Հրատապ աջակցությունն ու դրա հետ կապված խնդիրները

Հարցման ամփոփում

Արցախից բռնի տեղահանվածներին տրամադրվող 40+10 սոցիալական աջակցությունը 2025 թվականի հունիսի 1-ից վերամեկնարկեց արդեն 30 000 դրամ աջակցությամբ՝ իր մեջ ներառելով ավելի քիչ թվով շահառուների:

Սրան զուգահեռ մեկնարկեց նաև հրատապ աջակցությունը, որը նպատակաուղղված է կարիքավոր ընտանիքների կեցության բարելավմանը:

Այս տարվա նոյեմբերի 24-ին Սիվիլնեթ լրատվական կայքում Սիրանուշ Ադամյանի «Երբ հրատապ աջակցությունը ոչ միշտ է հրատապ. արցախցիներին աջակցության ծրագրի խնդրահարույց հանգամանքները» թեմայով հրապարակված հոդվածը վեր է հանում հրատապ աջակցության հետ կապված խնդիրները: Հոդվածին կից ներկայացված է հարցման ակտիվ հղում, որով օգտատերերը մասնակցում են հարցմանը:

Նշենք, որ հրատապ  աջակցությունից կարող են օգտվել այն ընտանիքները, որոնցում մեկ անդամի հաշվով եկամուտները չեն գերազանցում 55,000 դրամը։

Հոդվածում ներկայացված խնդիրներից առավել ուշագրավները վերաբերում են աջակցությունից օգտվելու մերժումներին՝ կապված դիմումատուի բնակության վայրի փոփոխության հետ, կամ մերժվում է, որ կարիքավոր ընտանիք չի հանդիսանում, այնինչ ընտանիքում կա հաշմանդամություն ունեցող երեխա և ընտանիքը, իրոք, սոցիալական օգնության կարիք ունի, կամ էլ՝ ամենատարրական տեխնիկական խնդիրների պատճառով:

Ըստ որոշ իրավախորհրդատուների՝ ծրագրի արդյունավետությունը նվազում է նաև առաջացած հարցերին ոչ այնքան արագ արձագանքելու և սխալները շտկելու հանգամանքով:

Հոդվածին կից հարցումում հարցադրումն այսպիսին է՝ «Եթե Արցախից տեղահանված եք, ինչպիսի՞ փորձ եք ունեցել հրատապ աջակցության ծրագրի հետ կապված»։

Հարցմանը մասնակցել է 618 օգտատեր: Դեկտեմբեր ամսվա դրությամբ հարցման արդյունքներն այսպիսին են՝

*ստացել եմ աջակցություն առանց խնդիրների (59 %)

*դիմել եմ, բայց ստացել եմ մերժում (15 %)

*դիմել եմ, բայց դեռ պատասխան չեմ ստացել (11 %)

*չեմ դիմել, որովհետև գործընթացը բարդ է (15 %):

Հրապարակման «Մեկնաբանություններ» բաժնում օգտատերերը նաև իրենց կարծիքն են հայտնել հրատապ աջակցության մասին: Ստորև կարող եք տեսնել դրանցից մի քանիսը՝

Արև Գասպարյան– Առաջին դիմումս ուղիղ երեք ամիս մնացել էր ստուգման փուլում (լրացրել եմ՝ 8 հուլիս, մերժում ստացել եմ՝ 3 հոկտեմբեր): Մերժման պատճառը ոչ լրիվ ընտանիքի կազմն էր, քանի որ լրացրել էի 40+10-ի դիմումի նման՝ մայր և անչափահաս երեխաններ, իսկ ամուսնուս՝ առանձին։ Սոցապում ինձ օգնել են միայն գրանցվելու ժամանակ, մնացածը ասել են գնա և շարունակիր ինքդ, լրացրու այնպես, ինչպես 40+10-ը: Հիմա ստացվում է, որ  3 երեխաներս զրկվում են իրենց գումարից, բայց դա իրենց հասնում էր։ Կխնդրեի նորից բարձրաձայնեք այդ խնդիրը և մի լուծում գտնեք այն մարդկանց համար, ովքեր շահառու էին, բայց ինչ-ինչ պատճառներով մերժում են ստացել:

Սաիդա Բաբայան– Ես երկրորդ կարգի հաշվանդամ եմ, էս ամսվա 30 հազարը դեռ չեմ ստացել, ո՞ւմ դիմեմ:

Արսեն-Հրատապ աջակցությունը շահումով է, մի ամիս ստանում ես, մյուս ամիս չկա, պատճառ էլ չկա:

Ամփոփում

Հարցման արդյունքներից կարելի է ենթադրել, որ  չնայած առկա խնդիրներին, հարցվողների կեսից ավելին անխոչընդոտ օգտվել է հրատապ աջակցության ծրագրից:

Մերժում ստացածները ու դեռևս պատասխան չստացածները ևս քիչ տոկոս չեն կազմում: Հատկանշական է, որ բավականին մեծ թվով օգտատերեր նշել են, որ գործընթացի բարդության պատճառով չեն դիմել ծրագրին:  Ըստ այդմ էլ՝ կարևորվում է գործընթացը հնարավորինս պարզեցնելու անհրաժեշտությունը:

 

«Ստեփանակերտ» մեդիա ակումբ

27 եպիսկոպոսներ ու արքեպիսկոպոսներ իրենց հավատարմությունն են հայտնում կաթողիկոսին

Հայ առաքելական եկեղեցու 27 եպիսկոպոսներ ու արքեպիսկոպոսներ հայտարարություն են տարածել՝ իրենց հավատարմությունը հայտնելով Կաթողիկոսին:

«Անընդունելի և վտանգավոր ենք համարում ներեկեղեցական հարցերը քաղաքական միջամտությամբ լուծելու որեւէ փորձ՝ ինչպիսի պատճառաբանությամբ էլ պայմանավորված լինի։ Եկեղեցու կառավարման եւ ներքին կյանքին առնչվող բոլոր խնդիրներն անխտիր կարգավորելի են եղբայրական սիրով, առաքելագործ եպիսկոպոսներին վայել բարձր գիտակցությամբ, եկեղեցական-ժողովական իրավասու մարմինների միջոցով՝ համաձայն մեր Սուրբ Եկեղեցու գործուն կանոնական ընթացակարգերի», – նշված է հայտարարությունում։

Բարձրաստիճան հոգևորականները «անհանդուրժելի և դատապարտելի ենք նկատում Պատարագի սրբազան արարողության ընթացքում Ամենայն Հայոց Հայրապետի անվան հիշատակման կամայական զեղչումը»:

«Վստահ ենք, որ մեր Սուրբ Եկեղեցու միասնությունն ու խաղաղությունը վեր են անձնական, խմբային կամ այլ շահերից եւ ամրապնդվելու են սիրո հաղորդության, ճշմարտության եւ արդարության ճանապարհով: Համոզված ենք, որ մեր եպիսկոպոսաց համախումբ ջանքերով արդյունավետ լուծումներ կգտնենք ի շահ մեր Սուրբ Եկեղեցու», – ասված է հայտարարությունում:

ԱԺ-ն առաջին ընթերցմամբ ընդունեց առողջության ապահովագրության օրինագիծը

Ազատություն

Ազգային ժողովն առաջին ընթերցմամբ ընդունեց «Առողջության համընդհանուր ապահովագրության մասին» օրենքի նախագիծը։

Կողմ քվեարկեց 65 պատգամավոր, դեմ էին երկուսը, 26 հոգի՝ ձեռնպահ։

Առողջության համընդհանուր ապահովագրության մեկնարկը նախատեսվում է 2026թ. հունվարի 1-ից:

Առաջին փուլով շուրջ 1.5 միլիոն հայաստանցի ապահովագրական փաթեթ կունենա: Այդ խմբերն են՝ մինչև 18 տարեկան երեխաները, 65 տարին լրացած քաղաքացիները, 18-65 տարեկան հաշմանդամության կարգ ունեցողներն ու անապահովության 28 և ավելի միավոր ունեցող անձինք: Այս խմբի համար կվճարի պետությունը:

Առաջին փուլում ապահովագրական փաթեթ կունենան նաև 200 հազար դրամից բարձր եկամուտ ունեցողներ քաղաքացիները: Այս խումբն ինքը կվճարի իր փաթեթի համար՝ տարեկան 129 հազար դրամ, ամսական՝ 10 հազար 800: Այս թիվը տարիների ընթացքում կավելանա, բայց ըստ առողջապահության նախարարի՝ կառավարությունը սուբսիդավորման մեխանիզմով առաջին փուլում կթեթևացնի նրանց ֆինանսական բեռը:

200–500 հազար դրամ եկամուտ ունեցողները զինծառայողների ապահովագրության հիմնադրամին ասմական 5 հազար 500-ի փոխարեն հազար դրամ կվճարեն, մնացած 4 հազար 500 դրամը կուղղվի ապահովագրությանը, իսկ եկամտահարկի վերադարձի հաշվին կտրամադրվի մինչև 6 հազար դրամ սոցիալական կրեդիտ:

500 հազարից մինչև 1 մլն դրամ ստացողները կվճարեն հազար դրամ զինապահին, 7 հազար 500 դրամ՝ ապահովագրությանը և հետ կստանան մինչև 4 հազար դրամ սոցիալական կրեդիտ, իսկ 1 մլն դրամից բարձր եկամուտ ունեցողները կպահպանեն 15 հազար դրամ վճարումը՝ ստանալով մինչև 4 հազար դրամ վերադարձ։

ՀՀ սահմանային պաշտպանությունը շուրջ 100 կմ ավելացել է․ նոր լուծումներ են պետք

«Ցանկացած բարեփոխում, որը պետք է բարելավի բանակային ծառայությունը, ընդունելի է, եթե այն բխում է տվյալ երկրում ստեղծված իրավիճակից ու այն խնդիրներից, որոնք ծառացած են այսօր ՀՀ առջեւ։ ՀՀ սահմանային պաշտպանությունը շուրջ 100 կմ ավելացել է․ Ղարաբաղի 283 կմ-ին ավելացել է Ադրբեջանի հետ սահմանը՝ Զոդից մինչեւ Մեղրի»,- ԱԺ նիստում այսօր ասաց «Հայաստան» խմբակցության ղեկավար Սեյրան Օհանյանը։

Նա նշեց, որ դրանից ելնելով պետք է այսօր որոշումներ ընդունվեն եւ ազգային անվտանգության ռազմավարություն մշակվի, ինչը չի արվում։ Օհանյանը նաեւ նշեց, որ այս իշխանության կուսակցական ծրագրերով կորցրել ենք ամբողջ Արցախը։

Սեյրան Օհանյանին արձագանքեց ՔՊ-ական պատգամավոր Անդրանիկ Քոչարյանը․ «Պարոն Օհանյան, մենք Արցախը կորցել ենք շատ վաղուց, մինչեւ 1994 թվականը մեր բանակն ուներ որոշակի գաղափարական, քաղաքական եւ ռազմավարական առանձնահատկություններ։ Դրանից հետո մենք անշեղորեն ապրել ենք անկում, եւ 2016 թվականին հակառակորդը ցույց տվեց, որ ուներ առավելություններ»։

ԱԺ նիստում քննարկվեց «Զինվորական ծառայության եւ զինծառայողի կարգավիճակի մասին օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» նախագիծը, որով նախատեսվում է պարտադիր զինվորական ծառայության ժակետը կրճատել եւ սահմանել 1,5 տարի։

Ագենտներ Հայաստանում. ո՞վ ում համար է աշխատում

Հայաստանում ազդեցության գործակալների ցանց է բացահայտվել, և այն վերստեղծելու փորձերը խափանվում են։ Այս մասին Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց երեկ՝ Հայաստանի խորհրդարանում Կառավարության ժամի ընթացքում։

Այս փաստերի հիման վրա հարուցվել են քրեական գործեր, որոնք քննվում են դատարաններում։ Նման ցանցերի տարածումը երկրով մեկ և դրանց ֆինանսական աղբյուրները հետաքննվում են, հայտարարել է վարչապետը։ Նաև պարզ է, որ եթե որոշ հոգևորականներ խորհրդային տարիներին խորհրդային գաղտնի ծառայությունների գործակալներ են եղել, ապա նրանց իրավահաջորդներից մի քանիսը շարունակել են այդ գործունեությունը, հավելել է նա։

«Այս գործակալները չեզոքացվել են։ Նրանք ցանկանում են անկարգություններ հրահրել, բայց չեն կարողանում դա անել, քանի որ նրանց բոլոր գաղտնի ուղիները փաստաթղթավորված են, և յուրաքանչյուր ոք, ով կփորձի հետևել նրանց, կենթարկվի օրենքի մուրճի», – հայտարարել է Փաշինյանը։

Այս համատեքստում նա կրկին մեղադրել է Ամենայն հայոց կաթողիկոսի եղբորը՝ Ռուսաստանի և Նոր Նախիջևանի թեմի առաջնորդ Եզրաս արքեպիսկոպոս Ներսիսյանին, КГБ-ի համար աշխատելու մեջ։

Փաշինյանը հայտարարել է, որ Հայաստանը մտադիր է ամրապնդել միջազգային համագործակցությունը՝ նման ազդեցության գործակալների դեմ պայքարելու համար։

