ՀՀ-ում բռնի տեղահանված արցախցիների համար նախատեսված սոցիալական ծրագրերի վերաբերյալ լսումներ է կազմակերպել Արցախի խորհրդարանը: Այս մասին հայտնում են Արցախի Հեռուստատեսությունից:
Քննարկվել են ստեղծված ծանր սոցիալական վիճակից դուրս գալու հնարավորությունները և այս ընթացքում Հայաստանի կառավարությանն ուղղված առաջարկները:
Արցախահայության խնդիրները չեն վերջանում, ավելին՝ նրանց սոցիալական վիճակն օրեցօր անելանելի է դառնում։ Հուլիսի 1-ից ՀՀ Կառավարության կողմից տրամադրվող բնակվարձերի աջակցությունից կօգտվեն միայն որոշ խմբերի մարդիկ։ Իսկ ինչպե՞ս պետք է ապրեն մնացածները և ի՞նչ է փոխվել տեղահանված արցախցիների կյանքում։ Բնավ՝ ոչինչ։ Ինչպե՞ս պետք է ապրեն, կամ ավելի ճիշտ մի կերպ գոյատևեն այն մարդիկ, ովքեր չեն մտնում խոցելի խմբերի մեջ։ Իսկ միթե՞ ցանկացած տեղահանված, տուն ու տեղ կորցրած և վարձակալությամբ ապրող մարդ խոցելի չէ։
Սոցիակալան ցանցերում արցախցիներն իրենց դժգոհության խոսքն են ասում, ներկայացնում այն անտանելի իրավիճակը, որի մեջ հայտնվել են։ ՀՀ կառավարության որոշումն անարդար ու սխալ են համարում։ Արցախցիների զգալի մասը մնացել է առանց բնակվարձի աջակցության, կանգնել անորոշության առաջ։
Նախկինում առանձին ապրող մի շարք ընտանիքներ միացել են իրար, որ կարողանան տան վարձավճար ու կոմունալ ծախսեր վճարել։ Իսկ արդյո՞ք նման որոշումները միշտ են հաջողությամբ ավարտվում։
Բազմաթիվ արցախցի ընտանիքներ արդեն տեղափոխվում են այլ տեղեր՝ վարձակալելով ավելի ցածր վարձավճարով և ոչ նորմալ պայմաններով բնակարաններ։ Շատերի առաջ տանտերերն արդեն պահանջ են դրել ազատել բնակարանները։
1-3 հոգանոց, խոցելի խմբերում չընդգրկվող ընատնքիները չգիտեն, թե ինչպես են ապրելու։ Առանձնապես նրանք, ովքեր չեն կարողանում աշխատանք գտնել՝ տարիքային սահմանափակումների և այլ անհեթեթ պատճառներով։
Արցախցի ընտանիքներից շատերը պատրաստ են ապրել մարզերում, նույնիսկ ամենահեռավոր գյուղերում, որտեղ համեմատաբար ցածր են վարձավճարները, կամ տրվում են անվճար, սակայն կկանգնեն զբաղվածության խնդրի առաջ։
«Մի՞թե Կառավարության ծրագիրը արտագաղթի ծրագիր չէ։ Արցախցին Մայր Հայաստանում է և մտադրություն չունի լքելու իր հայրենիքը։ Դեռևս հույս ունենք, որ կվերանայվեն այդ անարդար որոշումները և բնակվարձի աջակցություն կտրամադրվի բոլոր արացախցիներին՝ առանց խտրականության, քանի դեռ մենք ապահովված չենք բնակարաններով։ Այլապես արցախցիներից շատերը կհայտնվեն դրսերում (շատերն արդեն իսկ խուճապային վիճակում են), կամ էլ կմտածեն մեկնել Հայաստանից։ Մենք պետք է մեր ձայնը բարձրացնենք, մեր արդար պահանջը ներկայացնենք։ Պետք է հասկանան, որ անտուն ու անգործ չենք եղել և մեր կամքով չենք բռնել տեղահանության ճանապարհը։ Այսօր էլ պատրաստ ենք հետ վերադառնալ, եթե ապահովվի մեր անվտանգությունն ու պաշտպանվեն մեր իրավունքները։ Մենք հավաքական վերադարձի պահանջ ունենք։ Հուլիսի 12-ին կազմակերպվող մեծ հավաքին պետք է մասնակցենք բոլորս ու մեր ասելիքն ասենք ՀՀ կառավարությանը և առհասարակ համայն աշխարհին»,-ասում են Արցախից տեղահանված և այսօր շատ դժվար կացության մեջ հայտնված մի խումբ մարդիկ։
