Դոնալդ Թրամփը առևտրային պատերազմ է սկսել ամբողջ աշխարհի հետ՝ ավելի քան երկու ամիս նախապատրաստվելով իր երկրորդ նախագահական ժամկետի գլխավոր իրադարձությանը։ Սպիտակ տան Վարդերի պարտեզում հանդիսավոր արարողության ժամանակ Թրամփը ապրիլի 2-ը հռչակեց որպես Ամերիկայի «ազատագրման օր» և հայտարարեց, որ հսկայական մաքսատուրքեր է սահմանում ամերիկյան ապրանքների վրա, որոնք չէին տեսել դարասկզբից:

Թրամփը կարծում է, որ առևտրային մաքսատուրքերը կստիպեն ընկերներին և թշնամիներին զիջումների գնալ իրեն՝ դրամական և տարածքային։ Տնտեսագետները զգուշացնում են, որ այժմ կյանքն ավելի դժվար է լինելու բոլորի համար, այդ թվում՝ ամերիկացիների, ովքեր վճարելու են Թրամփի կողմից սահմանված ներմուծման տուրքը։

«Այսօր ազատագրման օրն է»,- ասել է Թրամփը։ «Սա Ամերիկայի պատմության ամենակարևոր օրերից մեկն է, դա ամերիկյան տնտեսական անկախության հռչակագիր է»:

«Մենք Ամերիկան ​​դարձյալ կդարձնենք մեծ և հարուստ: Մեր երկիրը 50 տարուց ավելի է, ինչ բզբկտված է: Դա այլևս չի կրկնվի»:

Թրամփը գործադիր հրամանով պատասխան մաքսատուրքեր է սահմանել Չինաստանի դեմ՝ 34%, Եվրամիության դեմ՝ 20%, Ճապոնիայի դեմ՝ 24%, Հնդկաստանի դեմ՝ 26%:

Ընդհանուր առմամբ, ոչ մի երկիր չի խուսափի իր ապրանքները գնելու համար ամերիկացիների վրա գանձումներից. «նվազագույն հիմնական սակագինը» կկազմի 10%: Ընդհանուր տուրքն ուժի մեջ կմտնի ապրիլի 5-ից, իսկ բարձրացված մաքսատուրքը՝ ապրիլի 9-ից։ Այնուամենայնիվ, այս ամենը կարող է փոխվել վաղը, ինչպես բազմիցս եղել է Թրամփի նախկին մաքսային որոշումների հետ։ Նա ասաց, որ պատրաստ է բանակցությունների, և եթե որևէ մեկին դուր չեն գալիս նոր պարտականությունները, հանե՛ք ձերը, և կտեսնենք։

Թրամփի ներկայացրած աղյուսակի համաձայն՝ մաքսատուրքերը ազդում են Չինաստանի (34%), Եվրամիության (20%), Հնդկաստանի (26%) և այլ երկրների վրա, ինչպիսիք են Վիետնամը (46%) և Թայվանը (32%);

Ամենաբարձր մաքսատուրքերը՝ 50%-ով, սահմանվում են Լեսոտոյի և Ֆրանսիայի անդրծովյան տարածքների՝ Սեն Պիեռ և Միկելոնի վրա։

Բացի այդ, տուրքերը կվերաբերեն նախկին ԽՍՀՄ մի քանի երկրներին, օրինակ՝ Ղազախստանին (27%), Մոլդովային (31%) և Ուկրաինային (10%)։ Ռուսաստանը ցուցակում չկա։

Բոլոր երկրների համար կկիրառվի նվազագույն բազային սակագինը՝ 10%;

Ապրիլի 3-ից ուժի մեջ կմտնի ներկրվող մեքենաների 25 տոկոս մաքսատուրքը, իսկ մայիսի 3-ից՝ ԱՄՆ-ից դուրս արտադրվող ավտոպահեստամասերի վրա։

10 տոկոս մաքսատուրքերի ցանկում է նաև Հայաստանը։

Ինչպես հաղորդում է Deutsche Welle-ն, Ալիեւը կոչ է արել Հայաստանին ընդունել երկու պետությունների միջեւ խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման իր երկրի պահանջները։ Նրա խոսքով, համաձայնագիրը կարող է ստորագրվել հենց որ Հայաստանը կատարի Ադրբեջանի «լեգիտիմ պահանջները»։

