Մերցը ցանկանում էր լսել Փաշինյանի փաստարկները՝ ինչու միայն նա կարող է մինչև վերջ հասցնել «խաղաղությունը»

Գերմանիայի կանցլեր Ֆրիդրիխ Մերցը Նիկոլ Փաշինյանին և Իլհամ Ալիևին հրավիրեց Գերմանիա, այն բանից հետո, երբ պարզ դարձավ, որ Հայաստանը և տարածաշրջանը ամբողջությամբ կարող են հայտնվել Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Միացյալ Նահանգների համատեղ ազդեցության գոտում: Տարածաշրջանում եվրոպական ազդեցությունը կարող է զրոյի հասցվել Երևանի և Բաքվի միջև «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրումից հետո. Փաշինյանն արդեն հայտարարել է, որ Հայաստանն այլևս կարիք չի ունենա եվրոպական քաղաքացիական դիտորդական առաքելության: Իսկ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի դեկտեմբերի 1-ին փակվելուց հետո ԵՄ-ն ընդհանրապես դադարեց միջնորդ լինել տարածաշրջանում։

Ի՞նչ կստանա ԵՄ-ն, և մասնավորապես Գերմանիան, տարածաշրջանում ապագա «խաղաղությունից», եթե մեկ «խաղաղության» ակտ ստորագրվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին՝ Պուտինի մասնակցությամբ, իսկ երկրորդ ակտը՝ 2025 թվականի օգոստոսի 8-ին՝ Թրամփի միջնորդությամբ: Ի՞նչ կստանա ԵՄ-ն Արցախի ինքնորոշման սրբազան ժողովրդավարական իրավունքի խախտումից, օրինականացնելով հակամարտության ռազմական լուծումը և Հայաստանի կողմից հայ-իրանական սահմանի երկայնքով ճանապարհի վրա ինքնիշխանության փաստացի կորուստը։

Երեկ Փաշինյանը այցելեց Բեռլին և Մերցի հետ ստորագրեց ռազմավարական համագործակցության օրակարգ։ Սակայն, դատելով հրապարակային տեղեկատվությունից, այս օրակարգը հիմնականում կենտրոնանում է մեկ հարցի վրա՝ աջակցություն Հայաստանի «ժողովրդավարությանը» և «եվրաինտեգրացիային», առանց որևէ անվտանգության կամ քաղաքական միջնորդության բաղադրիչի։

Պարզ ասած՝ Նիկոլ Փաշինյանը օգտվեց իրավիճակից և պահանջեց Գերմանիայի աջակցությունը հաջորդ ընտրություններում իր վերընտրության համար՝ սպառնալով, որ եթե չհաղթի, Բաքվի հետ «խաղաղությունը», խոստացված ճանապարհները, եվրոպական ինտեգրացիան և «Ռուսաստանից անջատումը» վտանգի տակ կհայտնվեն։

Մինչդեռ, ԵՄ-ում թե՛ հայկական ընդդիմությունից, թե՛ հասարակությունից, ինչպես նաև հայկական սփյուռքից հստակ ձայներ են լսում առ այն, որ Փաշինյանի կոռուպցիայի դեմ պայքարի, ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների, ինչպես նաև Ռուսաստանից «անջատման» մասին խոսակցությունները քաղաքական հնարք են՝ իշխանությունը պահպանելու և ժողովրդավարական Արևմուտքի աջակցությունը ստանալու համար՝ որ «խաղաղության ծրագիրն» ավարտելու հասցնի։ Ավելին, շատերն ասում են, որ այս ծրագիրը կարող է հանգեցնել Հայաստանի «խաղաղ» լուծարմանը։

Գերմանահայերի մի խումբ բողոքի ցույց անցկացրեց Փաշինյանի այցի ժամանակ՝ հայտարարելով, որ Նիկոլ Փաշինյանը երկիրը տանում է դեպի ավտորիտարիզմ։ Նրանք պահանջեցին ազատ արձակել բանտարկված ընդդիմադիր գործիչներին և քահանաներին, որոնց ձերբակալությունները համարվում են քաղաքական հետապնդում։

Ի՞նչ էր ուզում պարզել Մերցը՝ Փաշինյանին Բեռլին հրավիրելով։ Հարցերից դատելով՝ Գերմանիան փորձում էր «ապացույցներ» ձեռք բերել Փաշինյանի գործողությունների արդարացման վերաբերյալ՝ Եկեղեցու, քաղաքականության և պարտվողական ուղու հակառակորդների դեմ։ Փաշինյանին հարցրին, թե արդյոք նա մտադիր է փոխել Սահմանադրությունը Բաքվի պահանջով, ինչ հիմնավորում է նա վարում Գարեգին կաթողիկոսի դեմ իր արշավը և ինչ է մտադիր անել ռուսական հիբրիդային սպառնալիքի հետ կապված։

Փաշինյանը չթաքցրեց այն փաստը, որ Հայաստանի և տարածաշրջանի ապագան կախված է առաջիկա ընտրություններից՝ պատասխանելով «որքանով է տարածաշրջանի ապագան կախված ձեր անձից» ուղիղ հարցին։ Նա պատասխանեց, որ խաղաղության և տարածաշրջանում նոր փուլի համար», որը վերջապես «կազատվի արտաքին ազդեցությունից», իր կուսակցությունը՝ “Քաղաքացիական պայմանագիրն” անցել է դժոխքով և արժանի է երկիրը առաջ տանելուն։

Այս առումով Փաշինյանը նշեց «ժողովրդավարությունների դիմադրողականությունն ապահովելու համար աշխատելու և միջոցների անհրաժեշտությունը տեղեկատվական, հիբրիդային և այլ սպառնալիքների նկատմամբ»։

Նա չնշեց սպառնալիքների աղբյուրը, չհիշատակեց Ռուսաստանը, բայց բոլոր ներքին գործողությունները արդարացրեց արտաքին ուժերի կողմից իրենց ազդեցությունը պահպանելու փորձերով: Երբ նրան հարցրին Եկեղեցու դեմ գործողությունների մասին, նա երկար փորձեց բացատրել, թե ինչու է մտնում քահանաների անկողինների մեջ, և վերջապես հայտարարեց, որ «խոցելի քահանաները» կարող են շահագործվել արտաքին ուժերի կողմից: Իբր թե անխոցելիները չեն կարող շահագործվել:

Միևնույն ժամանակ, Փաշինյանը հայտարարեց, որ Անկարայի և Բաքվի հետ Հայաստանի հարաբերությունների կարգավորումը, TRIPP նախագիծը, Վրաստանի և Իրանի հետ բարեկամական հարաբերությունները և Ռուսաստանի հետ կառուցողական երկխոսությունը կարող են Հարավային Կովկասը վերածել հուսալի տարանցիկ տարածաշրջանի:

Սա հենց այն է, ինչ Մերցը պետք է լսեր՝ արդարացնելու համար Փաշինյանին իր անվերապահ աջակցությունը և լռությունը Հայաստանում քաղաքական բռնաճնշումների, ինչպես նաև «չկա Արցախ, չկա խնդիր» բանաձևով Արցախի հարցի «կարգավորման» վերաբերյալ: