Step1.am-ի զրուցակիցն է Շվեյցարիա-Հայաստան խորհրդարանական բարեկամական խմբի գլխավոր քարտուղար Սարգիս Շահինյանը։

-Պարոն Շահինյան, Շվեյցարայի խորհրդարանի ստորին եւ վերին պալատները բանաձեւ ընդունեցին՝ Արցախի համար խաղաղության համաժողով կազմակերպելու հարցով։ Այնուհետեւ շվեյցարացի պատգամավորներից բաղկացած հանձնախումբ ձեւավորվեց, որն այս հարցով աշխատանք է իրականացնում։ Կներկայացնե՞ք, ի՞նչ աշխատանք է տարվում։

-Ինչ վերաբերում է օրենսդիրի գործունեությանը, այն օժանդակ մարմինը, որը հիմնվեց մայիսի 26-ին՝ 19 պատգամավորների ներկայությամբ, նպատակ ունի բաց չթողնել այս հարցը եւ պետք եղած ձեւով հետեւել դրան։ Պատգամավորներն ունեն որոշ հնարավորություններ, որոնք հասարակ անձինք չունեն, այսինքն՝ նախ խոհրդարանի ներսում գործել։ Այնուհետեւ զանազան մակարդակի հայցերով պետք է փորձեն այս խնդրին հետեւել։ Մյուս կողմից, կա հնարավորություն, որ խորհրդարանական այն պատվիրակությունները, որոնք արտաքին քաղաքականության մեջ ընդգրկված են, իրենց ձայնը լսելի պետք է դարձնեն անհրաժեշտ ատյաններում, օրինակ՝ ԵԱՀԿ-ում, Եվրոպական խորհրդում։ Այդ հնարավորությունները պետք է գործածվեն, մինչեւ կարողանանք հասնել նպատակին։ Միեւնույն ժամանակ, իրենք նաեւ լրատվամիջոցների հասանելիությունը պետք է օգտագործեն, որպեսզի կարողանան անհրաժեշտ հոդվածներ հրապարակել։ Սա մի աշխատանք է, որն իրենք նախատեսում են իրականացնել։

Միեւնույն ժամանակ, չպետք է բաց թողնվի հնարավորությունը՝ կապեր ստեղծելու այլ երկրների խորհրդարանների հետ, որոնք կարող են նպաստել հակամարտությանը, որը, սակայն, բավականին վտանգի տակ է, քանի որ առաջինը՝ ուժի հարաբերակցությունը շատ մեծ է։ Երկրորդ՝ Հայաստանի պետական դիրքորոշումը մեղմ ասած հստակ չէ, երբ խոսքը վերաբերում է Լեռնային Ղարաբաղի գործոնը բարձր պահելու հարցին։ Սա մի կետ է, որը հստակ չի հզորացնում մեր դիրքերը, որովհետեւ նույն անձնավորությունները, որոնք դեմ են, առաջին արգումենտը, որը ներկայացնում են, հենց Հայաստանից եկող անորոշություն է, եթե չասեմ՝ ժխտողական դիրքորոշումը։ Եվ այս հակառակորդների մեջ ընդգրկված է նաեւ Շվեյցարիայի արտաքին գործերի նախարարությունը, որն այս պահին հետաքրքրված չէ այս խնդիրն առաջ տանելու հարցով։

-Այսինքն՝ իրենք ասում են՝ եթե Հայաստանի իշխանությունը չի բարձրացնում այս հարցերը, Շվեյցարիայի գործադիր մարմինը եւս շահագրգռվա՞ծ չէ։

-Դա, իհարկե, մի մեկնաբանություն է, որը ձերն է, եւ չեմ կարծում, որ իրականությունից հեռու լինի։ Կարեւոր է, որ դուք կարդաք Շվեյցարիայի արտգործնախարարության երեկվա պատասխանը, որը տրվել է Շվեյցարիայի Ազգային խորհրդի պատգամավոր Էրիխ Վոնտոբելի հարցին։ Ինքը, լինելով այդ հայցի հեղինակներից մեկը, հարց է ուղղել արտգործնախարարությանը, որ պարզի, թե ինչ քայլեր են նախաձեռնվել մարտի 18-ից հետո։ Հիշեցնեմ, որ մարտի 18-ն այն օրն է, երբ Վերին պալատը վերջնականապես ընդունեց այդ բանաձեւը։

–Ինչո՞ւ է կարեւոր Արցախի հարցով խաղաղության համաժողովի անցկացումը, ի՞նչ հնարավորություն կտա դա։