Ցավոք, նման մտատանջություններ ունեն գրեթե բոլոր արցախցիները, որոնք ընդամենն ուզում են ապրել արժանապատվորեն ու զգալ, որ օտար երկրում չեն՝ Մայր Հայաստանում են։
Կարինե ԲԱԽՇԻՅԱՆ
Shahverdyan Sergey-ը գրում է․
Ստեփանակերտի ևս մեկ թաղամաս հողին է հավասարեցվել օկուպացիոն ադրբեջանական վարչակազմի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության մայրաքաղաքում։
Արթուր Մկրտչյան փողոցում բուլդոզերներով քանդվել են 1960-ականներին կառուցված 6 բազմահարկ բնակելի շենքեր, ինչպես նաև առնվազն 25 հասարակական շենքեր՝ 1.3 հա ընդհանուր մակերեսով։ Հայտնի չէ, թե երբ են դրանք քանդվել, այս մասին տեսանյութը հայտնվել է սոցիալական ցանցերի ադրբեջանական հատվածում հուլիսի 6-ին։
Մինչ այժմ Ստեփանակերտում բնակելի շենքերի լայնածավալ քանդումներ են տեղի ունեցռլ 6 պատմական թաղամասերում՝ 6.5 հա, իսկ Արցախի պետական համալսարանի և Ազատության հրապարակի (Կոլցեվոյ) հարակից թաղամասերում՝ 5.7 հա։ Այս տարածքները հատկացված են այսպես կոչված «Հաղթանակի զբոսայգու» համար։
Օկուպացիոն վարչակազմը նաև բնակելի շենքերի և հասարակական կառույցների տեղային քանդումներ է իրականացնում Ստեփանակերտի տարբեր թաղամասերում։ Մինչ օրս զանգվածաբար քանդված շենքերի հաստատված տարածքը կազմում է ոչ պակաս, քան 14 հա։
Հուլիսի 10-ին Աբու Դաբիում տեղի կունենա Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարներ Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի երկկողմ հանդիպումը՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության գործընթացի շրջանակում։
Վարչապետի մամուլի խոսնակ Նազելի Բաղդասարյանի փոխանցմամբ՝ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր աշխատանքային այցով մեկնում է Արաբական Միացյալ Էմիրություններ: Աբու Դաբիում հուլիսի 9-ին նախատեսված է Փաշինյանի հանդիպումը ԱՄԷ նախագահ Շեյխ Մուհամմադ բին Զայեդ Ալ Նահյանի հետ։
Հայաստանի ու Ադրբեջանի ղեկավարները վերջին անգամ հանդիպել էին մայիսին Ալբանիայի մայրաքաղաքում: Հանդիպումից հետո պաշտոնական Երևանը հաղորդեց միայն, որ «երկուստեք կարևորվել է Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության համաձայնագրի տեքստի համաձայնեցումը»։ Կողմերը քննարկել էին ընթացիկ վիճակը և կարևորել ստորագրման ուղղությամբ գործընթացի շարունակականությունը։
Ինտերնետի ռուս-հայկական հատվածում հայտնվել են “փինաչիորեն” մոնտաժված տեսանյութեր, որտեղ Պուտինի կողմից տարբեր ժամանակներում արտահայտված թեզերը միավորվում են մեկ ամբողջության մեջ, որի էությունը հետևյալն է. Ղարաբաղը Ռուսաստան է։
Այս տեսանյութերը պետք է համոզեն ռուսաստանցի հայերին, որ Պուտինը զայրացած է Ալիևի վրա, վռնդում է ադրբեջանցիներին Ռուսաստանից և շուտով կճանաչի Ղարաբաղը որպես Ռուսաստանի մաս և կվերադարձնի այնտեղ ռուսական զորքերը և հայ բնակչությունը։
Հեշտ է կռահել, թե ինչ նպատակով և ով է մոնտաժում այն տեսանյութերը, որտեղ Պուտինը, իբր, ճանաչում է Արցախի ինքնորոշման իրավունքը։ Ռուսաստանի որոշ հայեր, անշուշտ, կհավատան այս աբսուրդին և լավատեսորեն կնայեն Ռուսաստանի ապագային, որը շատ շուտով կգրավի Ղարաբաղը՝ Ալիևին ինադու։
Այս լավատեսությունը պետք է խլացնի տագնապը, որը առաջացել էր շատ հայերի մոտ այն բանից հետո, երբ ռուս ուժայինները փաստացի մասնակից դարձան ադրբեջանական ներքին հաշվեհարդարներին և Ռուսաստանում սեփականության վերաբաշխմանը։ Այսինքն՝ ակնհայտ դարձավ, որ ռուսական ուժայինները այլևս կօգտագործվեն ռուսական իշխանությունների համար ազգային փոքրամասնությունների անցանկալի ներկայաուցիչների սեփականությունը խլելու համար։
Առավել ևս, ռուսական անշարժ գույքի թագավոր Սամվել Կարապետյանը ձերբակալվեց Երևանում, և ռուսական իշխանությունները ոչ մի խոսք չասացին իրենց քաղաքացու և նրա սեփականության պաշտպանության համար։
Այս բոլոր փաստերը պետք է տագնապ առաջացնեին Ռուսաստանի հայ համայնքի շրջանում՝ նաև՝ Աստված մի արասցե, հակապուտինյան տրամադրություններ, բողոք։ Եվ անհրաժեշտ էր դա խեղդել ևս մեկ հեքիաթով. Պուտինը շուտով կգա և կրկին կփրկի բոլորին, կճանաչի Ղարաբաղը որպես Ռուսաստան, և ուղղափառ հայերը կապրեն այնտեղ՝ առավոտյան արթնանալով ազանի ձայների ներքո՝ ռուս պոպերի հսկողությամբ։
Հայտնի քաղաքագետ Արկադի Դուբնովը մեկնաբանել է Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի՝ անցյալ շաբաթ տեղի ունեցած իսլամական պետությունների գագաթնաժողովին մասնակցելու համար օկուպացված Ստեփանակերտ մեկնելուց հրաժարվելը:
Հնարավոր այլ պատճառների շարքում քաղաքագետը նշում է, որ գագաթնաժողովին հրավիրվել էր միջազգային հանրության կողմից չճանաչված Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետության (ՀԿԹՀ) նախագահ Էրսին Թաթարը:
«Թաթարի մասնակցության հիմնական շահառուն Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն էր: Նրա արտաքին քաղաքականության հիմնասյուներից մեկը Կիպրոսում թուրքական ինքնավարության պետականությունը օրինականացնելու ցանկությունն է, այդ նպատակով օգտագործվում է ցանկացած միջազգային հանդիպում, որտեղ թուրք կիպրացիների մասնակցությունը նպատակահարմար է թվում: ՀԿԹՀ-ն Տնտեսական համագործակցության կազմակերպությունում դիտորդի կարգավիճակ ունի: Սա Էրսին Թաթարին հնարավորություն տվեց Ղարաբաղից Կիպրոս վերադառնալուց հետո մամուլի ասուլիսում հպարտությամբ հայտարարելու. «Լինելով այս ընտանիքի մաս՝ սա առաջին անգամն է, որ մենք տեղ ենք զբաղեցրել այնպիսի դահլիճում, որտեղ ներկայացվածությունը այնքան բարձր է և ծածանվում է ՀԿԹՀ դրոշը»:
Էրսին Թաթարը հիշեցրել է, որ նախագահ Էրդողանը գագաթնաժողովում իր ելույթում հստակ արտահայտել է, որ ակնկալում է, որ Տնտեսական համագործակցության կազմակերպության անդամները կընդլայնեն տնտեսական և քաղաքական հարաբերությունները ՀԿԹՀ-ի հետ։