Ըստ էության, Փաշինյանը պնդում է, որ տարբեր քրեական գործերով ձերբակալված քահանաները ռուսական հետախուզական ծառայությունների գործակալներ են, որոնք մտադիր են անկայունացնել իրավիճակը Հայաստանում, մինչդեռ Երևանը «միջազգային համագործակցություն» է հաստատում ռուսական ազդեցության դեմ պայքարելու համար։

Հիշեցնենք, որ վերջերս բանակցությունների ընթացքում ԵՄ-ն համաձայնել է միջոցներ հատկացնել Հայաստանին «հիբրիդային սպառնալիքների» դեմ պայքարելու համար։ Այդ միջոցները ստանալու համար անհրաժեշտ է ցույց տալ սույն հիբրիդային սպառնալիքները, և ձերբակալված քահանաներն ու Սամվել Կարապետյանը իդեալականորեն սազում են այս նպատակի համար։

Միևնույն ժամանակ, Փաշինյանը ուղղակիորեն չի մեղադրում Ռուսաստանին Հայաստանի դեմ «հիբրիդային պատերազմ» վարելու մեջ՝ նախընտրելով ավելի անորոշ արտահայտություններ։ Սա, թերևս, պայմանավորված է նրանով, որ Ռուսաստանի ԱԴԾ սահմանապահ զորքերը շարունակում են պահպանել Հայաստանի սահմանները Թուրքիայի և Իրանի հետ։ Հետևաբար, ռուսական հետախուզական ծառայությունները, հավանաբար, գործակալների կարիք չունեն Հայաստանում։

Ավելին, Մոսկվան ոչ միայն շահագրգռված չէ Հայաստանում իշխանափոխությամբ, այլև վճռականորեն աջակցում է Փաշինյանին։ Մոսկվան դեմ չէ, որ Փաշինյանը Ռուսաստանը ներկայացնի որպես «հիբրիդային սպառնալիք»՝ օգտագործելով դրա դեմ պայքարը որպես պատրվակ՝ Հայաստանում ազգայնական ուժերին չեզոքացնելու և ժողովրդական բողոքի ցույցերը կանխելու համար։ Ավելին, Եվրոպան և Միացյալ Նահանգները նույնպես դեմ չեն, էլ չասած Թուրքիան և Ադրբեջանը։

Այսպիսով, Հայաստանում «ազդեցության գործակալների» որսի գործընթացը կշարունակվի՝ առանց Ռուսաստանին որևէ վնաս հասցնելու։

Ջիվան Ավետիսյանը ներկայացրել է «20 20-ի հրեշտակները» ֆիլմի նախագիծը՝ հայ բուժաշխատողների մասին

«Մերիդիան» էքսպո կենտրոնում ռեժիսոր Ջիվան Ավետիսյանը ներկայացրել է իր առաջիկա՝ «20 20-ի հրեշտակները» ֆիլմի նախագիծը՝ այն մեծ ճանապարհը, հաջողությունները, ձեռքբերումները, և այն աշխատանքը, որը դեռ անհրաժեշտ է կատարել՝ ֆիլմը իրականություն դարձնելու համար։ «20 20-ի հրեշտակները» ֆիլմը հայ բուժաշխատողների իրական հերոսությունների մասին է, ասում է ռեժիսորը: Այդ մասին հայտնում է news.am-ը։

Ռեժիսորը հավելել է, որ յուրաքանչյուրը կարող է միանալ ֆիլմի ստեղծմանն իր նվիրատվությամբ` հետևյալ հղմամբ:

Դեկտեմբերի 7-8-ին որոշ շրջաններում ձյուն կլինի

Դեկտեմբերի 7-8-ին հանրապետության լեռնային շրջանները հատկապեա կենտրոնական հատվածները և Վայոց ձորը վերջապես կառնեն երկար սպասված «ձյան կարոտը»։ Այս մասին հայտնում է Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոնի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը։

Նշենք՝ օդի ջերմաստիճանը դեկտեմբերի 7-8-ին կնվազի 2-5 աստիճանով:

Թրամփը կարող է դուրս գալ Ուկրաինայի հետ բանակցություններից. ի՞նչ կլինի հաջորդիվ

Թրամփը եզրակացրեց, որ Պուտինը ցանկանում է դադարեցնել Ուկրաինայի դեմ պատերազմը՝ Սթիվ Վիտկոֆի և նրա փեսայի՝ Ջարեդ Քուշների հետ հանդիպումից հետո, որոնք դեկտեմբերի 2-ին Կրեմլում բանակցություններ են վարել Պուտինի հետ։

