ԱՄՆ նախագահի մամուլի քարտուղար Քերոլայն Լևիթն այսօր՝ փետրվարի 23-ին, հայտարարել է ռուս-ուկրաինական պատերազմում բեկման մասին։ Նա պնդում է, որ հակամարտությունը շատ շուտով կավարտվի։ Լևիտի խոսքերը մեջբերել է The Hill-ը։

Թրամփի խոսնակը շաբաթ օրը՝ փետրվարի 22-ին, զրուցել է լրագրողների հետ: Նա հայտարարել է, որ Ռուսաստանի պատերազմն Ուկրաինայի դեմ կարող է ավարտվել առաջիկա երկու օրվա ընթացքում։ «Նախագահը շատ վստահ է, որ մենք կարող ենք դա անել (վերջացնել հակամարտությունը – խմբ.) այս շաբաթ»,- ասել է Լևիթը։

Նա պարզաբանել է, որ Սպիտակ տունը այս հարցի շուրջ բանակցություններ է վարում ինչպես Կիևի, այնպես էլ Մոսկվայի հետ։ Պաշտոնյան մանրամասներ չի հայտնել։

Հատկանշական է, որ նույն օրը Թրամփը հայտարարեց հաջորդ երեքշաբթի՝ փետրվարի 25-ին, Էր Ռիադում ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի պատվիրակությունների նոր հանդիպման մասին։

Ռուս ուղղափառ եկեղեցու Սիմֆերոպոլի և Ղրիմի միտրոպոլիտ Տիխոն Շևկունովը, ով համարվում է Վլադիմիր Պուտինի հոգևոր խոստովանահայրը, հայտարարություն է արել բյուզանդական մեծությանը վերադառնալու մասին։ Կադրերը հասանելի են «Ուկրաինա 365» Telegram ալիքում։

Ռուսաստանը և Թուրքիան Բյուզանդական կայսրության փլուզումից հետո վերջին մի քանի դարերի ընթացքում պայքարում են «Երրորդ Հռոմ» կոչման համար։ Տարածքային առումով Թուրքիան գրավել է Արևելյան Հռոմեական կայսրության մեծ մասը, սակայն Մոսկվան համարում է, որ Ռուսաստանն է դրա «ուղղափառության» հոգևոր ժառանգը։

Շևկունովը քննադատել է Ռուսաստանի իշխանությունների՝ Ուկրաինայի հարցում ԱՄՆ-ի հետ համաձայնության գալու փորձը։ Միտրոպոլիտի կարծիքով՝ դա երկիրը կտանի դեպի 1917 թվականի կրկնություն, երբ փլուզվեց Ռուսական կայսրությունը։

Հիշեցնենք, որ Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո փլուզվեց 6 կայսրություն, այդ թվում՝ Ռուսական և Օսմանյան։ Ռուսաստանը 1917-18 թթ հրաժարվել է իր բազմաթիվ գաղութներից՝ հօգուտ Թուրքիայի։ Իսկ 1921 թվականի ռուս-թուրքական պայմանագրերը հայկական հողերը բաժանեցին երկու երկրների միջեւ։

«Մեր իշխանություններից շատերը ամերիկացիների հետ հանդիպումից հետո բարձր ոգևորված են։ Բայց բոլոր մեծ ուղղափառ կայսրությունները՝ Բյուզանդիան և Ցարական Ռուսաստանը, ընկան լատինների, Արևմուտքի մեքենայությունների պատճառով։ Աստված մեզ համար փրկեց Ռուսաստանը, ծնկներից բարձրացրեց, և պետք չէ նորից խոնարհվենք Արևմուտքի առաջ։ Ես տեսնում եմ, որ շատերն արդեն ուզում են խաբվել, և մեզ սպառնում է վերնախավի պառակտում, ինչպես 1917 թվականին… Մինչ Ամերիկան ​​գայթակղում է մեզ, Սատանայի որդի Զելենսկին հյուսում է իր ինտրիգները Թուրքիայում, որտեղ սուրբ Կոստանդնուպոլիսն է։ Սա սատանայի ծաղր չէ՞: Բայց մենք թույլ չենք տա, որ նա տոնի իր հաղթանակը։ Եվ ես հավատում եմ, որ Կոստանդնուպոլիսը կվերադառնա իր հայրենի նավահանգիստ, ինչպես Ղրիմը»,- ասել է Շևկունովը:

Նոր աշխարհակարգը կկառուցվի ոչ թե Երկրորդ, այլ Առաջին համաշխարհային պատերազմի արդյունքների վերանայման վրա։ «Վերանայումը» սկսվեց 2020 թվականի Արցախյան պատերազմից, որտեղ Ռուսաստանը և Թուրքիան փորձեցին հիմք ստեղծել 1921 թվականի Կարսի և Մոսկվայի պայմանագրերի երկարաձգման համար։ Բայց նույնիսկ 2023-ի ագրեսիայից և Արցախից հայերի բռնագաղթից հետո 1921-ի պայմանագրերի օրինականությունը մնում է հարցականի տակ։

Ռուսաստանն ու Թուրքիան պնդում են, որ Հայաստանը ընդունի նոր սահմանադրություն՝ Կարսի պայմանագիրը «գետնի վրա խարսխելու» և ամերիկյան արբիտրաժին վերադարձը կանխելու համար։

Այսօրվա դրությամբ համաձայնեցվել է Հայաստանի հետ 17 կետից բաղկացած խաղաղության համաձայնագրի 15 կետը։ Չլուծված կետերից մեկը Զանգեզուրի միջանցքի բացումն է, երկրորդ կետը Հայաստանի Սահմանադրության փոփոխությունն է: Դրա մասին հայտարարել է Ադրբեջանի խորհրդարանի փոխնախագահ Զիյաֆաթ Ասկերովը։

Նա նաև ասել է, որ Բաքուն «ուզում է պայմանագիր կնքել հայկական պետության հետ, ոչ թե վարչապետի»։

Այս արտահայտությունը բացահայտում է ոչ միայն Փաշինյանի և հայկական պետության շահերի ահռելի հակասությունը, որը նկատում է Բաքուն։ Այնտեղ գիտեն, որ Փաշինյանի հետ ստորագրված պայմանագիրը կարող է այդպես էլ թղթի կտոր մնալ։ Նրանց պետք է ավելի հզոր երաշխիք, քան Փաշինյանի ստորագրությունը։ Իսկ նման երաշխիք կարող է լինել միայն հանրաքվեով ընդունված Սահմանադրությունը, որը կհաստատի հայ ժողովրդի «կամքը»՝ հրաժարվել սեփական իրավունքներից, հողերից, ինքնությունից եւ վերածվել անարմատ խաչմերուկի։

Իր հերթին, Սահմանադրության փոփոխության «մտադրությունը» կարող է Փաշինյանի համար իշխանությունը երկարաձգելու երաշխիք լինել։ Ասկերովը փաստորեն ասում է, որ Փաշինյանն իրենց համար արժեք ունի միայն Սահմանադրության փոփոխությամբ։

Նման կետեր խաղաղության պայմանագրում չեն քննարկվում, «Ազատությանը» փոխանցել է Հայաստանի խորհրդարանի փոխխոսնակ Ռուբեն Ռուբինյանը՝ արձագանքելով Ադրբեջանի Մեջլիսի փոխնախագահի պնդմանը:

Բաքուն պահանջում է, որ Հայաստանը Սահմանադրության մակարդակում հրաժարվի Հայաստանի և Արցախի միացումի մասին 1989 թ․ դեկտեմբերի 1-ի որոշումից և Ցեղասպանության 1921 թ․ ռուս-թուրքական պայմանագրերով Հայաստանից զավթած հայկական տարածքներից։

Արդարադատության նախարար Սրբուհի Գալյանը չի բացառում, որ նոր Սահմանադրության տեքստի նախաբանից կհանվի Անկախության հռչակագրի հղումը: Սա այն դեպքում, երբ Սահմանադրական դատարանը սահմանազատման կանոնակարգի սահմանադրականության հարցը քննելիս արձանագրել է՝ մայր օրենքի նախաբանը, ինչպես նաև առաջինից երրորդ և 203-րդ հոդվածներն անփոփոխելի դրույթներ են:

Նա ասել է, որ Սահմանադրության նոր նախագիծը պետք է պատրաստ լինի մինչեւ 2026-ի ընտրությունները։

Դրանից առաջ Նիկոլ Փաշինյանն է հայտարարել Սահմանադրության փոփոխության անհրաժեշտության մասին, արդարացնելով այն «իրողությունների փոփոխությամբ»։

Հայաստանի քաղաքական ուժերը միանգամից հայտարարեցին, որ Փաշինյանը կատարում է Բաքի պահանջը, ինչը անընդունելի է։ ՀՀ կառավարությունը հերքում է, որ դա Բաքվի պահանջն է։ Բացի այդ, ակնարկներ են հնչում, որ կարող է Սահմանադրության ոչ մի փոփոխություն էլ չլինի։

NEWS.am–ի հետ զրույցում «Իրազեկ Քաղաքացիների Միավորում» խորհրդատվական ՀԿ-ի ծրագրերի համակարգող,  ՀՀ-ում սահմանադրական բարեփոխումների խորհրդի անդամ Դանիել Իոաննիսյանն ասել է, որ լավագույն դեպքում հանրաքվեն կարող է տեղի ունենալ 2027 թվականին, և 2026 թվականին ձևավորվելիք նոր խորհրդարանը նույնպես պետք է մասնակցություն ունենա Սահմանադրության ձևավորմանը։

