Ջիվան Ավետիսյանը հայտնի ռեժիսոր է: Ծնվել է 1981 թվականին Գյումրիում: «Թեւանիկ», «Դրախտի դարպասներ», «Վերջին բնակիչը» եւ շատ այլ ֆիլմերի հեղինակն է: 1989 թվականին ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Արցախ:
«Պապս՝ Ջիվանշիր Ավետիսյանը, Ասկերանի շրջանի Խաչմաչ գյուղից էր: 1980 թվականին հորս հրավիրեցին աշխատելու Գյումրի, որտեղ էլ ես ծնվել եմ: 1988 թվականին, երբ տեղի ունեցավ երկրաշարժը, ես առաջին դասարանում էի, բայց շատ լավ հիշում եմ այդ սարսափելի տեսարանը: Մայրս եւ քույրս վիրավորվել էին երկրաշարժի հետեւանքով: Հաջորդ տարի՝ 1989 թվականի հունվարին, մենք ընտանիքով տեղափոխվեցինք Արցախ: Դա բավականին բարդ ժամանակաշրջան էր: Արցախյան ազատագրական պայքարը ամենաթեժ փուլում էր, եւ մեր ընտանիքն ակամա դարձավ Շարժման մասնակիցը: Ես, լինելով դեռ փոքր, հորս ուսերին նստած մասնակցում էի հանրահավաքներին»:
Ջիվանի հայրը մեծ հայրենասեր էր եւ երեխաներին մեծացնում էր նույն ոգով: Պատահական չէ, որ Ջիվանի բոլոր ֆիլմերում արտացոլված են Արցախյան ազատագրական պայքարի եւ երեք պատերազմների իրադարձությունները: Նրա ֆիլմերից շատերը արժանացել են համաշխարհային ճանաչման, ցուցադրվել հայտնի փառատոներում Եվրոպայի եւ աշխարհի տարբեր երկրներում:
«Կինոն իմ կիրքն է, իսկ պատմություններ պատմելը՝ իմ ուժեղ կողմը։ Ավելի քան տասը տարի է, ինչ արվեստի միջոցով պատմում եմ Արցախի պատմությունները՝ հիմնվելով թե՛ անհատական, թե՛ հավաքական փորձառության վրա։ Չնայած ֆիլմերի ստեղծումը կապված է դժվարությունների հետ, այն ինձ ու իմ թիմին թույլ է տվել զարգանալ ինչպես անձնական, այնպես էլ մասնագիտական առումներով։ Ես հետևել եմ իմ երազանքին՝ նկարահանել ֆիլմեր, որոնցում ներգրավված են լավագույն հայկական տաղանդները, և ընդգրկել միջազգային դերասանական կազմ։
Համագործակցելով ամբողջ աշխարհի տաղանդավոր նկարիչների և տեխնիկական մասնագետների հետ՝ ձգտում եմ ստեղծել ֆիլմեր, որոնք ավելի խորը ըմբռնում են տալիս համընդհանուր թեմաների մասին՝ արիության, տոկունության, խաղաղության և հույսի մասին։ Շարունակելով այս ճանապարհը՝ նպատակ ունեմ կինոյի ուժը օգտագործել՝ ձայն տալու նրանց, ում ձայնը լսելի չէ, և Արցախը ներկայացնելու աշխարհի քարտեզի վրա։»
Ես եղել եմ 2020 թվականի Արցախի պատերազմի ականատեսն ու 38 օր անցկացրել եմ՝ փաստագրելով Արցախի բնակչության դեմ իրականացված ռազմական հանցագործությունները։ Այդ ընթացքում ես հանդիպելեմ ամենվճռական մարդկանց, որոնք դուրս էին եկել մարտադաշտ՝ կյանքեր փրկելու առաքելությամբ։ Հենց այդ իսկական հայրենասերներն էին, ովքեր պատրաստ էին ամեն ինչի հանուն իրենց հայրենիքի փրկության, մեծապես ոգեշնչեցին ինձ հաջորդ կինոնախագիծը՝ «20 20-ի հրեշտակները», ստեղծելու համար։