«Ղազախստանի նախագահը, որը լավատեղյակ է նման գագաթնաժողովների ներքին խոհանոցին, չէր կարող չհասկանալ, որ ՀԿԹՀ-ի ճանաչման թեման գագաթնաժողովում հիմնական թեմաներից մեկը կլիներ։ Եթե նա մասնակցեր դրան և չարտահայտեր իր հայտնի դիրքորոշումը այս հարցի վերաբերյալ, դա կարող էր ընկալվել որպես լուռ համաձայնության նշան։ Իսկ նա ավելորդ համարեց այս դիրքորոշումը ևս մեկ անգամ հաստատելը», – նշել է քաղաքագետը։
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը երեքշաբթի՝ հուլիսի 8-ին, մեղադրել է Ռուսաստանի առաջնորդ Վլադիմիր Պուտինին Ուկրաինայի մասին խոսելիս անհեթեթություններ ասելու մեջ, օգտագործելով կոշտ բառ։ Վաշինգտոնը նախորդ օրը խոստացել էր Կիևին ավելի շատ զենք ուղարկել ինքնապաշտպանության համար, հիշեցնում է AFP-ն։
«Ճիշտն ասած, մենք շատ անհեթեթություններ ենք ստանում Պուտինից։ Նա միշտ շատ լավիկն է, բայց դրա տակ իմաստ չկա», – Սպիտակ տանը լրագրողներին ասել է Թրամփը։ Թրամփը կրկին նշել է, որ «շատ դժգոհ է» Պուտինից, քանի որ անցյալ շաբաթ նրանց հեռախոսազրույցը չի հանգեցրել Ուկրաինայի վերաբերյալ խաղաղության համաձայնագրի հասնելու առաջընթացի։
Ամերիկյան պետության ղեկավարը նաև մեկնաբանել է ԱՄՆ Սենատում առաջարկված օրինագիծը՝ Ռուսաստանի դեմ լրացուցիչ պատժամիջոցներ կիրառելու վերաբերյալ։ «Ես սա շատ լուրջ եմ ընդունում», – ասել է նա, խոստանալով “փոքր անակնկալ”։
Հուլիսի 8-ին կաբինետի նիստում Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ հրամայել է ամերիկյան պաշտպանական զենք ուղարկել Ուկրաինա, հաղորդում է Reuters-ը։ Պուտինը չափազանց շատ սեփական և ուկրաինացի զինվորների է սպանում, ասել է նա։
«Մենք պետք է դա անենք։ Նրանք պետք է կարողանան պաշտպանվել։ Նրանք հիմա շատ ուժեղ հարվածներ են ստանում», – ասել է ԱՄՆ նախագահը Սպիտակ տանը Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի հետ պետական ընթրիքի ժամանակ նախորդ օրը։
Կարեն Միրզոյանը ծնվել է 1975 թվականի հուլիսի 24-ին Ստեփանակերտում: Վաղ մանկությունից նրա կյանքը սկսեց ծանր փորձությունների ենթարկվել: Երեք տարեկանում նրա մոտ ախտորոշվեց պոլիոմիելիտ: Սա վիրուս է, որը ազդում է նյարդային համակարգի վրա և, ի վերջո, հանգեցնում է լիակատար կաթվածահարության:
Բժիշկները պնդում էին, որ նրա վիճակը օրեցօր կվատանա, բայց Կարենը չէր հուսահատվում և արժանապատվորեն հաղթահարում բոլոր դժվարությունները: Մինչև 14 տարեկանը, չնայած ամեն ինչին, Կարենը ակտիվ էր. նա հաճախում էր դպրոց, խաղում ընկերների հետ: Նա հիշում է մանկության հատկապես այս պայծառ պահերը:
Սակայն նրա վիճակը օրեցօր վատանում էր: Վեցերորդ դասարանն ավարտելուց հետո նա չէր կարողանում դպրոց հաճախել և ստիպված էր անցնել տնային ուսուցման: Նրա շարժումները սահմանափակվում էին, և այն տարրական գործողությունները, որոնք նա նախկինում կատարում էր, դժվարացել էին:
Սակայն նա համառորեն չեր հանձնվում։ 2006 թվականին առաջին անգամ այցելեց Ստեփանակերտի վերականգնողական կենտրոն, որը փոխեց նրա կյանքը։ Վերականգնողական բուժումը դրական արդյունքներ տվեց թե՛ ֆիզիկական առողջության, թե՛ բարոյական վիճակի առումով։ Վերականգնողական կենտրոնի անձնակազմն ու հիվանդները դարձան նրա ընտանիքի անդամները։
