ԱԻՄ նախագահ Պարույր Հայրիկյանը շարունակում է կառավարությունից պահանջել, որպեսզի քննարկման դնեն իր մշակած Սահմանադրության նախագիծը։ Պարույր Հայրիկյանը չորրորդ օրն է՝ հացադուլի մեջ է։ Արդարադատության նախարարության շենքի մոտ այսօր նա հրապարակային ուղերձ հղեց արդարադատության նախարար Սրբուհի Գալյանին։

Նա նշեց․ «Խախտել եք Կուսակցությունների մասին» սահմանադրական օրենքը՝ քննարկման չդնելով ձեզ փոխացված բարեփոխումների հայեցակարգը եւ մեր հեղինակած Սահմանադրության նախագիծը։ Ցավում եմ, որ ձեր ծանոթ-բարեկամների մեջ չկան մարդիկ, որ ձեզ զգուշացնեին, որ քրեական ծանր հանցագործություններն անհետեւանք չեն մնում դրանք կատարողների համար։ Դուք պարտավոր էիք, ինձնից հանրագիր ստանալուց հետո, այն փոխանցել նախ Սահմանադրական բարեփոխումների խորհրդին, որի ղեկավարն եք, ապա նաեւ՝ մասնագիտական հանձնաժողովին եւ կազմակերպեիք պատշաճ քննարկուներ։ Չեք արել, ուրեմն չարաշահել եք ձեր իշխանությունը, որպեսզի, խախտելով սահմանադրական օրենքի հստակ պահանջը, հայ ժողովրդին զրկեք առարկայորեն երկրի տերը դառնալու, Հայաստանն աշխարհի ամենաժողովրդավարական երկիր դարձնելու հնարավորությունից»,- ասաց Հայրիկյանը։

Նա նշեց, որ այսպիսով Սրբուհի Գալյանը ստանձնում է կոռուպցիոն հանցախմբի կամավոր աջակցի դերը եւ դառնում այդ կոռուպցիոն հանցախմբի անդամ։ Նրա խոսքով՝ նախարարը հայտարարել է, որ թքած ունենալով հայեցակարգ ներկայացնելու պահանջի վրա՝ միանգամից նոր Սահմանադրության տեքստ են գրում։ «Տիկին արդարադատության նախարար, օրենսդրությունն այն բանի համար է, որ դրանով առաջնորդվենք, դուք այն անտեսելով՝ հանցախմբի ղեկավարի հրամաններո՞վ եք առաջնորդվում։ Ո՞վ է ձեզ համոզել, թե մարսելու եք այսօրինակ կեցվածքը եւ չեք դառնալու քրեակատարողական հիմնարկի բնակիչ։ Ես հորդորում եմ ձեզ շտապ կարգով ուղղել ձեր սխալը»,- հայտարարեց նա։

Պարույր Հայրիկյանը պահանջեց, որպեսզի իրեն քննարկման հրավիրեն նախարարությունում, նրա պահանջը բավարարեցին եւ հրավիրեցին քննարկման։

ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատրյանը մեկնեց Վրաստան, որտեղ վերջերս այցելեց արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը: ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Էլիսոն Հուքերը նույնպես Երևանից մեկնեց Թբիլիսի՝ տարածաշրջանի ապաշրջափակման հարցը քննարկելու համար: Երևանում հայտարարվեց հայ-ամերիկյան խմբերի ստեղծման մասին, որոնք կսկսեն տարածաշրջանի ապաշրջափակման աշխատանքները։

Ինչպես խոստովանում են հայ պաշտոնյաները, ոչ ոք հստակ տեսլական չունի տարածաշրջանի ապաշրջափակման վերաբերյալ: Նիկոլ Փաշինյանը միակ բանը, որ հատուկ նշեց, այն էր, որ երկաթուղին կանցնի Մեղրիով անցնող հին խորհրդային ճանապարհով, սակայն նշվեց, որ այն պետք է մտնի Հայաստան Նախիջևանի միջով և միանա հայկական երկաթուղուն Երասխում: Մյուս բոլոր երթուղիները՝ ավտոճանապարհներ, գազատարներ և այլն, դեռևս համաձայնեցված չեն։