Թրամփը խուսափեց ուղղակիորեն պատասխանել այն հարցին, թե արդյոք Պուտինը կհամաձայնվի՞ պատերազմը դադարեցնելու, բայց հույս հայտնեց, որ Ուկրաինայում պատերազմը կարող է լուծվել դիվանագիտական ​​ճանապարհով։

Բանակցությունների մանրամասները գաղտնի են պահվում, բայց ավելի ու ավելի հաճախ է բարձրացվում հարցը. ի՞նչ կլինի, եթե Պուտինը մերժի Թրամփի ծրագիրը։ Կա՞ն արդյոք լծակներ Պուտինին ստիպելու համար։ Արդյո՞ք Թրամփը ցանկանում է ճնշում գործադրել Պուտինի վրա։

Ուկրաինան պատրաստվում է նոր բանակցությունների Դոնալդ Թրամփի վարչակազմի ներկայացուցիչների հետ՝ ամերիկյան թիմի Մոսկվայից վերադառնալուց հետո, ասաց Ուկրաինայի նախագահը։ Վլադիմիր Զելենսկու խոսքով՝ Վաշինգտոնն այժմ ներքին խորհրդակցություններ է անցկացնում, որից հետո Ազգային անվտանգության և պաշտպանության խորհրդի նախագահ Ռուստեմ Ումերովը, Գլխավոր շտաբի պետ Անդրեյ Գնատովը և ուկրաինական պատվիրակության մյուս անդամները կշարունակեն երկխոսությունը Սպիտակ տան թիմի հետ։

Նա նշեց, որ միայն Ուկրաինայի շահերը հաշվի առնելով կարելի է հասնել արժանապատիվ խաղաղության։ Նա ընդգծեց, որ աշխարհում աճում է այն զգացողությունը, որ պատերազմը դադարեցնելու իրական հնարավորություն կա, սակայն դրա համար անհրաժեշտ է դիվանագիտական ​​ջանքերի համադրություն Մոսկվայի վրա ճնշման հետ։ Այս համադրությունը՝ կառուցողական բանակցություններ և ագրեսորի դեմ կոշտ միջոցներ, կարող են ապահովել երկարատև արդյունք։

Իր հերթին, ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Մարկ Ռյուտեն ասաց, որ դաշնակիցները առաջնահերթություն են տալիս սեփական անվտանգության մեջ ներդրումներ կատարելուն, իրենց արդյունաբերության ամրապնդմանը և Ուկրաինային աջակցելուն։ Ռյուտեն նշեց, որ մինչև տարեվերջ ուկրաինացիները PURL ծրագրի շրջանակներում կստանան 5 միլիարդ դոլարի զենք։

ՆԱՏՕ-ն այլ տարբերակ չի տեսնում, քան շարունակել ճնշում գործադրել Ռուսաստանի վրա՝ պատժամիջոցների և Ուկրաինային զենք մատակարարելու միջոցով։ Ռյուտեն հույս ունի, որ սա միակ միջոցն է, որ Պուտինը հասկանա, «որ ելք չկա, և նա ստիպված կլինի փոխզիջման գնալ»։

Մինչ այժմ Պուտինի կողմից սակայն որևէ փոխզիջում չի երևում, ռուսական զորքերը շարունակում են իրենց հարձակումը և չեն հրաժարվում իրենց բանակցային դիրքերից որևէ մեկից։

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը դժվարին իրավիճակում է հայտնվել Ուկրաինայի խաղաղության բանակցությունների շուրջ: Ըստ The Telegraph-ի՝ իրական առաջընթացի բացակայությունը մեծացնում է անհանգստությունը Եվրոպայում և Կիևում, որտեղ վախենում են, որ Վաշինգտոնը կարող է հետ քաշվել գործընթացից և նվազեցնել Ուկրաինային ցուցաբերվող աջակցությունը, մինչդեռ Ռուսաստանը շարունակում է իր հանցավոր պատերազմը:

Բրիտանական հրատարակության տվյալներով՝ Թրամփը ներկայումս հայտնվել է երկու կրակի արանքում: Մի կողմում Ռուսաստանն է, որը ցուցաբերում է կոշտ և կայուն քաղաքական գիծ: Մյուս կողմից՝ Ուկրաինան և եվրոպական պետությունները սպասում են ԱՄՆ-ի վճռական քայլերին՝ ժողովրդավարական արժեքների պաշտպանության հարցում:

Դպրոցներում կփորձարկեն վարորդական դասընթացներ

ՀՀ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը փորձնական կարգով կիրականացնի վարորդական կրթության դասընթացներ ավագ դպրոցի շրջանավարտների համար։ Այս մասին հայտարարել է Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը դեկտեմբերի 3-ին Ազգային ժողովի նիստում՝ պատասխանելով պատգամավորների հարցերին։

Նրա խոսքով՝ այս հարցում աջակցություն տրամադրելու հնարավորությունը քննարկվել է ներքին գործերի նախարարության գործընկերների հետ։

«Կարծում եմ, որ դա հրաշալի առաջարկ է։ Ես կողմ եմ, որպեսզի 12-րդ դասարանում վարորդական դասընթացը առնվազն տեսական մասով դառնա հնարավորություն մեր աշակերտների համար և իրենք կարողանան նաև հանձնել համապատասխան քննությունները։ Վստահ եմ, որ կարող ենք առնվազն սկսել փորձարկել օրինակ ավագ դպրոցներին, հաշվի առնելով կադրային փոփոխությունները և միանշանակ դրական եմ գնահատում՝ կարող ենք քննարկել մոտ ապագայում նմանատիպ դասընթացներ մեկնարկելու հնարավորությունը», – ասել է Անդրեասյանը։

Նիկոլ Փաշինյանը ստում է. կար հայանպաստ տարբերակ, բայց նա ընտրեց դավաճանականը

Փաշինյանի հայտարարությանը համապատասխան հրապարակվել են Արցախյան հարցի բանակցային գործընթացին առնչվող առանցքային փաստաթղթերը։

Տվյալ փաստաթղթերը փաստում են այն, ինչ մենք գիտեինք, որ ի սկզբանե բանակցային գործընթացի հիմքը դրված էր այնպես, որ վերջնական ելքը լիներ Արցախի օտարացումը Հայաստանից և նրա հայաթափումը։

Բոլոր տարբերակներով՝ լինի դա ԵԱՀԿ ՄԽ առաջարկները, Մադրիդյան սկզբունքները, Կազանի փաստաթուղթը կամ ռուսական առաջարկը (Լավրովի պլանը), դրանք հիմնված էին 7 շրջանի հանձման վրա։

Որոշ փաստաթղթերում գործընթացը բաժանված էր փուլերով՝ 5 շրջան՝ առաջին փուլով, 2 շրջան՝ ԼՂԻՄ-ի միջանկյալ անորոշ կարգավիճակի որոշումից հետո։

Ասել է թե՝ բանակցային ընթացքը այնպես էր, որ հայկական կողմը զիջում էր 7 ազատագրված հայապատկան շրջանները՝ փոխարենը ստանալով օդից կախված, կեղծ անվտանգության երաշխիքներ և Արցախի անկախությանը հասնելու ոչ մի հստակ մեխանիզմ։

Ինչի հետևանքով ստանալու էինք՝

– ԼՂԻՄ՝ առանց 7 հայապատկան շրջանների,

– Բերձորի միջանցք, որը ցանկացած պահի ադրբեջանական կողմը կարող էր փակել, քանի որ ոչ մի խաղաղապահ զորք չէր կարող երաշխավորել միջանցքի անխափանությունը,

– Որից հետո աստիճանաբար կամ անմիջապես հայաթափվելու էր Արցախը, քանի որ Բաքվի նպատակը ողջ Արցախն էր, այլ ոչ միայն 7 շրջանները,

– 7 շրջանների հանձնումից հետո օրակարգում կհայտնվեր նաև Սյունիքի միջանցքը։

Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ Նիկոլ Փաշինյանը չուներ այլընտրանք, քան՝ կամ համաձայնվել պատերազմում զիջել շրջանները, որի հետևանքով կհասնեինք այն կետին, որտեղ այսօր ենք, կամ ստորագրել 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը և ստանալ դրա հետևանքները։

Ո՛չ։ Կային այլընտրանքներ։

Ինչպես նշեցի՝ հրապարակված փաստաթղթերը փաստում են, որ ի սկզբանե բանակցային գործընթացի հիմքը դրված էր հայկական շահերի և Արցախի պահպանմանն ի հակառակ։

Բանակցային ընթացքը հիմնված էր «զավթված Սովետական Հայաստանի» կեղծ տարածքային ամբողջության վրա, որի հետևանքով Արցախը ՀՀ տարածքային ամբողջության մեջ չէր մտնում և պայքարում էր միայն ԼՂԻՄ-ի անկախության համար, ինչը ի սկզբանե անիրականանալի էր։

