Շվեյցարիայի Դաշնային խորհուրդը՝ խորհրդարանի ստորին պալատը այսօր ընդունեց բանաձեւ, որով երկրի կառավարությանը կոչ է արվում հրավիրել միջազգային խաղաղության ֆորում՝ նպաստելու Ադրբեջանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի հայերի միջեւ բաց երկխոսությանը միջազգային հսկողության ներքո՝ նրանց անվտանգության եւ հավաքական վերադարձի իրավունքի հարցերը քննարկելու համար: Արցախցիներն այսօր Հայաստանում Շվեյցարիայի դեսպանատան միջոցով նամակ ուղղեցին Շվեյցարիայի խորհրդարանին եւ կառավարությանը՝ կոչ անելով կազմակերպել Արցախյան հակամարտության վերաբերյալ խաղաղության միջազգային համաժողով: Ավելի ուշ հայտնի դարձավ, որ Շվեյցարիայի ԱԳՆ-ն հրաժարվել է խորհրդարանի առաջարկից, համարելով, որ դա Հայաստանի եւ Ադրբեջանի գործն է։ 

Արցախի «Գեն» նախաձեռնությունների կենտրոնի հիմնադիր Արմինե Ավագիմյանը step1.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ արցախցիները ողջունում են Շվեյցարիայի Դաշնային խորհրդի այս որոշումը եւ ակնկալիք ունեն, որ խոսքերից ու հայտարարությունից հետո գործնական քայլեր կլինեն։ «Մեր ակցիայի կազմակերպման նպատակը հենց դա էր, որ նախ շնորհակալություն հայտնենք Շվեյցարիային՝ նման դիրքորոշման եւ արցախցիների քաղաքական, մշակութային իրավունքները բարձրաձայնելու համար։ Մենք նամակ ենք փոխանցել դեսպանությանը, որում նշված է, որ հույս ունենք՝ Շվեյցարիայի կառավարությունը եւս կողմ է քվեարկելու այդ բանաձեւին, որը թույլ կտա արդեն ավելի առարկայական քայլերի ականատես լինել։ Այսօրվա ակցիայի հիմնական շեշտադրումը հենց դա էր, որ Շվեյցարիան՝ որպես աշխարհում իր մարդասիրական, համամարդկային արժեքներով առաջնորդվողի համբավ ունեցող երկիր, ներգրավված լինի մեր հիմնախնդրի վերաբերյալ բանակցությունների ձեւաչափ ստեղծելու աշխատանքներին»,- ասաց նա։

Արցախցիներն այսօր ցանկացել են նաեւ հանդիպել Հայաստանում Շվեյցարիայի դեսպանի հետ, սակայն հանդիպումը հետաձգվել է, պայմանավորվել են ավելի ուշ այն կազմակերպել։ Արմինե Ավագիմյանը պարզաբանեց, թե ինչու են ցանկանում անձամբ հանդիպել ու զրուցել դեսպանիի հետ․ «Նամակում դետալեր կան, որոնք երես առ երես հանդիպում են պահանջում, մենք ցանկանում ենք դեմ առ դեմ քննարկում ունենալ, որովհետեւ արցախցիների վերադարձի հարցը շատ նուրբ հարց է, շատ բաղադրիչներ կան, որոնք մենք՝ որպես Արցախի քաղհասարակության ներկայացուցիչներ, ցանկանում ենք անձամբ ներկայացնել իրենց»։

Արցախի ՀԿ-ները եւ քաղհասարակությունն այս փուլում համախմբման փորձեր են անում՝ ուղերձներ հղելով նաեւ միջազգային հանրությանը։ Անդրադառնալով այս հարցին՝ Արմինե Ավագիմյանն ասաց, որ Արցախի իշխանությունների կողմից պասիվություն է նկատվում, բացը փորձում է լրացնել քաղհասարակությունը։ «Պարզ է, թե ինչ կարգավիճակում է Արցախի կառավարությունը։ Գոնե հնարավորության շրջանակներում սոցիալ-տնտեսական հարցերի լուծմանն էլ ներգրավված չեն։ Օրինակ՝ նախորդ շաբաթ ինձ մի քաղաքացի է ահազանգել սոցիալական հարցի շուրջ։ Ես հարցրեցի՝ ինչո՞ւ եք ինձ հետ կապվել, ես որեւէ պաշտոն չեմ զբաղեցրել Արցախում, համապատասխան գերատեսչության ղեկավար կա, որը Հայաստանում է, իր հետ կապվեք։ Քաղաքացին պատասխանեց, որ իրենք պատասխանում են՝ մեզ այդ հարցերով մի անհանգստացրեք։ Այսինքն՝ նույնիսկ կենցաղային հարցերին չեն արձագանքում Արցախի իշխանությունները։ Արցախյան ՀԿ-ներով փորձում ենք համագործակցության եզրեր գտնել Արցախի Ազգային ժողովի հետ։ Իրականում այս աշխատանքը, որը մենք ենք իրականացնում, իրենք պետք է անեին, բայց տեսնում ենք, որ իրենք բավականաչափ ներգրավված չեն, գուցե ինչ-որ ձեւով կաշկանդված են։ Դրա համար էլ փորձում ենք ինքնակազմակերպվել, հնարավորության սահմաններում մաքսիմալ աշխատանք իրականացնել»,- նշեց նա։