«Այս իշխանությունը շատ ռեֆորմներ է տապալել, կա նաև հավանականություն, որ սահմանադրական ռեֆորմը ուղղակի չի ստացվի տեսանելի ապագայում»,–ասել է նա։

Վերլուծաբանները ասում էին, որ Ալիևը «համաձայնվել է» ընդունել Փաշինյանի «խոստումը»՝ փոխել Սահմանադրությունը, ինչն էլ Փաշինյանի համար իշխանությանը մնալու երաշխիք է դարձել։

ԱԻՄ նախագահ Պարույր Հայրիկյանն այսօր հավաք անցկացրեց Հանրապետության հրապարակում։ Նա հանրահավաքների շարք է սկսում։

Հայրիկյանն ասաց, որ իր ծրագիրը հետեւյալն է՝ հանրության կողմից լիազորություն ստանալու դեպքում իշխանություններին պահանջներ է ներկայացնելու։ «Ասելու ենք՝  Սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովի քննարկմանը ներկայացրու բացարձակ ժողովրդավարության իմ նախագիծը։ Մեկ շաբաթվա ընթացքում պատասխան պետք է տաք, դուք կես միլիարդ արդեն աշխատավարձ եք տվել (սահմանադրական հանձնաժողովների անդամներին – խմբ․) եւ ոչինչ չեք արել։ Մինչդեռ, նորմատիվ ակտով նախատեսված է, որ այլընտրանքային տարբերակներն ու առաջարկները նույնպես պետք է քննարկվեն։

Եթե Նիկոլ Փաշինյանը հակառակվում է, ուրեմն առավել եւս ինքը չի կատարում իր պարտականությունները, ինչպես շատ դեպքերում չի կատարում նորմատիվ ակտով սահմանված իր գործերը։ Ինքը դա պետք է կատարի, նախագիծն անմիջապես գնում է Ազգային ժողով, որովհետեւ մասնագիտական հանձնաժողովը չի կարող դրական կարծիք չտալ քաղաքացիների իրավահավասարությունը երշախավորող, Հայաստանն աշխարհի թիվ մեկ ժողովրդավարական պետություն դարձնող նախագծին։ Պառլամենտում, ես վստահ եմ, որ երկու շաբաթվա ընթացքում դա կընդունվեր, կսահմանվեր օրը, եւ Սահմանադրության հանրաքվե, որից հետո՝ նոր ընտրություններ։ Նիկոլ Փաշինյանը եթե ուզում էր մասնակցել ընտրություններ, պետք է հրաժարական տար։ Ինչ վերաբերում է իրեն պատասխանատվության կանչելուն, մանավանդ ապօրինի աշխատավարձեր տալու համար, դա արդեն այլ հարց է։ Սրանից ելնելով է, որ ասում եմ՝ ամենաուշը երեք ամսվա ընթացքում մենք կարող ենք ունենալ նոր ընտրություններ՝ արտահերթ»,- ասաց նա։

Պարույր Հայրիկյանը նշեց, որ Նիկոլ Փաշինյանի հեռանալուց հետո իշխանության պետք է գա իսկապես ժողովրդավարական եղանակով ձեւավորված նոր իշխանությունը։

Անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի՝ Սահմանադրությունը փոխելու մասին հայտարարություններին, Պարույր Հայրիկյանը նշեց, որ իշխանությունները շեշտադրում են, որ կառավարման համակարգը չի փոխվելու։ Այնինչ, աշխարհում նոր Սահմանադրություն ընդունում են այն դեպքում, երբ կառավարման համակարգը պետք է փոխվի։ Եթե ոչ, պետք չէ, որ Սահմանադրությունը փոխվի, մի քանի փոփոխություն են կատարում գործողի մեջ։ «Այսինքն՝ սա նոնսես է, անգրագիտության գագաթ։ Սա ասում է՝ կառավարման համակարգը պետք է նույն խուժան խորհրդարանական համակարգը մնա։ Այնպես որ, իր այդ կետերի մեջ անմիջապես Սահմանադրության հետ կապված գրեթե ոչինչ չկար։ Ես իրեն խորհուրդ եմ տալիս գոնե հանրագիտարաններում կարդալ, թե ինչ է նշանակում գաղափարախոսություն, որովհետեւ խայտառակություն է սեփական աշխարհընկալումը ներկայացնել որպես գաղափարախոսություն»,- ասաց Հայրիկյանը։