«Մեր պահանջները լավ հայտնի են Հայաստանին, դրանք նորություն չեն: Մենք դեռ սպասում ենք Հայաստանից լուրջ արձագանքի», – ասել է Ալիևը չորեքշաբթի՝ ապրիլի 2-ին, Բաքվում Գերմանիայի նախագահ Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերի հետ համատեղ ասուլիսում։

Իլհամ Ալիևը պահանջում է լուծարել միջնորդ Մինսկի խումբը, որը ստեղծվել է 1990-ականների սկզբին Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) կողմից՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հակամարտությունը լուծելու համար։ Նա նաև ցանկանում է, որ Հայաստանը իր սահմանադրությունից հանի Անկախության հռչակագրի հղումը, որը “տարածքային պահանջներ է պարունակում Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ”։ Սակայն Հայաստանի սահմանադրության փոփոխությունը պահանջում է հանրաքվե, և Երևանը ծրագրում է այն անցկացնել 2027 թվականին, գրում է գերմանական գործակալությունը:

«Երբ այս երկու պայմանները կատարվեն, հաշտության պայմանագիր ստորագրելու համար այլևս խոչընդոտներ չեն լինի: Գնդակը Հայաստանի դաշտում է», – նշել է Ալիևը:

Նույնիսկ գերմանական գործակալությունն է ասում է, որ հանրաքվեն կարող է տեղի չունենալ մինչև 2027 թվականը, այլ կերպ ասած՝ Ալիևը չի պատրաստվում «խաղաղության համաձայնագիր» ստորագրել՝ ստանալով Հայաստանի կառավարության համաձայնությունը շատ կարևոր կետերի հանդեպ, և հետաձգում է “համաձայնագիրը” անորոշ ժամանակով։

Ինչի՞ է սպասում Ալիևը։ Փորձագետները չեն թաքցնում իրենց մտավախությունը, որ Ալիևը Մոսկվայի և Անկարայի իր տերերի հետ կարող է օգտվել Իրանի վրա ԱՄՆ-ի և Իսրայելի հնարավոր հարձակման հնարավորությունից՝ Իրանն ու Հայաստանը մասնատելու համար: Իրանը, ի դեպ, ողջունել է Բաքվի և Երևանի միջև «խաղաղության պայմանագրի» տեքստի համաձայնությունը, սակայն առաջ է քաշել մի պայման՝ դա չպետք է հանգեցնի տարածաշրջանում սահմանների փոփոխության։ Իրանի այս պայմանը վկայում է նրա այն գիտակցության մասին, որ Բաքուն ագրեսիայի նոր ակտ է նախապատրաստում։

Մինչդեռ Իրանի վրա հարձակումն ավելի ու ավելի իրական է դառնում։ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնն այսօր Ելիսեյան պալատում խորհրդակցություն է անցկացրել անվտանգության ղեկավարների հետ՝ քննարկելու Իրանի շուրջ վերջին զարգացումները: Ինչպես հայտնում է AFP-ն, այսպես կոչված «պաշտպանության կաբինետի» նիստը հրավիրվում է Ֆրանսիայի իշխանությունների մտավախությունների պատճառով, որ ԱՄՆ-ը և Իսրայելը կարող են օդային հարվածներ հասցնել Իրանի միջուկային օբյեկտներին։

Նախօրեին Պենտագոնի ղեկավար Փիթ Հեգսեթը հայտարարել է, որ Վաշինգտոնն ավելացնում է Մերձավոր Արևելքում տեղակայված ռազմական ինքնաթիռների թիվը:

ԱՄՆ-ն Իսրայելի հետ միասին պատրաստվում է Իրանի դեմ մեծ պատերազմի։ Այս մասին հայտնում է Daily Mail-ը՝ հղում անելով Իսրայելի աղբյուրներին։

Ենթադրվում է, որ այժմ ամենահարմար պահն է Իրանի դեմ նման պատերազմի համար։ Նրա դաշնակիցներ Հեզբոլլահը և Համասը լրջորեն թուլացել են, իսկ Իրանը կորցրել է Սիրիայում Բաշար ալ-Ասադի վարչակարգի կարևոր ռազմավարական գործընկերոջը: Դեռևս հայտնի չէ, թե երբ տեղի կունենա հարձակումը։ Այնուամենայնիվ, Թրամփը Թեհրանի համար վերջնաժամկետ հայտարարեց՝ մայիսի վերջ:

Իրանի միջուկային ծրագիրը զսպելու համար նոր համաձայնագրի հասնելու հնարավորությունները փոքր են, և եթե դա չհաջողվի, ռազմական առճակատումը «գրեթե անխուսափելի» է թվում, չորեքշաբթի ասել է Ֆրանսիայի արտգործնախարար Ժան-Նոել Բարոն, հաղորդում է Reuters-ը:

«Մեզ ընդամենը մի քանի ամիս է մնացել այս համաձայնագրի ժամկետի ավարտին (2015թ.)»,- ասել է նա խորհրդարանական լսումների ժամանակ։ «Եթե դա չհաջողվի, ռազմական առճակատումը, հավանաբար, գրեթե անխուսափելի կլինի»:

Օրերս Երևան էր այցելել Իրանի արտգործնախարար Արաղչին, իսկ ապրիլի սկզբին նախատեսվում է Իրանի նախագահի այցը Բաքու։ Իրանական դիվանագիտությունը փորձում է ապահովագրել իրեն հյուսիսից և կանխել հայ-իրանական սահմանի կորուստը։ Բայց Ալիևի անպատժելիությունը՝ կապված Արցախում ագրեսիայի հետ, հուշում է, որ Սյունիքի կոնսենսուսն ևս արդեն կնքված է։

Այս տարվա հունիսի 30-ին Ռուսաստանի Դաշնության միգրացիոն օրենսդրությունում սպասվում է հերթական փոփոխությունը՝ ոչ վիզային ռեժիմի երկրների քաղաքացիները ՌԴ ծրագրված մուտքից 72 ժամ առաջ պետք է իրենց մուտքի մասին տեղյակ պահեն այդ երկրի իրավասու մարմիններին։ Այս մասին այսօր հրավիրած ասուլիսում ասաց «Հայկական Կարիտաս» կազմակերպության միգրացիոն ծրագրի փորձագետ Տաթեւիկ Բեժանյանը։

Օտարերկրացին ներբեռնելու է հատուկ բջջային հավելված, որի միջոցով լրացնելու է իր տվյալները եւ դիմելու է, որ ինքը պատրաստվոմ է 72 ժամ հետո մուտք գործել ՌԴ։ Անձի տվյալները ստուգվելու են ՌԴ պատկան մարմինների կողմից, նրան ուղարկվելու է հաստատման կոդ։ Եթե անձը չստանա այդ հաստատման կոդը, նրա մուտքը ՌԴ չի թույլատրվի։ «Եթե օտարերկրացու մուտքը թույլատրվի, նա կստանա համապատասխան կոդ, որը սահմանին կներկայացնի սահմանապահին, իսկ առանց այդ կոդի անձին թույլ չեն տա մուտք գործել ՌԴ։ Դա վերաբերում է բոլոր ոչ վիզային ռեժիմի երկրների, այդ թվում՝ ԵԱՏՄ անդամ երկրների քաղաքացին»,- նշեց նա։

Բեժանյանն ասաց, որ 30-40 հազար ՀՀ քաղաքացի Ռուսաստանում հայտնվել է վերահսկվող անձանց ռեեստրում։ Եվ եթե այս անձինք մինչեւ ապրիլի 30-ը չհասցնեն օրինականացնել իրենց գտնվելը ՌԴ-ում, ենթակա են արտաքսման։

Նա հիշեցրեց՝ այս տարվա փետրվարի 5-ին ուժի մեջ մտավ արտաքսման ռեժիմը, եւ ներդրվեց վերահսկվող անձանց ռեեստրը, որտեղ հայտնվում են բոլոր այն օտարերկրացիները, ովքեր ունեն որեւէ խախտում։ Այս անձանց համար ՌԴ նախագահի կողմից ընդունվեց հրամանագիր, համաձայն որի՝ մինչեւ ապրիլի 30-ը թույլատրվել է վերահսկվող անձանց ռեեստրում գտնվողներին օրինականացնել իրենց գտնվելը ՌԴ-ում։ «Բայց սա էլ մեկ այլ խնդրի հանգեցրեց՝ ծավալն այնքան մեծ է, որ բազաները չեն հասնցում թարմացնել, եւ եթե նույնիսկ նամակ է գալիս, որ անձն այլեւս հանված է ռեեստրից, 3-4 օր դեռ շարունակում է մնալ այդ ռեեստրում։ Իսկ ինչպե՞ս է երեւում որ ռեսստրում է՝ անմիջապես սառեցվում են նրա բանկայի հաշիվները, եւ մարդը որեւէ գործարք չի կարողանում անել։ Կարեւոր է հասցնել մինչեւ ապրիլի 30-ն օրինականացնել ՌԴ-ում գտնվելը, հակառակ դեպքում անձինք ենթակա են արտաքսման,- ասաց Բեժանյանը։

