«Սա լրիվ նոր լրացուցիչ գործիչ է՝ հատկապես ուղղված այն ընտանքների համար, որոնք դեռեւս չունեն տնտեսական կայունություն եւ զբաղվածություն։ Եվ այս գործիքը նաեւ հնարավորություն կտա, որպեսզի այս ընտանիքները մեր թիրախում լինեն, եւ անհատական աշխատանք տարվի նրանց համար»,- այսօր հրավիրած քննարկման ժամանակ այսպես ներկայացրեց կառավարության՝ արցախցիների համար նախատեսված նոր ծրագիրը աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարի տեղակալ Աննա Ժամակոչյանը։
Ավելի վաղ տեղեկացել էինք, որ Աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության կողմից հանրային քննարկման ներկայացված նախագիծը, ըստ որի՝ Արցախից բռնի տեղահանված սոցիալապես անապահով ընտանիքների համար ապրիլ ամսվանից հրատապ սոցիալական աջակցություն նոր կարգ է սահմանվում, արցախցիների շրջանում մեծ դժգոհություն է առաջացրել։ E-draft.am կայքում հանրային քննարկման դրված նախագծին https://www.e-draft.am/projects/8387 դեմ է քվեարկել քննարկման մասնակիցների 98 տոկոսը։
Հայտնի է, որ ապրիլից 40+10 հազար դրամ աջակցությունն այլեւս չի հատկացվի բոլոր արցախցիներին, միայն թոշակառուներին, անչափահասներին և հաշմանդամներին, այն էլ՝ մինչեւ տարվա վերջ։ Սա մեծ դժգոհություն է առաջացրել արցախցիների շրջանում։ Իսկ նոր նախագծով նախատեսվում է, որ անապահով ընտանիքների համար աջակցության ամսական չափը կկազմի՝ ԼՂ-ից բռնի տեղահանված ընտանիքի անունից դիմում ներկայացնող անձի համար՝ 40 000 դրամ, ընտանիքի մյուս յուրաքանչյուր տեղահանված անդամի համար՝ 10 000 դրամ։
Աննա Ժամակոչյանին չի մտահոգում այն, որ քննարկմանը մասնակցած արցախցիների 98 տոկոսը դեմ է արտահայտվել այս նախագծին, նա ասաց, որ դեմ արտահայտվող անձանց թիվը փոքր է։
Արցախցի հասարակական գործիչ Լիաննա Պետրոսյանը հիմնավորեց, թե ինչո՞ւ են արցախցները բոյկոտում այս ծրագիրը։
«Մենք բոլորս պետք է դեմ լինենք այս նախագծին, ինչո՞ւ, որովհետեւ տեղահանվածները ոչ թե սպասում են լրացուցիչ ինչ-որ աջակցությունների, այլ կոնկրետ այս շրջանում սպասում էին, որ 40+10 հազար ծրագրի վերաբերյալ պետք է այլ նախագիծ մշակվեր։ 40+10 հազարին փոխարինելու եկած 50-40-30 հազար ծրագիրը բավականին լուրջ խնդիրների առաջ է կանգնեցնելու տեղահանվածներին։ Ապրիլի 1-ից հետո այս ծրագիրն ուղղվելու է բացառապես խոցելի խմբերին, եւ լրացուցիչ հրատապ աջակցությունը եւս կրկին ուղղվելու է խոցելի խմբին։ Տեղահանվածները բոյկատել են, 98 տոկոսը դեմ է, որովհետեւ մտածում են, որ պետք է ոչ թե լրացուցիչ ծրագրերով մարդկանց շեղեն կոնկրետ խնդիրներից, այլ աջակցությունը շարունակեն։ Մեր խնդիրը կոնկրետ բնակվարձի խնդիրն է։ Եվ այս 40+10 հազար ծրագրով տրվող գումարով որեւէ տնտեսական վիճակ չի կարող կայունանալ, այս գումարը կառավարությունը տվել է տեղահանված ընտանիքին, ընտանիքը վերցրել է, դրան գումարել է իր աշխատած գումարը եւ տվել է որպես բնակվարձ։ Հիմա եկեք հասկանանք՝ այս ընտանիքների տնտեսական վիճակն ինչքանո՞վ է կայունացել, ինչքանո՞վ է բարելավվել։ Երբ ասում եք՝ ունենք 25 հազար զբաղված, սրանք թվեր են, որոնք տատանվում են։ Երկրորդը, ես հարցումների ընթացքում պարզել եմ, որ միջին վիճակագրական տեղահանված ընտանիքը, որն ունի 2 աշխատող, նույնիսկ այս դեպքում, եթե չշարունակվի բնակվարձի գումարի տրամադրումը, ինքը չի կարող գոյատեւել Հայաստանում»,- ասաց Լիաննա Պետրոսյանը։