-Եթե այդ համաժողովը կազմակերպվի, հսկայական նշանակություն կունենա, որովհետեւ դրա շնորհիվ հստակեցվում է, որ Արցախի հայության իրողությունը չպետք է թաղվի։ Չպետք է լինի այն նույն ճակատագիրը, որն ունեցավ Նախիջեւանի հայությունը։ Նկատի ունեմ՝ թե Նախիջեւանի հայաթափումը, թե մշակութային կոթողների ոչնչացումը։

–Ի՞նչ հնարավորություն եք տեսնում արցախցիների՝ իրենց հայրենիք վերադառնալու հարցում։

-Հնարավորությունը, իհարկե, կա, եւ նույնիսկ Ադրբեջանը չի ժխտում, որ այդ հնարավորությունը կա։ Իհարկե, իրենց պայմաններն են դնում, որոնք արցախցիների համար անընդունելի են կամ առնվազն իրենց կենցաղի պահանության համար ընդունելի չեն կարող լինել։ Եվ սա ոչ միայն Ադրբեջանը պետք է հասկանա, այլ բոլոր այն երկրները, որոնք մտահոգված են տեղաշրջանի ճակատագրով։ Հետեւաբար, անհրաժեշտ քաղաքական քայլեր պետք է ցուցաբերվեն, որոնք եղան։ Մայիսի վերջին երկու կարեւոր նախաձեռնություններ տեղի ունեցան, որոնք անտարբեր չթողեցին հետաքրքիր ձեւով առաջին հերթին Ադրբեջանին, իսկ խնդիրը բարձրացնելուց հետո՝ նաեւ Հայաստանին։

–Այսինքն՝ կարո՞ղ ենք ասել, որ այս զարգացումները ցույց են տալիս, որ միջազգային հարության համար Արցախի հարցը փակ չէ, եւ եթե ՀՀ իշխանությունն աշխատանք տանի այդ ուղղությամբ, հնարավոր է հայանպաստ լուծումների հասնել։

– Դա քաղաքականության օրենքն է։ Եվ եթե դուք աշխատեք եւ խելացի աշխատեք, նույնիսկ չնչին հնարավորություն ունեցող մի առարկա կարող է մարդկանց ուշադրության կենտրոնում հայտնվել։ Ինչպե՞ս պետք է դա արվի, այս հարցին չեմ կարող պատասխանել։ Կան որոշ հնարավորություններ, կան որոշ կանալներ, պետք եղած ուժը պետք է հայթայթել եւ գործի դնել։ Պետք է նաեւ ձեզ շատ անկեղծ ասեմ, որ առաջին գործոնը, որը կարեւոր է, որպեսզի այդ հարցում համախոհ լինի, դա հայկական պետականությունն է։

Ռոզա Հովհաննիսյան

Մոսկվան աջակցում է Հարավային Կովկասում խաղաղությանը և պատրաստ է օգնել Բաքվի և Երևանի միջև հարաբերությունների կարգավորմանը, հայտարարել է Ադրբեջանում Ռուսաստանի դեսպան Միխայիլ Եվդոկիմովը։ «Ռուսաստանի համար շատ կարևոր է, որ Հարավային Կովկասում խաղաղություն լինի։ Եվ Իլհամ Ալիևի իմաստության և Վլադիմիր Պուտինի հետ նրա հարաբերությունների շնորհիվ այդ խաղաղությունն այժմ վերականգնվել է», – ասել է Եվդոկիմովը BakuTV հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում, հաղորդում է «Ինտերֆաքս»-ը։

Դեսպանը նշել է, որ Ռուսաստանը պատրաստ է ձեռնարկել անհրաժեշտ բոլոր միջոցները Ադրբեջանի եւ Հայաստանի միջեւ  տրանսպորտային երթուղիների զարգացման, նրանց միջեւ սահմանազատման շարունակման համար։

Բաքուն բազմիցս հայտարարել է, որ իր համար «տրանսպորտային ուղիների զարգացում» նշանակում է «Զանգեզուրի միջանցքի» բացում: Ռուսաստանի դեսպանը, ըստ էության, հայտարարում է Մոսկվայի պատրաստակամության մասին՝ խլել Մեղրիի ճանապարհը Հայաստանից՝ հայ-իրանական սահմանի հետ միասին, և «ազնվորեն» բաժանել այն Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ: Դրանից հետո Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև «սահմանազատումը» կարող է իրականացվել Երասխ-Նախիջևան-Մարգարա գծով կամ, լավագույն դեպքում, Զանգելան-Մեղրի-Նախիջևան գծով:

Իրանի բարձրաստիճան պաշտոնյաները օրերս հայտարարեցին, որ Թեհրանին հաջողվել է կանխել «Զանգեզուրի միջանցքի» բացումը, որը կոչված է Հայաստանը մասնատելու, հայ-իրանական սահմանը վերացնելու, Իրանի ճանապարհը դեպի Եվրոպա փակելու և, ինչպես Իրանում են ասում, «Ռուսաստանը հարավից մեկուսացնելու»։ Չնայած ակնհայտ է, որ Ռուսաստանը այս նախագծում Իրանի և Հայաստանի կողմից չէ, այլ Թուրքիայի և Ադրբեջանի, և Ռուսաստանի դեսպանը դա ուղղակիորեն ասում է։ Սակայն դեսպանի «առաջարկը» ենթադրում է, որ ոչ ոք այլևս Ռուսաստանին չի հարցնում։

Տարածաշրջանում իրավիճակը սրվում է. Թրամփը խոսում է Իրանի հետ բանակցություններում գրեթե փակուղու մասին, Իսրայելը պատրաստվում է հարվածել Իրանին, Թեհրանը խոստանում է հարվածել տարածաշրջանում գտնվող ամերիկյան բազաներին, Թրամփը դուրս է բերում իր քաղաքացիներին Իրաքից, Թուրքիան և Ադրբեջանը զորավարժություններ են անցկացնում Նախիջևանում՝ չթաքցնելով իրենց մտադրությունները՝ անաղմուկ օկուպացնել ինչպես հայկական Սյունիքը, այնպես էլ հյուսիսային Իրանը։

Եվ այս ֆոնին ռուսները Ալիևին առաջարկում են Սյունիքում կրկնել այն, ինչ նրանք հաջողությամբ արեցին Արցախում՝ ագրեսիա, ռուսական զորքեր, իսկ մի քանի ամիս անց՝ բաղձալի Զանգեզուրը հանձնել Ադրբեջանին։ Բայց Ռուսաստանը ավելի լավ կանի մտածի իր սեփական հարավի՝ Դաղստանի մասին։

Հունիսի 23-ին արցախցիները կհայտարարեն պայքարի երկրորդ փուլի մասին։ Այս մասին այսօր ասուլիսում ասաց Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհրդի անդամ Ապրես Մարգարյանը։

«Մենք համաձայնեցինք սոցիալական հարցերի մասով քննարկումներ ունենալ ՀՀ կառավարության հետ։ Մեր նախապայմանն այն էր, որ կենսական նշանակության սոցիալական խնդիրները պետք է լուծվեն։ Եվ դիրքորոշումը հստակ է, որ մինչեւ արցախահայությունը բնակարանով չապահովվի, մինչեւ բնակարանային ծրագիրը մատչելի չլինի մեր բոլոր հայրենակիցների համար, պետք է բնակվարձի աջակցության ծրագիրը շարունակվի»,- նշեց նա։

Ապրես Մարգարյանն ասաց, որ կառավարությունում իրենց ասել էին, թե 1-2 ամսում բացթողումները կկարողանան շտկել։ «Բանակցությունները շարունակվում են, այսինքն՝ փակուղի չեն մտել, բայց մենք ունենք հետեւյալ խնդիրը՝ մեկ ամիս հետո մեր հայրենակիցների զգալի հատվածը բախվելու է շատ լուրջ խնդիրների։ Այսինքն՝ բնակվարձը չեն կարողանալու տալ եւ սոցիալական ծանր վիճակի առջեւ են կանգնելու։ Եվ այդ առումով հստակ ունենք դիրքորոշում՝ կառավարության հետ քննարկումների այս արդյունքները բավարար չեն, մենք հունիսի 23-ին հայարարելու ենք պայքարի երկրորդ փուլի մասին եւ ասելու ենք՝ ինչ ճանապարհով ենք պայքարելու։ Այն հրապարակային հայտարարությունները, որոնք արել ենք, եթե կառավարությունն իր խոստումը չկատարի, դա ուժի մեջ է։ Բայց եկեք մի բան արձանագրենք՝ խորհուրդը կարող է հաջողության հասնել, եթե մենք այս հարցերի շուրջ, ոչ միայն սոցիալական հարցերի շուրջ, արցախցիների իրավունքների, Արցախի հարցի շուրջ ունենանք լայն համախմբվածություն»,- հավելեց նա։

Մարգարյանը նշեց, որ մինչեւ հունիսի 23-ը քննարկումներ են անցկացնելու արցախցիների, նաեւ այն միավորումների հետ, որոնք աջակցում են իրենց օրակարգը։ Այդ ամենի արդյունքում հունիսի 23-ին խորհուրդը հայտարարելու է իր գործողությունների մասին։ «Այսինքն՝ եթե կարճ ամփոփենք, համարում ենք, որ այս արդյունքները բավարար չեն եւ հավաստիացնում ենք, որ պայքարելու վճռականություն ունենք»,- նշեց նա։