Ադրբեջանի ՊՆ հաղորդագրությունը, թե իբր մարտի 16-ին՝ ժամը 09։45-ի սահմաններում, ՀՀ ԶՈՒ ստորաբաժանումները կրակ են բացել սահմանագոտու հարավարևելյան հատվածում տեղակայված ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ, չի համապատասխանում իրականությանը։ Հայտնում են ՀՀ ՊՆ-ից:
Բաքուն խոսում էր Սյունիքի մասին։
Ռուբեն Վարդանյանը հերթական ձայնագրությունն է հրապարակել, որում անձնական կյանքից մի դրվագ է պատմել: Նա կնոջը խնդրել է, որ այս ձայնագրությունը կիրակի օրը հրապարակի, որովհետև կիրակին քրիստոնյաների համար հատուկ օր է:
«Ուզում եմ այսօր մի քանի խոսք ասել: Նախ՝ բարի պահեր եմ մաղթում ձեզ, որովհետև միայն պահը, ակնթարթն է իրականը և հավերժությանն ամենամոտը։
Այսօր ուզում եմ կիսվել ձեզ հետ մի շատ անձնական պատմությամբ, որը հսկայական դեր է ունեցել իմ՝ որպես անհատի ձևավորման գործում։ Այն տեղի է ունեցել 39 տարի առաջ, Ադրբեջանում:
Ինչպես Խորհրդային Միությունում բոլոր 18 տարին լրացած երիտասարդներին, ինձ ևս զորակոչեցին խորհրդային բանակ: Ավարտելով Մոսկվայի պետական համալսարանի առաջին կուրսը՝ հունիսի վերջին հայտնվեցի Մոսկվայի զորակոչային կետում։ Երկար արկածներից հետո հուլիսի սկզբին մի քանի հարյուր հոգու հետ միասին հայտնվեցի Բաքվի արվարձանում՝ Բալաջարիի տեղաբաշխման կետում: Այդպես ես առաջին և միակ անգամ հայտնվեցի Ադրբեջանական ԽՍՀ-ում։
Հենց այդտեղ էլ ինձ մոտեցավ մի ենթասպա և առաջարկեց, որ 300 ռուբլու դիմաց կարող է այնպես անել, որ տեղափոխվեմ Հայաստան ծառայելու։ Այն ժամանակ դա բավական մեծ գումար էր, ու ես ասացի, որ այդքան գումար չունեմ։ Երեք օր անց, երբ մեզ արդեն պետք է վերջնականապես բաշխեին զորամասերում, նա, ակնհայտորեն ուրիշ հարմար մեկի չգտնելով, նորից մոտեցավ և ասաց, թե՝ «լավ, գոնե 50 ռուբլի տուր»։ Ես ասացի, որ ընդամենը 27 ռուբլի ունեմ։ Նա դժգոհ հեռացավ՝ ասելով, որ դա անհնար է։
Այս պատմությունը, պարզապես որպես զվարճալի դրվագ, պատմեցի նաև տղաներին, որոնց հետ ծանոթացել էի Մոսկվայից Բաքու մեր երկար ճանապարհորդության ընթացքում։ Դրանից մի 15 րոպե անց վեց-յոթ տղաներ, խորհրդակցելով իրար հետ, մոտեցան ինձ և տվեցին 23 ռուբլի՝ ասելով, որ կուզենային, որ գոնե ես ծառայեմ տանը: Նրանք ժպտացին ու վստահեցրին, որ դրա համար միայն ուրախ կլինեն։
Գիտեի, որ նրանցից ոչ մեկն էլ ապահովված ընտանիքից չէր, և երեք կամ հինգ ռուբլին նրանց համար բավականին լուրջ գումար էր ու, ըստ էության, նրանք տալիս էին իրենց վերջին՝ ծխախոտի համար պահած գումարները։ Այդպիսով, շնորհիվ գրեթե անծանոթ (միայն մեկին էի հպանցիկ ճանաչում ՄՊՀ-ից), այլազգի տղաների, որոնցից ոչ մեկն ինձ ոչնչով պարտական չէր, ես տեղափոխվեցի Հայաստան և երկու տարի ծառայեցի Լենինականում {Գյումրիում}։
Հետագայում շատ եմ մտածել այս դրվագի մասին և ինքս ինձ երեք հարց տվել։ Ինքս պատրա՞ստ եմ տալ վերջին փողերս կամ վերջին կտոր հացս՝ ուրիշին օգնելու համար: Ոչ թե մեկ միլիոնը միլիարդից, այլ, իրոք, վերջին փողը։ Երկրորդ՝ արդյո՞ք կկարողանամ ուրախանալ նրանից, որ ինչ-որ մեկն իմ շնորհիվ կգնա տուն ծառայելու, իսկ ես կմնամ անծանոթ վայրում և կարոտով կհիշեմ հայրենիքը, հարազատ վայրերն ու մտերիմներին, որոնց երկու տարի չեմ տեսնելու։ Եվ երրորդը՝ պատրա՞ստ եմ չակնկալել երախտագիտություն (մենք նույնիսկ հասցեներ չփոխանակեցինք) և չունենալ այն զգացողությունը, թե ինչ-որ մեկն ինձ պարտք է, քանի որ նրա համար ինչ-որ բան եմ արել։
