Վաշինգտոնն ու Մոսկվան պայմանավորվել են Ուկրաինայի էներգետիկ ենթակառուցվածքի վրա հարձակումները 30-օրյա դադարեցնելու, գերիների փոխանակման և հարաբերությունների կարգավորման շուրջ՝ ինչպես ուկրաինական կարգավորման հարցում, այնպես էլ մոլորակի այլ շրջաններում։

ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը պաշտպանել է ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի գաղափարը՝ Ռուսաստանի և Ուկրաինայի կողմից էներգետիկ օբյեկտներին հարվածներից 30-օրյա փոխադարձ հրաժարվելու մասին և նման հրաման է տվել զինվորականներին, հաղորդում է Կրեմլը։

Ղեկավարները նաև պայմանավորվել են բանակցություններ սկսել՝ Սև ծովում նավագնացության անվտանգությանն առնչվող նախաձեռնության մանրամասները մշակելու համար։

Զրույցի ընթացքում երկրների ղեկավարներն անդրադարձել են նաեւ Կուրսկի մարզում մնացած Ուկրաինայի զինված ուժերի ստորաբաժանումների ճակատագրին։ «Կուրսկի շրջանում շրջափակված ուկրաինացի զինծառայողների կյանքը խնայելու Դոնալդ Թրամփի վերջին կոչի կապակցությամբ Վլադիմիր Պուտինը հաստատել է, որ ռուսական կողմը պատրաստ է առաջնորդվել հումանիտար նկատառումներով և նրանց հանձնվելու դեպքում երաշխավորում է Ուկրաինայի ԶՈւ զինծառայողների կյանքը և արժանապատիվ վերաբերմունքը՝ ռուսական օրենքներին և միջազգային իրավունքին համապատասխան», – ասվում է հայտարարության մեջ։

Ուկրաինայում հակամարտության կարգավորմանը հասնելու համար կողմերը փորձագիտական ​​խմբեր կստեղծեն։

Պուտինն ու Թրամփը քննարկել են նաև երկու երկրների համագործակցությունը մոլորակի այլ տարածաշրջաններում, մասնավորապես՝ Մերձավոր Արևելքում և Կարմիր ծովի տարածաշրջանում, որտեղ ներկայումս ծավալվում է ԱՄՆ ռազմական գործողությունը հութիների դեմ։ «Համատեղ ջանքեր կգործադրվեն ճգնաժամային շրջաններում իրավիճակը կայունացնելու և միջուկային զենքի չտարածման և գլոբալ անվտանգության հարցերում համագործակցություն հաստատելու համար։ Դա իր հերթին կնպաստի ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների ընդհանուր մթնոլորտի բարելավմանը», – հաղորդում է Կրեմլը:

«Հաստատելով իր հիմնարար հավատարմությունը հակամարտության խաղաղ կարգավորմանը՝ ՌԴ նախագահը հայտարարեց պատրաստակամությունը աշխատելու ամերիկացի գործընկերների հետ՝ հիմնովին ուսումնասիրելու կարգավորման հասնելու հնարավոր ուղիները, որոնք պետք է լինեն համապարփակ, կայուն և երկարաժամկետ։ Եվ, իհարկե, պետք է հաշվի առվեն ճգնաժամի բուն պատճառները, Ռուսաստանի օրինական շահերը անվտանգության ոլորտում վերացնելու անվերապահ անհրաժեշտությունը»,- ամփոփել է Կրեմլը։

Ռուսաստանի և ԱՄՆ նախագահներ Վլադիմիր Պուտինի և Դոնալդ Թրամփի հեռախոսազրույցի ընթացքում նրանք պայմանավորվել են, որ Իրանին չպետք է թույլ տրվի սպառնալ Իսրայելի գոյությանը, իր X էջում հայտնել է Սպիտակ տան խոսնակ Քերոլայն Լևիտը։

Զրույցի ընթացքում առաջնորդները քննարկել են այլ երկրների զինանոցներում ռազմավարական զենքի տարածումը դադարեցնելու անհրաժեշտությունը։

«Երկու առաջնորդները կիսում են այն տեսակետը, որ Իրանը երբեք չպետք է կարողանա ոչնչացնել Իսրայելը»,- գրել է Լևիտը։

Աղբյուրները չեն նշում, թե արդյոք Հարավային Կովկասի հարցը ներառվել է Պուտին-Թրամփ խոշոր պայմանավորվածությունների քեյսում, և որքանով են այդ պայմանավորվածությունները կապված Բաքվի և Երևանի միջև նախապատրաստվող «խաղաղության համաձայնագրի» հետ։ Միացյալ Նահանգները, ընդհանուր առմամբ, սատարում էր համաձայնագրին՝ առաջ քաշելով միայն մեկ «պայման»՝ հայ գերիների ազատ արձակումը։ Այսինքն՝ «Հայաստանի վերացումը գերիների վերադարձի դիմաց» գործարքը դուր է գալիս Վաշինգտոնին։

Գերմանիայի հայ համայնքի ներկայացուցիչները պատրաստվում են նամակ գրել Գերմանիայի նախագահին՝ պահանջելով, որ Հայաստան կատարելիք այցի շրջանակներում նա այցելի նաեւ Ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր։ Այս մասին step1.am-ի հետ զրույցում ասաց Գերմանիայի «Հայ ակադեմիականների միության» նախագահ, պատմաբան Ազատ Օրդուխանյանը։

Նշենք, որ Գերմանիայի նախագահ Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերը մարտի 30-ից ապրիլի 2-ը կայցելի Հայաստան, այնուհետեւ՝ Ադրբեջան։ Ըստ հրապարակված պաշտոնական տեղեկատվության՝ նա հանդիպելու է Նիկոլ Փաշինյանի, Վահագն Խաչատուրյանի հետ, այցելելու է Սեւան ու Դիլիջան։

Գերմանիայի հայ համայնքի ներկայացուցիչները նկատել են, որ Գերմանիայի նախագահի այցի օրակարգում Ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր այցելելու մասին տեղեկություն չկա։ Ազատ Օրդուխանյանի խոսքով՝ դա Հայաստանի իշխանությունների նախաձեռնությունն է։

Հիշեցնենք, որ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցն իրենց իշխանության արտաքին քաղաքական առաջնահերթությունների մեջ չի մտնում։

«Ես կարծում եմ, որ մենք՝ գերմանահայերս, պետք է այս հարցով աղմուկ բարձրացնենք, մենք Գերմանիայի քաղաքացի ենք, մեր նախագահն է, մենք դրա իրավունքն ունենք։ Պետք է քննարկումներ լինեն՝ եթե Գերմանիան ընդունել է Հայոց ցեղասպանությունը եւ պատասխանատվություն ստանձնել դրա հետեւանքների վերացման համար, ինչո՞ւ Գերմանիայի նախագահը չի այցելում Ծիծեռնակաբերդ ու արծաթափայլ եղեւնի չի տնկում այնտեղ։ Ի վերջո առաջին անգամ է, որ Գերմանիայի նախագահն այցելում է Հայաստան»,- ասաց նա։

Ազատ Օրդուխանյանի խոսքով՝ Գերմանիայի նախագահին ուղեկցելու է կինը, որը Գերմանիայում ՅՈւՆԻՍԵՖ-ի ղեկավարն է։ Սա առիթ է, որպեսզի հայ համայնքը բարձրացնի նաեւ այն հարցը, որ Բաքվում նաեւ ՅՈւՆԻՍԵՖ-ի գրասենյակը փակելու դիմում են ներկայացրել։ «Մենք ուզում ենք նաեւ Գերմանիայի նախագահի կնոջ ուշադրությունը սեւեռել մի հարցի վրա, որ դուք գնում եք մի երկիր, որտեղ ձեր կազմակերպությունը փակվում է»,- հավելեց նա։

Հայ համայնքը Գերմանիայի իշխանություններին առաջիկայում նամակ է ուղղելու նաեւ այսպես կոչված «խաղաղության պայմանագրի» վերաբերյալ։ «Մենք 12 կետերից բաղկացած պահանջ ենք գրել, մինչեւ այդ կետերը չլինեն, մենք այդ փաստաթուղթը չենք ընդունելու, հրապարակային պատռելու ենք։ Գերմանական իշխանություններին հայտնում ենք՝ որքան էլ դուք ծափ տաք ու ընդունեք այդ փաստաթուղթը, բայց մենք դա չենք ընդունում, լեգիտիմ չէ ոչ բովանդակության առումով, ոչ էլ ստորագրողների առումով»,- նշեց Օրդուխանյանը։

Ռոզա Հովհաննիսյան

Ստեփանակերտ, 2023-ի սեպտեմբերի 19

Ինչպես նկատել են վերլուծաբանները, «խաղաղության համաձայնագրի» տեքստը համաձայնեցնելու մասին հայտարարելուց հետո Բաքուն առիթ է ստեղծում ռազմական ճանապարհով ուզածը ստանալու համար։ Այդ ջանքերում նրան ոչ ոք չի սահմանափակում, եթե չասենք՝ խրախուսում են։

Հայ վերլուծաբանները փորձում են «բացատրություններ» գտնել, իբր Բաքուն չի ուզում ստորագրել «հայանպաստ» համաձայնագիրը, և փորձելով պարզել, թե Ալիևի «վերջին» պահանջը ո՞րը կլինի։ Ինչպես Step1.am-ին ասել է Սարո Սարոյանը, վեջին պահանջը՝ Հայաստանի ինքնալուծարման ակտն է, ինչպես եղել է Արցախի դեպքում։

Դա շատ լավ գիտեն և ՀՀ իշխանությունները, բացառված չէ, որ այդ ակտն արդեն գրված է, բայց հասարակությանը ներկայացնելու համար պետք է համապատասխան անտուրաժ ստեղծել։ Եվ ինչքան մոտենում է «ինքնալուծարման» պահն, այնքան կառավարության «արդարացումներն» ավելի հիստերիկ և անհույս են դառնում։

Կառավարությունը կարծես նախապատրաստում է մի փաթեթ, որը ինքնալուծարումից հետո կներկայացնի որպես «արդարացում»․ մենք ամեն ինչ արել ենք, բայց անհնարին էր այլ կերպ վարվել։ 3 մլն․ մարդու կյանք փրկելու համար ենք արել՝ իհարկե պլյուս-մինուս։

Կառավարությունը, որը բոլոր հարթակներից հայտարարում է, որ չի օգտագործելու գնված զենքը, այսօր թվարկել է այն ամենը, ինչն «առաջարկել» է Բաքվին, և հիմա անհույս սպասում է «դրական պատասխանին»։ Հենց դա էլ կլինի “ինդուլգենցիան։”

ՀՀ վարչապետի աշխատակազմը հայտարարել է, որ դեռևս 2024 թվականի հունիսի 22–ին Հայաստանն առաջարկել է՝ հրադադարի ռեժիմի խախտման դեպքերի մասին տեղեկությունների հետաքննության Հայաստան-Ադրբեջան համատեղ մեխանիզմ ստեղծել, որին Ադրբեջանը մինչև օրս դրական չի արձագանքել։

ՀՀ պաշտպանության նախարարության 2025 թվականի մարտի 17–ի հաղորդագրության մեջ արձանագրվել է, որ ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը պատրաստ է հետաքննել Ադրբեջանի հաղորդագրությունները հիմնավորող փաստերը՝ դրանք ՀՀ–ին փոխանցելու պարագայում։ Սակայն դա էլ է մնացել անպատասխան։

Հայաստանը Ադրբեջանին կոչ է անում մեկնարկել խորհրդակցությունները համաձայնագրի ստորագրման տեղի և ժամկետների վերաբերյալ, ասված է հայտարարության մեջ։ Այսինքն՝ Բաքուն չի պատասխանում նաև այդ առաջարկին։

Հայաստանը պատրաստ է շարունակել Ադրբեջանի հետ պետական սահմանի սահմանազատման աշխատանքները, ասված է հայտարարության մեջ։ Ըստ երևույթի, Բաքուն դա էլ է «իգնոր» արել։

Վարչապետի աշխատակազմի հայտարարության մեջ ասվում է, թե «2025 թվականի հունվարին Հայաստանը գրավոր կերպով Ադրբեջանին է փոխանցել Հայաստանի տարածքով դեպի Նախիջեւան և Հայաստանի հյուսիս–արեւմտյան շրջաններից Նախիջևանով դեպի ՀՀ հարավային հատված երկաթուղային բեռնափոխադրումների խնդրի լուծման առաջարկ»:

Բացի այդ, ըստ հայտարարության, Հայաստանն Ադրբեջանին է փոխանցել նաեւ սպառազինությունների փոխադարձ վերահսկման երկկողմ մեխանիզմի ստեղծման մասին առաջարկ և սպասում է Ադրբեջանի դրական արձագանքին։

Այդ երկու առաջարկները ևս առանց արձագանքի են մնացել։

Հիմա կառավար-ությունը կասի, որ ամեն ինչ արել է։ Դրա հետ մեկտեղ նա նորից է տեղեկացնում Բաքվին, որ «ՀՀ բանակը հրադադարի ռեժիմի խախտման պատճառ կամ հրահանգ չունի»։

Դիմադրություն չի լինի, «արդարացումները» պատրաստ են, մացածը «տեխնիկայի» հարց է։