ՌԴ-ում գտնվելն օրինականացնելու համար օտարերկրացիները պետք է անցնեն տարեկան պարտադիր բուժզննումը, այդ փաստաթղթերը անձնագրի, հաշվառման թերթի ու կանաչ քարտի հետ միասին պետք է տանեն իրենց տարածքային միգրացիոն ծառայություն եւ դիմում գրեն վերահսկվող անձանց ռեեստրից դուրս գալու համար։

«Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկությունների համաձայն՝ արցախցիները հաջորդ շաբաթ նախատեսում են մեծ հանրահավաք իրականացնել: Այն ուղղված է լինելու արցախցիների վերադարձի իրավունքի ապահովմանը, Բաքվից գերիների վերադարձին, Արցախում գտնվող նյութական մշակույթի պահպանմանն ու արցախահայության սոցիալական խնդիրների լուծմանը:

Առաջին հանրահավաքը կայացել է մարտի 29-ին, բավական մարդաշատ և կազմակերպված էր, հնչել են կարևոր հարցադրումներ։ Կառավարությանը հանձնվեց պահանջագիր, որտեղ և քաղաքական, և սոցիալական պահանջներ էին։ Օպերայի մոտ վրան խփվեց, որտեղ արդեն մի քանի օր է հանրային քննարկումներ է տեղի ունենում։

Գլխավոր բառերն ասել է Լարիսա Ալավերդյանը վրանում՝ պետք է ամեն ինչ անել ոչ թե արցախցիներին Արցախ վերադարձնելու, այլ Արցախը հայերին վերադարձնելու համար։ 

Հանրահավաքի հաջորդ օրը արցախցի մայրիկները ակցիա են կազմակերպել կառավարական ամառանոցների մոտ, իսկ այսօր կոչ է հնչել վաղը հավաքվել Կառավարության շենքի մոտ։

Կառավարությունը այդ ամենին պատասխանել է հակասոցիալական հարցերի նախարարի շուրթերով՝ 50 հազ․ աջակցությունը չի շարունակվի, գնացեք աշխատեք, քաղաքացիություն վերցրեք, սահմանամերձ գյուղերում մի կերպ տեղավորվեք ու սսկվեք։ 1,5 տարի հստակ խնդիր ենք լուծել, ու հիմա ձեր հանրահավաքով մեզ չեք շեղի ակդ խնդրից։

Բացի այդ, ինչպես գրում են մտածող մարդիկ, արցախցիների հանդեպ թաքնված թշնամանքը հանրահավաքից հետո ատելության տեսքով թափվել է հանրային դաշտ և հակառակ էֆեքտ առաջացրել։

Ի՞նչ անել նման իրավիճակում։ Հանրահավաք որպես կանոն անում են տեղեկացնելու կամ ճնշում գործադրելու նպատակով։ Կառավարությունը ոչ տեղեկանալու կարիք ունի, ոչ էլ «կճնշվի», քանի որ հստակ խնդիր ունի՝ արցախցիներին պահել ինչ-որ նվազագույն շեմի վրա, որպեսզի հարկ եղած ժամանակ ստիպի կատարել «որոշումները»։ Ասենք՝ մի մասին հետ ուղարկի Արցախ՝ որխպես «խաղաղության պայմանագրի» պատանդ, մի մասին փափուկ դեպորտ անի, իսկ մնացածին նվազագույն ծախսերով պահի Հայաստանում որպես հավիտյան «մեղավոր» կամ «սահմանապահ»։

Սոցցանցերում արցախցիները քննարկում են՝ ինչ անել։ Կան առաջարկներ՝ դիմել Ֆրանսիայի և ԱՄՆ դեսպանատներ և ապաստան խնդրել, քանի որ Հայաստանի կառավարությունը չի կատարում իր պարտականությունները։

Կա կարծիք, որ հաջորդ մեծ ցույցը պիտի տեղի ունենա ՀՀ կառավարության դիմաց, այնտեղից պետք է շարժվել ՄԱԿ գրասենյակ, տարբեր դեսպանատներ։

Սակայն բոլորը հասկանում են, որ արցախցիներին Հայաստանում առել են ապակե տարայի տակ, որտեղից նրանց ձայնը չի լսվում, միայն երևում է, որ մարդիկ ինչ-որ բան են բղավում։ Չի լսվում, որ նրանք ասում են՝ օդը չի հերիքում, խեղդվում ենք։

Նաիրա Հայրումյան