Արմինե Ավագիմյանի խոսքով՝ արցախյան ՀԿ-ներն ակտիվացել են՝ նաեւ հաշվի առնելով Հայաստանի իշխանությունների դիրքորոշումը։ ՀՀ իշխանությունների օրակարգում Արցախի ու արցախցիների վերադարձի հարցերը չկան։ Անգամ բարեկամ երկրների հետ հարաբերություններում  ՀՀ իշխանությունը չի քննարկում Արցախի ու արցախցիների հարցերը։ Այսինքն, ըստ նրա, Արցախի քաղաքական ու իրավական հարցերը ՀՀ իշխանությունները նպատակադրված հասցրել են կենցաղային ու հումանիտար մակարդակի։ «Բայց մենք գիտենք, որ այս սոցիալական վիճակը, որում գտնվում է արցախցին, քաղաքական եւ իրավական չլուծված հարցերի հետեւանք է։ Հենց դրա համար էլ փորձում ենք ինքնակազմակերպվել»,- ասաց Արմինե Ավագիմյանը։

Ռոզա Հովհաննիսյան

Բաքվի իշխանությունները հայ գործընկերներին առաջարկել են համագործակցել Բաքվում գերության մեջ գտնվող Արցախի նախկին ղեկավարների գործով։ Նրանց օտար չէ ցինիզմը, բայց Բաքվի անհեթեթ թվացող առաջարկը կարող է լինել այն «գործարքի» մի մասը, որի մասին վերջերս խոսել է Փաշինյանը։

Այսօր տեղեկություններ են հայտնվել Բաքվում բռնագաղթի օրերին պատանդ վերցված Արցախի նախկին ղեկավարության գործերի հետաքննության ավարտի մասին։ Բաքուն Հայաստանի իշխանություններին առաջարկում է համագործակցել Ադրբեջանի դատախազության հետ, քանի որ քննվող գործերով հավանական «հանցակիցներն ու վկաները» գտնվում են Հայաստանի տարածքում։

Բաքուն բացահայտորեն Երևանին առաջարկում է «փոխանակում»՝ արտահանձնել նրանց, ովքեր այժմ Հայաստանում են՝ Բաքվում պահվողների, այդ թվում՝ գերի ընկած զինվորականների դիմաց։ Հնարավոր է, որ այս «փոխանակումից» կախված է Փաշինյանի իշխանությունը։

Եթե ​​հաշվի առնենք Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության 7 ներկայացուցիչների գերեվարման հանգամանքները, ապա «փոխանակումը» կարող է միանգամայն իրատեսական թվալ։ Ի դեպ, հանգամանքների մասին ակնարկել է Սամվել Շախրամանյանը, ով ասել է, որ տեղահանության օրերին իրենց վերջնագիր են ներկայացրել։ Ըստ վերջնագրի՝ կա՛մ կռված տղամարդկանց բաց չեն թողնում Ղարաբաղից, կա՛մ ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը պատանդ է հանձնվում։

Բոլորը չէ, որ համաձայնեցին՝ Ռուբեն Վարդանյանը փորձեց հեռանալ Արցախից։ Իսկ մյուսները, ըստ Սամվել Շահրամանյանի, համաձայնել են, և ռուս «խաղաղապահների» միջոցով հանձնվել են։

Դժվար թե այս պատմությունը իրականությանը չհամապատասխանի, համենայն դեպս ոչ ոք դա չի հերքել։ Բայց Բաքուն երբեք չի թաքցրել, որ չի բավարարվելու Արցախի «երիտասարդ» ղեկավարությամբ՝ պահանջելով ավելին։ Եվ կասկած չկա, որ նրանք հիմա պահանջում են արտահանձնել «մեծ ձկներին»։

Նկատի ունենալով Արցախի և Հայաստանի նախկին ղեկավարներին՝ «ղարաբաղյան կլանի», «նախկինների» և ներկա «ռևանշիստներին» դեմոնիզացնելու քաղաքականությունը, հաշվի առնելով նաև ՀՀ նախկին իշխանությունների դեմ հարուցվող բազմաթիվ քրեական գործերը, պետք է ենթադրել, որ «փոխանակում» կարող է տեղի ունենալ։ Ավելին, դա կրկին տեղի կունենա Ռուսաստանի միջոցով, որը կարող է Բաքվին արտահանձնել ում ասես։ Ավելին, այսօր Հայաստանի խորհրդարանում արդեն սկսել են խոսել առաջիկա ինչ-որ «խոշոր բացահայտման» մասին, ընդ որում՝ անվտանգության ոլորտում։

Ժամանակին անգամ ամենահամարձակ թվացող հիպոթետիկ ենթադրությունները, ավաղ, իրականություն են դարձել, և դժվար թե Բաքվի դատախազության՝ Հայաստանի հետ «համագործակցության» առաջարկը պարզապես խոսքեր լիներ։