Այս ֆոնի վրա տարածաշրջանում արդեն տեղի են ունեցել մի շարք զարգացումներ, այդ թվում՝ Ղազախստանից և Ռուսաստանից հացահատիկի ժամանումը Հայաստան՝ Ադրբեջանի և Վրաստանի միջոցով: Միևնույն ժամանակ, Վրաստանում կասկածներ են աճում, որ եթե Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ուղիղ կապը բացվի, Վրաստանի տարանցիկ նշանակությունը կչեզոքանա:

Հայաստանը փորձում է հանգստացնել Վրաստանին, բայց չգիտես ինչու լոբբինգ է անում «Թրամփի ճանապարհի» համար, որը կկապի Թուրքիան Ադրբեջանի և Կենտրոնական Ասիայի հետ: Հայաստանը չի խոսում իր սեփական օգուտների մասին, բայց կառավարամետ փորձագետները շրջանառում են, որ վրացական երթուղին, իբր, այլևս անվտանգ չէ, քանի որ «Ռուսաստանը կարող է դիվերսիաներ իրականացնել Վրաստանում»:

Ռուսաստանի պետական ​​կորպորացիայի կողմից կառավարվող «Հայկական երկաթուղիները» մի քանի տասնամյակ հաջողությամբ համագործակցում են «Վրացական երկաթուղիների» հետ, նույնիսկ այն ժամանակ, երբ Վրաստանն ու Ռուսաստանը պատերազմի մեջ էին: Ինչո՞ւ պետք է Ռուսաստանը միջամտի վրացական տարանցիկ փոխադրումներին: Գուցե՝ Թուրքիայի կողմից վերահսկվող տարանցիկ փոխադրումը խթանելու համար: Բայց դաավելի շատ մանիպուլյացիաի է նման։

Մասնագետների մեծ մասը կանխատեսում է, որ «Թրամփի ճանապարհ» չի լինի, և քանի որ այս ամբողջ աղմուկի նպատակը Հայաստանի հարավի անեքսիան և նրան ինքնիշխանությունից զրկելը, «շահագրգիռ կողմերը» կհասնեն այդ նպատակին այն պահին, երբ ռազմական ագրեսիան հնարավոր դառնա: Մնացած ամեն ինչ պարզապես խաբեություն է:

ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Էլիսոն Հուքերը, որը ժամանել էր Հայաստան, այցելել էր Ծիծեռնակաբերդի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ առանց հայ պաշտոնյաների ուղեկցության։ Հուքերի «մենակատար» այցի լուսանկարները առաջացրել էին վրդովմունքի փոթորիկ, բայց նաև բազմաթիվ հարցեր։

Ակնհայտ է, որ ամերիկացի պաշտոնյայի համար կարևոր էր այցելել հուշահամալիր. նրա երկիրը պաշտոնապես ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը և իր քաղաքականությունը տարածաշրջանում հիմնում է այն փաստի վրա, որ ցեղասպանությունը տեղի է ունեցել, և դրա հետևանքները դեռևս չեն լուծվել։

Հակառակ դեպքում նույնիսկ հանրապետական ​​Թրամփը չէր մերժի Էրդողանին տրամադրել ժամանակակից կործանիչներ (որոնք Թրամփը երեկ խոստացել էր վաճառել Սաուդյան Արաբիայի թագաժառանգին)։ Անկախ ամեն ինչից, ԱՄՆ-ն չի կարող խաղադրույքը դնել Թուրքիայի վրա տարածաշրջանում, և Հայոց ցեղասպանությունն ու Թուրքիայի անորոշ սահմանները էական դեր են խաղում այս հարցում։

Հայաստան ժամանած պետքարտուղարի տեղակալը ընդունվեց ամենաբարձր մակարդակով Հայաստանում, քննարկվեց օգոստոսի 8-ին Միացյալ Նահանգներում ձեռք բերված համաձայնագրերը առաջ մղելու համար աշխատանքային խմբերի՝ հայկական և ամերիկյան, ստեղծման հարցը: Չնայած «Թրամփի ճանապարհը» բացելու և Հայաստանի՝ Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կարգավորումը խթանելու նպատակով հայ-ամերիկյան բուռն գործունեության իմիտացիային, որևէ գործնական քայլ չի ձեռնարկվել, և մոտ ապագայում նման բան ևս չի սպասվում:

Սա ենթադրում է, որ 2025 թվականի օգոստոսի 8-ին, Երևանի և Բաքվի հետ համաձայնագիր կնքելով և ապագա ճանապարհը իր անունով կոչելով, Թրամփը, ամենայն հավանականությամբ, կանխել է որոշակի անդառնալի իրադարձություններ: Սա կարող էր լինել կամ Բաքվի, Երևանի և Մոսկվայի միջև «երկկողմանի» համաձայնագիր, որով Հայաստանը հարավը կփոխանցվեր ԱԴԾ-ի վերահսկողությանը (ինչպես նշված է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ), կամ Հայաստանի հարավի բռնակցում՝ Իրանի հավանական միջամտությամբ: Ոչ մի տարբերակ ձեռնտու չէր Միացյալ Նահանգների համար։

Օգոստոսի 8-ին այս երկու սցենարներն էլ խափանվեցին, բայց պարզ է, որ ԱՄՆ ներկայիս վարչակազմի համար դժվար կլինի պահպանել վերահսկողությունը տարածաշրջանում առանց Հայաստանի օգնության: Ծիծեռնակաբերդում ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալի կողքին հայ պաշտոնյայի բացակայությունը խոսում է այն մասին, որ Հայաստանի կառավարությունը ոգևորված չէ ԱՄՆ նախաձեռնություններով:

Պետքարտուղարի տեղակալի այցը Ծիծեռնակաբերդ պատահական չէր։ Անկասկած, Միացյալ Նահանգները, խոսելով Հայաստանի և Թուրքիայի միջև հարաբերությունների կարգավորման մասին, չի կարող անտեսել հայ-թուրքական սահմանը կարգավորող միջազգային իրավական բազան։ Չնայած Հայաստանը բոլոր վերջին համաձայնագրերում հղում է կատարում խորհրդային սահմաններին, պարզ է, որ դրանք չեն կարող հիմք հանդիսանալ Միացյալ Նահանգների համար՝ սահմաններ ճանաչելու այդքան կարևոր տարածաշրջանում։ Ներկայիս սահմանները որոշվում են միջազգայնորեն չճանաչված ռուս-թուրքական Կարսի պայմանագրով, իսկ նախագահ Վիլսոնի օրինական քարտեզը այդպես էլ չի իրականացվել։

Ամբողջ աշխարհը, մասնավորապես Միացյալ Նահանգները, հասկանում է, որ ժամանակակից Թուրքիայի սահմանները գծվել են ցեղասպանության և միլիոնավոր հայերի հայրենիքից զրկելու հետևանքով։ Նույնը տեղի ունեցավ 100 տարի անց Թուրքիայի արբանյակ պետության՝ Ադրբեջանի կողմից։ Եվ նրանք սպառնում են այս գործընթացը հասցնել իր ավարտին՝ զրկել Հայաստանը պետականությունից։

Որքանո՞վ է Հայկական լեռնաշխարհի հայաթափումն ու ապաքրիստոնեացումը տեղավորվում Վաշինգտոնի նոր աշխարհակարգի տեսլականի մեջ։ ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալը, միայնակ կանգնած Ծիծեռնակաբերդում, ցույց է տալիս, որ հայաթափումը ԱՄՆ ծրագրերի մաս դեռ չի կազմում, նույնիսկ Հայաստանին հակառակ։

Երեքշաբթի՝ նոյեմբերի 18-ին, Ուկրաինայի Գերագույն ռադան չկարողացավ քվեարկել արդարադատության նախարար Հերման Գալուշչենկոյի և էներգետիկայի նախարար Սվետլանա Գրինչուկի հրաժարականի հարցով, այն բանից հետո, երբ «Եվրոպական համերաշխություն» կուսակցության խմբակցության ներկայացուցիչները փակեցին ամբիոնը: Ընդդիմությունը պահանջեց վարչապետ Յուլիա Սվիրիդենկոյի ամբողջ կառավարության հրաժարականը:

Գալուշչենկոն ազատվեց Ուկրաինայի արդարադատության նախարարի պաշտոնից նոյեմբերի 12-ին՝ «Էներգոատոմ»-ում կոռուպցիայի վերաբերյալ աղմկահարույց հետաքննության ֆոնին: Սվետլանա Գրինչուկը հրաժարական տվեց նույն օրը:

Ուկրաինայի էներգետիկ ոլորտում տեղի ունեցած զանգվածային կոռուպցիոն սկանդալն արդեն մի քանի վերլուծաբանների ստիպել է կանխատեսել, որ Վլադիմիր Զելենսկին ինքը կարող է վտանգի տակ լինել:

Լրատվամիջոցներում լուրեր են շրջանառվում, որ պաշտպանության նախարար Ումերովը, որը մեկնել էր գործուղման, իրականում փախել է Թուրքիա և չի մտադիրվում վերադառնալ Ուկրաինա, որպեսզի չկալանավորվի էներգետիկ սկանդալի շրջանակներում: Ուկրաինայում այս լուրերը հերքվեցին, բայց Ումերովը դեռ չի վերադարձել հայրենիք:

Անընդհատ խոսվում է նաև Զելենսկու աշխատակազմի ղեկավար Երմակի հնարավոր հրաժարականի մասին, ով հայտնի է որպես Ուկրաինայի գորշ կարդինալ։ Այս հրաժարականը, անկասկած, կազդի նաև Զելենսկու վրա։

Ուկրաինայի ներքաղաքական իրավիճակը դառնում է Թրամփի միջնորդությամբ Ռուսաստանի հետ բանակցությունների կարևոր մաս։ Պուտինը կտրականապես չի ցանկանում հանդիպել Զելենսկու հետ՝ նրան համարելով անօրինական նախագահ (Զելենսկու հնգամյա ժամկետն իսկապես լրացել է, և պատերազմի պատճառով նոր ընտրություններ չեն անցկացվում։ Պուտինը ասում է, որ Զելենսկին կարող է իշխանության ղեկը հանձնել Գերագույն ռադայի խոսնակին)։ Չնայած Դոնալդ Թրամփը հանդիպում է Զելենսկու հետ, նա երբեք բաց չի թողնում առիթը նրան մեղադրել անհասկանալի անզիջողականության մեջ։

Զելենսկու դիրքերը թուլացնելու առաջին խոշոր փորձը արվել է մի քանի ամիս առաջ, երբ նրա կուսակցությունը խորհրդարանում օրենք ընդունեց, որը սահմանափակում էր Կոռուպցիայի դեմ պայքարի գործակալության լիազորությունները։ Արևմուտքը խստորեն քննադատեց օրենքը, Ուկրաինայում բողոքի ցույցեր բռնկվեցին, և Զելենսկին անմիջապես չեղարկեց այն։ Սակայն դրանից առաջ նա մեղադրեց Ուկրաինայի ազգային հակակոռուպցիոն բյուրոյի (NABU) աշխատակիցներին Ռուսաստանի հետ կապերի մեջ, սակայն այս տեսությունը չանցավ, և NABU-ն սկսեց գործել ամբողջ ուժով։

Եթե ​​պարզվի, որ Ումերովն ու Երմակը իսկապես ներգրավված են սկանդալում, Զելենսկու դիրքերը կխարխլեն։ Եվ Ռուսաստանը կօգտվի առիթից՝ պնդելու պատերազմը իր օգտին ավարտելու վրա, այսինքն՝ ներառյալ Ուկրաինայի կողմից իր ներկայիս դիրքերից նահանջը և կառավարության փոփոխությունը։

Այսօր Զելենսկին մեկնել է Թուրքիա՝ հանդիպելու Թրամփի դեսպան Սթիվ Վիտկոֆի հետ։ Նախորդ օրը նա հանդիպել է Մակրոնի հետ և նրա հետ ստորագրել 100 Rafale կործանիչների մատակարարման համաձայնագիր։ Միևնույն ժամանակ, ԵՄ-ն նշում է, որ չի կարող օգտագործել Եվրոպայում սառեցված ռուսական ակտիվները, և պարզ չէ, թե ով է վճարելու ֆրանսիական կործանիչների համար։

Զելենսկու և Ուկրաինայի համար իրավիճակը իսկապես կրիտիկական է։