Այս պատմությունն էլ հենց դարձել է ինձ համար հենման կետ՝ նպաստելով իմ՝ որպես անհատի ձևավորմանն այնպիսին, ինչպիսին հիմա եմ։
Եվ այսօր նախ կուզենայի երախտագիտությունս հայտնել նրանց՝ ինձ օգնողներին. անգամ չգիտեմ՝ ողջ են նրանք, թե ոչ, ինչպես է դասավորվել նրանց կյանքը։ Բայց եթե լսեն իմ պատմությունը, պիտի իմանան, որ ես միշտ հիշում եմ այդ 23 ռուբլին և նրանց անշահախնդիր քայլը: Ես դա երբեք չեմ մոռանա։ Երկրորդը՝ ուզում եմ, որ իմանան, որ իրենց շնորհիվ ես հասկացա, որ բարիք գործելը ներդրում չէ. պետք է պարզապես քեզ արված բարությունը որպես էստաֆետի փայտիկ փոխանցել, ու դրանից երջանիկ լինել։ Եվ ես երջանիկ եմ, որ կնոջս հետ մենք գրեթե ամբողջ մեր կարողությունը տրամադրել ենք բարեգործությանը, ու մեր երեխաները դա հասկացել և ընդունել են։
Ես խնդրեցի Վերոնիկային {կնոջս}, որպեսզի տեղադրի այս գրառումը կիրակի, որովհետև կիրակին քրիստոնյաների համար հատուկ օր է՝ ինչպես հրեաների համար շաբաթը, իսկ մահմեդականների համար՝ ուրբաթը:
Կուզենայի, որ շաբաթվա մեջ մեկ օր ժամանակ հատկացնեք՝ առօրյայից, արտաքին աղմուկից, կենցաղային խնդիրներից մի փոքր կտրվելու և մտածելու հոգևորի, հավերժականի մասին, լինելու ինքներդ ձեզ և Աստծո հետ։
Համոզված եմ, որ բարությունը հավերժ է և անմահ, ու երբ անանուն ես անում ու դիմացը ոչ մի ակնկալիք չես ունենում, այն բազմապատկվում է։ Իմ կյանքում շատ ծանոթ և անծանոթ մարդիկ դա արել են, ու ես նրանց երախտապարտ եմ։ Ես նույնպես ձգտել եմ նույնը անել, որքանով կարողանում եմ։
Չարը, իհարկե, ունի վախճան, այն վերջավոր է, այդ պատճառով էլ այդքան ագրեսիվ է և ուշադրություն է գրավում։ Ու երբ չարին պատասխանում ես չարով, այն ավելի է ահագնանում և ուժեղանում։ Մարդկանց համար, ցավոք, ավելի հեշտ է քննարկել և հիշել վատը, քան լավը. բամբասել, գրքեր գրել, ֆիլմեր նկարել։ Այն ավելի բազմազան է և ավելի շատ ուշադրություն է գրավում, նույնիսկ՝ լուրերում։ Մենք ավելի շատ վատ լուրեր ենք կարդում։
Բայց հիշեք. եթե բարությունը, լույսը, սերը ավելի քիչ լինեին, քան չարը, աշխարհը վաղուց չէր լինի։ Պարզապես այն, ինչպես օդը, աննկատ է, և մենք հաճախ այն պարզապես ընկալում ենք որպես ինքնըստինքյան ենթադրվող մի բան։ Ուրիշներին տալով այն ամենը, ինչ ունես, գիտես, կարող ես, չկուտակելով, չդառնալով ոսկե հորթի, քո կրքերի և ցանկությունների ստրուկը` սա է, իմ կարծիքով, կյանքի իմաստը: Մենք այդպես ավելացնում ենք բարությունը և լույսը աշխարհում՝ բոլորի համար։
Մենք գալիս ենք աշխարհ մերկ և հեռանում ենք մերկ՝ ոչինչ չտանելով մեզ հետ։ Նույնիսկ փարավոններին չի հաջողվել խուսափել դրանից։ Ներե՛ք, ինչպես մենք ուզում ենք, որ մեզ ներեն, երբ մենք ինչ-որ բան սխալ ենք անում: Ուրիշների համար պատիժ մի՛ պահանջեք, իսկ ձեզ համար ներում խնդրեք։ Վարվեք ուրիշների հետ այնպես, ինչպես դուք կցանկանայիք, որ վարվեին ձեզ հետ. սա ոսկե կանոն է։ Արարեք բարիք և երջանիկ եղեք։ Խաղաղություն մեզ բոլորիս։ Սիրում եմ ձեզ բոլորիդ»,-ասվում է Վարդանյանի հաղորդագրությունում։