Երրորդ Հանրապետությունը, դիրքավորվելով որպես «զավթված ռուսական Հայաստանի» իրավահաջորդ, ընդունելով ռուս–թուրքական պայմաններով Արցախի, Նախիջևանի և այլ տարածքների ՀՀ-ից օտարումը, ինքն իրեն դրեց փակուղային իրավիճակում։

2018 թվականին Նիկոլ Փաշինյանը՝ ապրիլ–մայիսյան իրադարձություններից հետո, ուներ բավական մեծ հանրային աջակցություն։ Եվ նա կարող էր՝

1. Համախմբել ժողովրդին, ստեղծել «ազգ–բանակ» կոնցեպտի ներքո կազմակերպված ազգային բանակ և պատրաստվել պատերազմին,

2. Զգուշավոր քայլերով փոխել հայ–ադրբեջանական բանակցային հիմքը, դուրս գալով «օկուպացված Հայաստանի» կողմից ժառանգած տարածաշրջանային ճարտարապետությունից և ժառանգելով Հայաստանի Առաջին Հանրապետության ստեղծած տարածաշրջանային տրամաբանությունը և տարածքային ամբողջականությունը։ Դա հիմնված էր Ազգերի Լիգայի հատուկ հանձնաժողովի 1920 թ. փետրվարի 24-ի զեկույց–առաջարկի (որտեղ ԼՂԻՄ-ն ու հարակից շրջանների մեծ մասը ՀՀ էին), Վուդրո Վիլսոնի իրավարար վճռի և ընդհանրապես՝ ցեղասպանության հետևանքները վերացնելու, պահանջատիրությունը կյանքի կոչելու և համաշխարհային աջակցություն ստանալու տրամաբանության վրա (Իսրայելի օրինակ)։ Բնական է, որ թուրքական կողմերը չէր ընդունի այս ռազմավարությունը, և պատերազմն անխուսափելի կլիներ, բայց վստահաբար չէինք ունենա վերջին 5 տարվա աղետների հիմքը՝ նոյեմբերի 9-ի հայակործան հայտարարությունը։ Ուկրաինայի օրինակով վճռական, մենակյա պայքարի դեպքում կհայտնվեին դաշնակիցներ, և վերջնական ելքը կհանգեցներ հաղթանակի։

3. Զգուշավոր կերպով փոխել աշխարհաքաղաքական վեկտորը և ձեռք բերել նոր դաշնակիցներ։

Բայց Նիկոլ Փաշինյանը արեց հակառակը։ Մնալով ռուս–թուրքական աշխարհաքաղաքական ծիրում և շարունակելով «զավթված Հայաստանի» կոնցեպտային մոտեցումները՝ նա հանձնեց Արցախը, հազարավոր մահերի պատճառ դառնալով, իսկ ռուս–թուրքական «հանձնման–ընդունման» պայմանավորվածությունների արդյունքում դարձավ թուրքական շահերի սպասարկու, և Հայաստանը այժմ գնում է դեպի թուրքացում։

Արցախի հիմնահարցն ուներ և ունի միակ հայանպաստ լուծում, որը հիմնված է Հայաստանի Հանրապետության իրական տարածքային ամբողջության վրա։ Արցախի հարցը այլ վերջնական լուծում չի ունեցել և չունի։

Նիկոլ Փաշինյանը ստում է, երբ ասում է, որ չկար այլ տարբերակ, քան Արցախի հանձնումը։ Կար այլ հայանպաստ տարբերակ, բայց նա ընտրեց դավաճանականը։

Սամվել Ասլիկյան. Ազգային-Ժողովրդավարական Բևեռի անդամ

Խորհրդարանը ծաղիկ է նկարում, որ չհիշի ամենաառարկայական որոշման մասին

Հայաստանի խորհրդարանի ոչ մի նիստ չի անցնում առանց Ղարաբաղի հարցի քննարկման, երբեմն ամբողջությամբ վերածվելով այս հիմնարար խնդրի շուրջ լիարժեք բանավեճի: Չնայած իշխանությունների հավաստիացումներին, որ «տարածաշրջանում խաղաղություն է հաստատվել» և Ղարաբաղի խնդիրը լուծված է, խորհրդարանը ամեն օր հաստատում է, որ խնդիրը մնում է բաց։

Այսօրվա խորհրդարանական նիստը վերածվեց փաստաթղթերի քննարկման, որոնք ընդամենը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի առաջարկներ էին, չընդունված ո՛չ Երևանի, ո՛չ էլ Բաքվի կողմից և Ղարաբաղի հարցով պաշտոնական համաձայնագրի չվերածված: Սակայն հասուն տղամարդիկ և կանայք, լուրջ դեմքերով, քննարկում էին այս ենթադրական առաջարկները, որպեսզի պատահաբար չհիշեն առարկայական փաստաթղթեր։