«20 20-ի հրեշտակները» հուզիչ և ճշմարիտ պատմություն է, որը հիմնված է ավելի քան հիսուն բժշկի հիշողությունների և անձնական պատմությունների վրա, որոնք հայտնվել էին ավերիչ պատերազմի հորձանուտում։ Այդ պատերազմը ստիպում է նրանց կասկածի տակ դնել իրականությունը, աշխարհի սեփակն ընկալումը և, հնարավոր է, նույնիսկ համոզմունքները։ Այս բժիշկներից ոմանք Արցախի առաջին պատերազմի վետերաններ են, որոնք երեսուն տարի անց վերադարձել են առաջնագիծ։ Մյուսները ժամանել էին աշխարհի հեռավոր անկյուններից՝ միավորվելով դեղորայքի և կարեւոր պարագաների հավաքման ու առաքման համատեղ առաքելությամբ։ Չնայած տարբեր երազանքներին և ճակատագրերին, նրանց միավորում է մեկ նպատակ՝ փրկել կյանքեր։
«20 20-ի հրեշտակներն» ավելին է, քան բժիշկների մասին պատմություն. դա պատմություն է անվախ զինվորների և խեղված ճակատագրերով երիտասարդ տղաների մասին։ Նրանց պատմությունները ներկայացված են չորս գլխավոր հերոսների միջոցով։ Ֆիլմում օգտագործվում են արյան և սպիտակ խալաթների վառ կերպարներ՝ պատերազմի սարսափները ցուցադրելու համար, ինչպես նաև կնոջ կերպարը՝ որպես մարդկության շարունակություն։ Բժիշկ կանայք խորհրդանշում են Մայր-Երկիրը, որը տառապում է իր որդիների, ամուսինների և եղբայրների կորստից։
44-օրյա Արցախի պատերազմը խլեց բազմաթիվ երիտասարդների կյանքեր, ովքեր դարձան նորագույն զինատեսակների զոհեր։ Բժիշկների համար իրականությունը վերածվեց դժոխքի, որը բերում էր մահ և տառապանք։ Նրանց գոյությունն ասես մղձավանջի վերածվեց։
«20 20-ի հրեշտակները» բաղկացած է չորս առանձին մասերից, որոնցից յուրաքանչյուրն իր պատմությունն է ներկայացնում, բայց միաժամանակ դրանք իրար են միահյուսվում և լրացնում միմյանց։ Այս պատմությունները միավորվում են՝ կազմելով տոկունության և մարդասիրության հզոր վկայություն նրանց մասին, ովքեր պատերազմական սարսափների մեջ փորձում են ապաքինել։
Ներկայումս ֆիլմը նախապատրաստական փուլում է, և նկարահանումների համար անհրաժեշտ են միջոցներ։ Մենք երախտապարտ կլինենք յուրաքանչյուրին, ով ներդրում կկատարի նախագծի զարգացման համար։ Իմ գլխավոր նպատակը Արցախի վերադարձն է, և իմ մասնագիտության միջոցով ես կձգտեմ այն իրականացնել։ Հիշողությունները հայրենիքի մասին ուժ են տալիս ինձ՝ շարունակելու ապրել և ստեղծագործել։ Ես հաճախ եմ հիշում ծննդավայրս, հայրական տունս, այն աղբյուրը, որից սառը և անչափ համեղ ջուր էի խմում։ Հին գոմը, որի տանիքին նստած ժամերով նայում էի Քիրսին։ Այդ զարմանալի բնապատկերը մինչ օրս իմ աչքերի առաջ է, և ես անկեղծորեն հավատում եմ, որ շուտ թե ուշ այն նորից կտեսնեմ»,- պատմեց Ջիվան Ավետիսյանը Step1.am-ի հետ զրույցում։
Արսեն Աղաջանյան
