանում։ Միայն դաշտային ապուր էին տալիս։ Հետո ավելի քան 100 հազար հայերի «օգնեցին» մեկնել Հայաստան, իսկ ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը հանձնվեց Բաքվին՝ որպես հրամանագրի կատարման պատանդ։

Հիմա Ռուսաստանն ասում է, որ իր «խաղաղապահները» խաղաղություն են պահպանում Ղարաբաղում։ Ադրբեջանական փաբլիկները նկարահանում են դատարկ Ստեփանակերտը՝ ավտոբուսներով զբոսնելով և ռուս «խաղաղապահների» հուսալի պաշտպանության տակ գտնվող դատարկ մարզադաշտում ֆուտբոլ խաղալու տեսանյութեր։

Россия, ըստ երեւույթին, капут. Բայց մինչ ամբողջովին հեռանալը, նա ամեն ինչ այրված հողի կվերածի:

Նաիրա Հայրումյան