Հինգ անչափահաս երեխաների հայր Սասուն Հայրապետյանը չի կարողանում Հայաստանում կառավարության տրամադրած աջակցությամբ տուն գնել։ 35-ամյա Սասունը 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին բռնի տեղահանվել է Արցախից։ Նա ընտանիքի հետ ապրում էր Մարտակերտի շրջանի Նորքին Հոռաթաղ գյուղում, այժմ բնակություն է հաստատել Նոյեմբերյանի Բերդավան գյուղում։ Հենց այս գյուղում է նա ցանկանում տուն գնել։ Յոթ հոգանոց ընտանիը պետությունից ընդհանուր 35 մլն դրամի աջակցության վկայագիր է ստացել, բայց կնոջ անունով Արցախում ձևակերպված վարկերը խոչընդոտ են հանդիսանում։
«Ընտանիքով հանդիսանում ենք ՀՀ քաղաքացի, պետությունից ստացել են բնակարանի ձեռք բերման վկայագրեր։ Դիմում եմ բանկ, որ գործարքն անեն, ասում են, որ դուք հարկադիրում եք։ Սոցապնախարարության որոշման համաձայն, եթե մենք բնակարանը ձեռք ենք բերում բացառապես պետության կողմից հատկացված աջակցության շրջանակներում, ապա վարկային որևէ պատմություն խոչընդոտ չի կարող լինել։ Փաստորեն, ստացվում է, որ այդ ծրագիրը իրենց ասածին չի համապատասխանում։ Ասում են, որ արցախցիների համար բնակարան ձեռք բերելու համար որևէ խոչընդոտ չկա, այս տեղեկությունը տարածել է սոցապնախարարությունը, Գայանե Ղարագոզյանն է նման տեղեկություն տարածում, իրենց էջերում տեղադրված է»,- Forrights.am-ի հետ զրույցում նշում է Սասուն Հայրապետյանը։
Սասունի վկայակոչած Գայանե Ղարագոզյանը սոցապնախարարության աշխատակից է։ Նրա մասնակցությամբ կարճ հոլովակ է տեղադրված նախարարության պաշտոնական ֆեյսբուքյան էջում, որտեղ պաշտոնյան պատասխանում է հարցին, թե արդյո՞ք արցախցիները կարող են օգտվել բնակապահովման ծրագրից, եթե ունեն վատ վարկային պատմություն։ «ԼՂ-ից բռնի տեղահանված ընտանիքների բնակապահովման պետական աջակցության շրջանակում, եթե նախատեսում եք գույքը ձեռք բերել բացառապես պետության աջակցությամբ, ապա այս դեպքում ֆինանսական կազմակերպությունները չեն իրականացնելու վարկային պատմության վերլուծություն և վարկունակության գնահատում»,-տեսանյութում ասում է պաշտոնյան։
Սասունը Forrights.am-ին ասում է, որ իր ընտանիքը հենց այս խմբի շահառու է՝ բնակարանն ամբողջությամբ ձեռք է բերելու պետության աջակցությամբ։ Սակայն, Արցախում վերցված շուրջ երեք մլն դրամի վարկն այժմ խոչընդոտ է հանդիսանում։
«Բանկն ինձ ասում է, որ, եթե քո գումարը հաստատեմ՝ տունը ձեռք բերելու համար, հարկադիրը սառեցնելու է։ Կառավարությունը պետք է աշխատի հարկադիրի հետ, պետք է ծանուցեն, որ մեզ տրված սերտիֆիկատների հետ գործ չունեն, այդ գումարը սառեցման ենթակա չի»,-ասաց նա։
Սասունը բազմաթիվ նամակներ է ուղղել Կենտրոնական բանկին, սոցապնախարարությանը, Մարդու իրավունքերի պաշտպանին, վարչապետի աշխատակազմին, Ֆինանսների նախարարությանը։ «Որ կառույցին նամակ եմ ուղարկում, բոլորն ուղղորդում են սոցապնախարարություն, իսկ նախարարությունից պատասխան եմ ստանում, որ ԿԲ-ն ու Ֆինանսների նախարարությունը ինչ-որ համաձայնագիր են պատրաստում, որ խնդիրներ չլինի, բայց ֆինանսների նախարարությունից ասում են, որ նման քննարկում չկա»,-ասաց Սասունը։