Նախարարության պաշտոնյան մատնանշում էր արցախցիների համար նախատեսված բնակապահովման ծրագիրը։ Լիաննա Պետրոսյանն ի պատասխան ասաց․ «Եթե ասում եք՝ տեղահանվածը պետք է օգտվի բնակապահովման ծրագրից, այստեղ պետք է հասկանանք՝ ի՞նչ խնդիրներ կան, ինչո՞ւ բնակապահովման ծրագիրն իրեն չարդարացրեց, երկու ամսից կլրանա մեկ տարին, ինչ ծրագիրը մեկնարկել է, եւ չունենք գոնե 1000 ընտանիք, որ դիմել ու իրացրել է հավաստագիրը։ Դիմել կարող են շատերը, բայց պետք է հնարավորության մեխանզմիներ լինեն՝ այդ սերտիֆիկատներն իրացնելու համար»։
Լիաննա Պետրոսյանը հիշեցրեց, որ նախորդ տարի մարտին, երբ քննարկում էին 40+10 հազար ծրագրի երկարացման հարցը, փոխվարչապետն ասել էր, որ կոնկրետ բնակվարձին ուղղված այս աջակցությունը պետք է շարունակվի այնքան ժամանակ, մինչեւ ընտաիքները կունենան սեփական տանիք։ «Հիմա տեղահանվածների քանի՞ տոկոսն է ապահովվել բնակարանով, արդյոք հստակ վերլուծություն, թիրախային նույնականացում արվել է՝ այն ընտանիքները, ովքեր չեն օգտվել բնակապահովման ծրագրից, չեն օգտվելու 40 հազար դրամ աջակցությունից, ի՞նչ է լինելու այս ընտանիքների վիճակը, որտե՞ղ են նրանք ապրելու եւ ինչպե՞ս են կարողանալու շարունակել իրենց տնտեսական հզորացումը Հայաստանում»,- հարցադրում արեց Լիաննա Պետրոսյանը։
Այս հարցերին Աննա Ժամակոչյանը նման պատասխան տվեց․ «Իսկ ո՞վ ասաց, որ աջակցություն պիտի ստանան այն մարդիկ, ովքեր ունեն բարձր եկամուտներ, ո՞վ է մեզ ստիպում, որ այդպես պետք է մտածենք։ Ես ասում եմ՝ սոցիալական աջակցությունը պիտի լինի կարիքահեն։ Երբ ունենք մարդիկ, ովքեր ստանում են 1 մլն դրամից ավելի աշխատավարձ, ինչո՞ւ պետք է ստանան պետական աջակցություն։ Մենք վերլուծել ենք, հաշվել ենք եւ կարծում ենք, որ մինչեւ 3000 ընտանիք կարող է մնալ որոշակի կարիքավորության շեմի մեջ, եւ այս ընտանիքների համար մշակել ենք այս նախաձեռնությունը։ Ասում եք՝ բնակապահովման ծրագիրը, մենք բնակապահովման ծրագիրը գործնականում գործարկել ենք, եթե շատ ապակողմնորոշեք, իհարկե, կարող են տեմպերը նվազ լինել։ Մոտ 825 հավաստագիր ունենք, իրացվել են 52-ը։ Մենք գիտենք, որ խնդիրներ ենք առաջացել որոշ բանկերի հետ որոշ հարցերում, այդ խնդիրները լուծվում են։ Մեզ խոստանում են, որ ապրիլի մեկից այդ խնդիրները չեն լինի»,- ասաց փոխնախարարը։
Այնուհետեւ Աննա Ժամակոչյանը Լիաննա Պետրոսյանին մեղադրեց մարդկանց ապակողմնորոշելու մեջ։ «Ես գիտեմ, թե հանրային կարծիքը ոնց է ձեւավորվում, այդ թվում՝ ձեր բոյկոտի կոչով։ Դա հանրային կարծիք չէ, դա ուղղորդված արշավ է։ Դուք փոխանակ ներողություն խնդրեք, որ մարդկանց բոյկոտի կոչ եք արել եւ ապակողմնորոշել եք, նման հայտարարություններ եք անում»։
Լիաննա Պետրոսյանը հորդորեց հստակ ասել՝ արցախցիներից ովքե՞ր ունեն բաձր եկամուտ։ «Կոնկրետ տոկոսային նշեք Արցախից տեղահանվածներից քանի՞ տոկոսն ունի բարձր եկամուտ, նման վերլուծություն կատարվե՞լ է։ Ես ասում եմ՝ 30 հազար մարդ հնարավորություն չի ունենալու՝ վճարելու բնակվարձը։ Փոխանակ այս խնդիրը լուծեք, եկել ենք քննարկելու, թե քանի մարդ է բոյկոտել, ինչո՞ւ 30 հազար մարդը չի բոյկոտել։ Հարցն այն է, որ մարդիկ ունեն սերտիֆիկատները, չեն կարողանում իրացնել։ Արեք անապահովության գնահատում, մարդկանց տրամադրեք աջակցություն, բայց եկեք բնակվարձի ծրագիրը չբերենք անապահովության դաշտ։ Իմ ասած 30 հազար մարդիկ ունեն բնակվարձի խնդիր, ինչպե՞ս են այդ հարցը լուծելու, եթե դուք չեք կարողանում այնպես անել, որ բնակապահովման ծրագիրն արդարացնի իրեն»,- հարցադրում արեց Լիաննա Պետրոսյանը։
Աննա Ժամակոչյանը նշեց, որ ԼՂ-ից բռնի տեղահանված 115 հազար անձանցից 7777 ստանում է 200 հազարից մինչեւ 5 մլն դրամ ամսական եկամուտ, իսկ 100 հազար դրամից ավելի եկամուտ ունեցեղների թիվը շուրջ 16 հազար է։
Ռոզա Հովհաննիսյան