Բուժումից բացի, նա իր ազատ ժամանակն ակտիվորեն անցկացնում էր կենտրոնում։ Բազմիցս մասնակցել է բոչչեի մրցումների՝ թե՛ Արցախում, թե՛ Հայաստանում, և մրցանակներ է շահել թիմային և անհատական խաղերում։
Կարենի կյանքը, ինչպես շատերի, կտրուկ փոխվեց 44-օրյա պատերազմի սկսվելուց հետո։
«2020 թվականի սեպտեմբերին, երբ սկսվեց պատերազմը, ես և իմ ընտանիքը ապրում էինք Այգեստանում։ Գյուղի մոտակայքում կային զինամթերքի պահեստներ, և երբ թշնամին դրանք խոցում էր կետային հարվածներով, մեր պատուհանները դողւմ էին հզոր պայթյուններից։ Կային բազմաթիվ զոհեր, այդ թվում՝ մեր գյուղից։ Մենք թաքնվեցինք տան առաջին հարկում, չնայած այնտեղ էլ անվտանգ չէր։
Հոկտեմբերի 4-ին ստիպված մեկնեցինք Երևան։ 44 օր անկեղծորեն հավատում էինք հաղթանակի։ Չնայած այն հանգամանքին, որ ամեն ինչ այնպես չավարտվեց, ինչպես մենք սպասում էինք, նոյեմբերի 9-ից հետո մենք բոլորս վերադարձանք տուն՝ հույս դնելով ռուս խաղաղապահների պաշտպանության վրա։ Մենք կարծում էինք, որ երկար սպասված խաղաղությունը վերջապես կհասնի արցախյան հողին։
Բայց մեզ կրկին խաբեցին, և երկար սպասված խաղաղության փոխարեն սկսվեց շրջափակում, որը տևեց 9 ամիս։ Չկար ո՛չ սնունդ, ո՛չ դեղորայք, ո՛չ էլ գոյության համար անհրաժեշտ այլ պարագաներ։ Իմ վիճակն ավելի վատացավ, քանի որ ես նաև ուղեկցող հիվանդություն ունեմ՝ բրոնխիալ ասթմա։ Առանց անհրաժեշտ դեղորայքի՝ ես շնչառական խնդիրներ ունեմ։
Չնայած այս բոլոր դժվարություններին, մենք փորձում էինք լավատես լինել։ Բայց սեպտեմբերի 19-ին մեր բոլոր հույսերը մի ակնթարթում փլուզվեցին։ Եվ կրկին պատերազմ, որն այս անգամ ավարտվեց տեղահանությամբ։ Ես այս երկու սարսափելի օրերը կհիշեմ ամբողջ կյանքում։ Մենք կարողացանք տնից վերցնել միայն հագուստ և խուճապի մեջ, բոլոր գյուղացիների հետ միասին, գնացինք Ստեփանակերտի օդանավակայան։ Այնտեղ մնացինք երկու օր, և ես ստիպված էի քնել խոնավ հատակին։ Ուտելու բան չկար, միայն ջուր էինք խմում։
Սեպտեմբերի 27-ին, ժամը 21:00-ին, մենք մեկնեցինք Ստեփանակերտից։ Մեզ 12 ժամ պահանջվեց Գորիս հասնելու համար։ Ավտոբուսում շատ մարդիկ կային՝ բոլորը լացում էին հուսահատության մեջ։
Գորիսից գնացինք Աբովյան, որտեղ մեր հարազատները բնակարան տրամադրեցին։ Որոշ ժամանակ այնտեղ ապրեցինք, ապա տեղափոխվեցինք Մասիս, որտեղ 160 հազար դրամով բնակարան ենք վարձում։ Տեղահանությունից հետո բրոնխիալ ասթմայի սրացման պատճառով երկար ժամանակ հիվանդանոցում անցկացրի։
Ապրում եմ եղբորս և տարեց ծնողներիս հետ, ընտանիքում միայն եղբայրս է աշխատում։ Կենսաթոշակի չափը նույնպես զգալիորեն նվազել է Արցախում ստացածիս համեմատ։
Վերջերս մենք քաղաքացիություն խնդրեցինք՝ բնակարանային ծրագրին մասնակցելու համար։ Քանի որ մենք փոքր ընտանիք ունենք, փոխհատուցումը չի համապատասխանի իրական գներին։ Այս գումարով բնակարան գտնել հնարավոր չէ նույնիսկ մարզերում, առավել ևս՝ Երևանում։