Արդյո՞ք 2019 թվականի առաջարկը ավելի լավն էր, քան մյուսները: Ո՞ր առաջարկներն էին ենթադրում Ղարաբաղի համար ավելի լավ կարգավիճակ: Արդյո՞ք Քոչարյանը Քի Ուեսթում խոստացավ Մեղրին՝ Ղարաբաղի դիմաց: Ահա թե ինչ էին քննարկում խորհրդարանում պաշտոնյաները, որպեսզի չհիշեն Ղարաբաղյան շարժման հիմնարար փաստաթուղթը՝ 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ի Հայաստանի և Ղարաբաղի վերամիավորման մասին բանաձևը: Չնայած սա միակ փաստաթուղթն է, որը արտացոլում է հակամարտության էությունը և դրա լուծումը, և Մինսկի խմբի առաջարկները մերժվեցին հենց այն պատճառով, որ դրանք հիմնված չէին 1989 թվականի օրինական որոշման վրա։

«Եթե կար տարբերակ՝ լուծելու Ղարաբաղի հարցը այնպես, որ Լեռնային Ղարաբաղը մնա հայկական, ապա թող ձեր ղեկավարները որոշեին նախորդ ժամանակաշրջաններում»,- նշել է այսօր Նիկոլ Փաշինյանը։ Նա կրկին ասել է, որ Ղարաբաղի հարցը լուծվել է 1996 թվականին։

Փաշինյանը նշել է, որ առաջարկություններում ԼՂ–ի համար որեւէ կարգավիճակ կարող էր և նախատեսված չլինել։ Որ 1996–ի Լիսաբոնի գագաթաժողովում ասվում է միջազգային հանրության դիրքորոշումը, որ ԼՂ–ն պետք է օգտվի ինքնորոշման իրավունքից և ստանա ինքակառավարման կարգավիճակ Ադրբեջանի կազմում։ Որ բոլոր փաթեթներով նախատեսված է եղել այդ պահին ԼՂ գոյություն ունեցող կարգավիճակի լուծարում։

“Այն ժամանակ, երբ հայկական կողմը համաձայնել է ապագա հանրաքվեով կարգավիճակ որոշելուն, դա նշանակում է, որ 1991–ի դեկտեմբերի 10–ի հանմրաքվեն նույն պահին չեղարկվել է», ասել է նա։

Փաշինյանը չի հիշատակում միայն մեկ “մանրուք”՝ դա ընդամենը առաջարկներ էին, և դրանցից ոչ մեկը պայմանագրի չի վերածվել և ոչինչ չի չեղարկել։

Սերժ Սարգսյանի նամակի արդյունքում բանակցային փաթեթը բարելավվել է ու Ալիեւը ստիպված ասում էր, որ «փակ դռների հետեւում պահանջում են ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը», պատասխանել է նրան Էդուարդ Շարմազանովը։

Իսկ Արթուր Խաչատրյանը նկատել է, որ նման ձևով կարելի էր 100 տարի բանակցել, եթե գործը չհասցնվեր պատերազմի։

Պարլամենտում և դրա պատերից դուրս ծաղիկ են նկարում, որպեսզի չհիշեն Արցախյան հիմնախնդրի գլխավոր փաստաթուղթն ու լուծումը, որը չեն կարողացել չեղարկել ոչ 30 տարվա դատարկ բանակցությունները, ոչ պատերազմն ու օկուպացիան, բայց կարող են չեղարկել ծաղիկ նկարողները։ 

Պուտինը Թրամփի դեսպաններին ստիպեց երեք ժամ սպասել

ԱՄՆ հատուկ ներկայացուցիչ Սթիվեն Վիտկոֆը և Դոնալդ Թրամփի փեսան՝ Ջարեդ Քուշները, Պուտինին Կրեմլում սպասել են գրեթե երեք ժամ, մինչ Ռուսաստանի առաջնորդը ելույթ էր ունենում «Ռուսաստանը կանչում է» ֆորումում, հաղորդում է CNN-ի թղթակից Ալաինա Տրինհը՝ հղում անելով աղբյուրներին։

Politico-ի տվյալներով՝ Կրեմլը ժամանակ էր ձգում գրեթե մինչև վերջին րոպեն, բուն բանակցությունները տևել են ևս հինգ ժամ, մինչև փակուղում են հայտնվել։