Մինչդեռ ես վերականգնողական բուժման կարիք ունեմ։ Վերականգնողական կենտրոնների մեծ մասը գտնվում է մայրաքաղաքում, և հեռավոր շրջաններից դրանց հասնելը դժվար կլինի և կպահանջի մեծ ծախսեր։ Բացի այդ, մարզերում բավականին դժվար է գտնել աշխատանք, որը թույլ կտա գոնե ապահովել ընտանիքը։ Իսկ ներկայիս պայմաններում վարկ վերցնելը նույնպես բավականին դժվար է, ուստի մենք, ինչպես շատ արցախցիներ, հույս ունենք և սպասում ենք բնակարանային ծրագրի փոփոխություններին, որպեսզի բոլորը կարողանան բնակարան գնել այնտեղ, որտեղ իրենց համար հարմարավետ կլինի ապրելը», – ասաց Կարենը Step1.am-ի հետ զրույցում։
Արսեն Աղաջանյան
«Ամոթ է, մեր սիրելի Հայրենիքի՝ Հայաստանում ստեղծված ներկա վատառողջ ու ապազգային մթնոլորտը», – հայտարարել է Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս Արամ Ա-ն:
Արամ Ա կաթողիկոսն ընդգծել է՝ հանձնառու է հայրենիք գալու և Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին Բ-ի, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ու այլ պատասխանատուների հետ խորհրդակցելու՝ Հայաստանը ստեղծված իրավիճակից դուրս բերելու լուծումներ գտնելու համար:
«Յատկապէս վերջերս պարզուած մթնոլորտը մեր ազգի երկու ազգակերտ ու հայրենակերտ կառոյցներէն՝ Սուրբ Էջմիածինէն ու Ազգային Ժողովէն ներս, ինծի համար խորապէս ամօթալի է ու դատապարտելի», – նշել է նա։
Արամ Ա-ն ընդգծել է. – «Շուրջ վեց տարիներէ ի վեր, դժբախտաբար, Հայրենիք չեմ այցելած։ Վերջին օրերուն մտածեցի, շա՜տ մտածեցի, Հայաստան գալու մասին, որպէսզի կարենամ օժանդակել ստեղծուած փոթորիկը նուազագոյնը հանդարտեցնելու ուղղութեամբ։ Սակայն, Ազգային Ժողովէն ու ընկերային ցանցերու ճամբով եւ այլապէս կատարուած ու շարունակուող անմակարդակ, մեր բարոյական, հոգեւոր ու ազգային արժէքներուն խոտոր համեմատող արտայայտութիւնները, ինչպէս նաեւ կատարուող ձերբակալութիւնները չեն քաջալերեր զիս քայլերս ուղղելու դէպի Հայրենիք»։
Իսրայելի հետ վերջին պատերազմում ռուսական S-300-ի ձախողումից հետո Իրանը որոշել է ամրապնդել իր օդային պաշտպանությունը և գնել է չինական զենիթահրթիռային համակարգերի խմբաքանակ։ Այս մասին հաղորդում է Middle East Eye-ը՝ հղում անելով իր սեփական աղբյուրներին։
Իսրայելի հետ 12-օրյա պատերազմի ընթացքում Թեհրանի կողմից իր օդային պաշտպանության համար ձեռք բերված ռուսական S-300 համակարգերը չկարողացան արդյունավետորեն պաշտպանել երկրի ռազմավարական օբյեկտները Իսրայելի հրթիռային հարվածներից։
Կան նաև արտահոսքեր, որ ռուսական հետախուզությունը պատերազմի ընթացքում Իսրայելին տվյալներ է տրամադրել իրանական օբյեկտների մասին։
Ռուսաստանը կառուցել է Բուշերի ատոմակայանը Իրանի համար և ունի տվյալներ, որոնք կարող են հետաքրքրել Իրանի նկատմամբ թշնամաբար տրամադրված հետախուզական գործակալություններին: Արտահոսքերը ցույց են տալիս, որ Իսրայելի ռազմաօդային ուժերի հարվածների ճշգրտությունը պայմանավորված էր նաև Մոսկվայից ստացված տվյալներով: Ինտերնետում արտահոսած տվյալները ցույց են տալիս, որ պատերազմի ժամանակ ռուսական պատվիրակությունը գտնվել է Իսրայելում: Պատահական չէ, որ Իրանը կտրականապես անտեսում է Մոսկվայի առաջարկները:
2020-2023 թվականների պատերազմների ժամանակ Հայաստանում ևս «օգտագործվել է» ռուսական հակաօդային պաշտպանությունը, այն ժամանակ էլ ռուսները հետախուզական տվյալներ էին փոխանցում հայերի հակարակորդներին։ Դա դարձել է թշնամու ճշգրիտ հարվածների պատճառը, որոնք անհամաչափ ցավոտ վնաս են հասցրել հայկական ուժերին: “Նավոդկաները” և «բաց երկինքը» մեծապես կանխորոշել են պատերազմի ելքը:
Համաշխարհային լրատվամիջոցները հրապարակում են նյութեր Հայաստանում կառավարության և եկեղեցու միջև առճակատման և վարչապետ Փաշինյանի հանկարծակի պուրիտանիզմի մասին: Ոմանք ասում են, որ սա Ռուսաստանից Հայաստանի «անջատման» մի մասն է, իսկ մյուսները պնդում են, որ Փաշինյանը ոչնչացնում է ազգային վերջին հենասյուները տարածաշրջան թուրքական հաղթական ներխուժման նախօրեին:
Հայաստանում իշխանամետ քարոզչությունը պատռում է իրեն՝ ապացուցելով, որ սա «դեկոլոնիզացիա» է: Միևնույն ժամանակ, ոչ ոք պաշտոնապես չի մեղադրում Ռուսաստանին Հայ եկեղեցին «պետական հեղաշրջման» համար օգտագործելու փորձի մեջ:
Հիշեցնենք, որ երկու հայ արքեպիսկոպոսներ՝ Բագրատը և Միքայելը, ձերբակալվել են «պետական հեղաշրջման փորձին և ահաբեկչական գործողություններ նախապատրաստելուն» մասնակցելու մեղադրանքով: Ինքը Գարեգին II կաթողիկոսը մեղադրվում է կուսակրոնության երդումը չպահպանելու մեջ․ ասում են, նա ունի չափահաս դուստր, որի մասին բոլորը վաղուց գիտեն: Կաթողիկոսին «պետական հեղաշրջմանը» մասնակցելու մեղադրանք չի առաջադրվել, սակայն Նիկոլ Փաշինյանն այսօր անձամբ ստանձնեց «Էջմիածնի (Միածնի իջնելու վայր) ազատագրման շարժումը» ղեկավարելու պատրաստակամությունը։
Թերթերը նաև գրում են, որ այսօր առավոտյան ավելի քան 100 քննիչ և անվտանգության աշխատակիցներ են մոբիլիզացվել՝ Էջմիածինը «գրավելու» և, հնարավոր է, կաթողիկոսին ձերբակալելու համար։
Արդյո՞ք նրան պաշտոնապես կմեղադրեն Հայաստանում Ռուսաստանի շահերը պաշտպանելու մեջ, ինչպես պնդում է քարոզչությունը՝ վախեցնող աչքեր հանելով։ Թե՞ դուխը չի հերիքի Ռուսաստանին մեղադրելու։ Հատկապես, որ երեկ ՀՀ դեսպանին արդեն կանչել են ՌԴ ԱԳՆ և զգուշացրել, որ Ռուսաստանի մասին միայն “կառուցողական” խոսան։ Այսինքն, ինչ ուզում եք արեք, բայց մեր անունը չտաք։
Միևնույն ժամանակ, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը մտահոգված է Հայ առաքելական եկեղեցու հետ կապված վերջին իրադարձություններով Հայաստանում, այդ թվում՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում իրավապահ մարմինների գործողություններով և բարձրաստիճան հոգևորականների ձերբակալությամբ։ Այս մասին ասվում է Խորհրդի հայտարարության մեջ։
«Սրբավայրերի դեմ ուժի կիրառման և հոգևորականների ձերբակալության մասին հաղորդագրությունները լուրջ մտահոգություններ են առաջացնում կրոնական ազատության պաշտպանության, պաշտամունքի սրբության և կրոնական հաստատությունների ինքնավարության վերաբերյալ։
Մենք նաև գիտակցում ենք այն ազդեցությունը, որը հանրային հռետորաբանությունը կարող է ունենալ տարածաշրջանային լարվածության պահերին», – ասվում է հայտարարության մեջ։