Սասուն Հայրապետյանին ՀՀ ֆինանսների նախարարությունից մի փաստաթուղթ են փոխանցել, որի համաձայն՝ նախարարության գլխավոր քարտուղարը պաշտոնապես դիմում է Հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության գլխավոր քարտուղարին և տեղեկացնում, որ Արցախից բռնի տեղահնված քաղաքացիների վարկային պարտավորությունները ստանձնել է Հայաստանի կառավարությունը։ Սասունն ասում է, որ թեև ֆիննախը նման գրություն է փոխանցել իրեն ու հարկադիրին, բայց իր գործարքը կրկին վտանգված է, եթե դիմի բանկ ու սերտիֆիկատի գումարը ուղղվի բնակարանի գնման գործընթացին, գումարի վրա արգելանք է դրվելու։ «Ոչ մեկիս համար պարզ չէ, թե մեր վարկերը, երբ են փակելու, բայց մեզ սերտիֆիկատները մեկ տարի ժամկետով են տվել, ես արդեն երկու ամսից ավելի կորցրել եմ»։
Սասունը բռնի տեղահանումից հետո ծանր օրեր է անցկացրել, նշում է, որ այն շարունակվում է մինչ այժմ։
«Չորս օր երեխաների հետ Երևանում տաքսու մեջ եմ մնացել, ոչ մի տեղ չեն տեղավորել, ես էլ Աստծո հույսով եկել եմ սահմանամերձ գյուղ։ Չեմ փոշմանել, որ եկել եմ, ուղղակի պետության անտարբեր վերաբերմունք ունի արցախցիների հանդեպ»,-ասաց նա։
Աասունն Արցախում պայմանագրային ծառայող է եղել, անցել պատերազմի դժվարություններով, տեսել թշնամու անմարդկային վերաբերմունքը։
«Սեպտեմբերի 19-ի կեսօրին պատերազմը սկսվեց, մենք 20 թվից հետո առաջնագիծ չենք ունեցել, հրետանիով մի կերպ պահում էինք, որ չմտնեն գյուղեր ու կանանց և երեխաներին մորթեին, բայց նման դեպքեր եղել են։ Ճանկաթաղում երեխա են մորթել։ Ամբողջ ծավալով Արցախի վրա, դիմադրում էր միայն հրետանին, առաջնագծում ինչքան զորք կար, կամ կոտորվել էր, կամ նահանջել էին։ Առաջնագիծը պահելու ձև չունեինք, օդն ամբողջովին բաց էր, դիմադրեցինք, որքան կարողացանք։ Մեր գյուղում տեղի ունեցած դեպք եմ պատմում․ մեր գյուղի վրա արձակված թշնամու հրետանու արկից թոռն ու տատիկը զոհվեցին, զոհվելը որն է՝ պատառ-պատառ են եղել։ Միայն ռուսներն էր կանգնած, գիտենք՝ ռուսն էլ ինչ արեց»,-ասաց նա։
Նարեկ Կիրակոսյան
«Կամ ապահովեն բնակարաններով, կամ միասին, ինչպես հայրենիքը լքեցինք, որպեսզի թուրքի լծի տակ չապրենք, այնպես էլ հետ կտանք բոմժի քարտերը եւ կպահանջենք մի այլ երկրի, որ մեզ ընդունեն որպես նորմալ փախստական, թե չէ այս երկրում բացի նվաստացումից ոչինչ չենք տեսնում», արձագանքելով Լիաննա Պետրոսյանի գրառմանը, գրել է Ելենա Պողոսյանը:
«Եթե փախստականին տրվող բնակվարձի դիմաց աջակցությունը դիտարկվում է որպես թոշակ, բառերը կորցնում են իրենց արժեքը», Լիաննա Պետրոսյան:
ՀՀ կառավարության սոցիալական աջակցության նոր ծրագիրի նոր քննարկումը դարձյալ նյարդայնացրել է արցախցիներին:
Ընդհանրապես, ովքեր տեղյակ են արցախցիների հոգեկերտվածքին, կհաստատեն, որ մինչեւ դանակը ոսկորին չի հասնում` չեն բողոքում: Ո՞վ կհամարձակվեր կառավարության դեմ մի թթու խոսք ասել Արցախում:
Լսած կլինեք նաեւ արցախցիների “կամակորության” մասին պատմությունը. Պատերազմ է` դիմանում են, բլոկադա է, դիմանում են …իսկ կիսլոտա փորձե՞լ եք: Կիսլոտա չէ, բայց ֆոսֆոր լցրին, դրան էլ դիմացան, թեկուզ անգամ ֆոսֆոր թափած տեղը չթողեցին ապրել:
Արցախցիներն հաստատ այդքան ապերախտ չեն, որ մոռանան, թե ինչ ուշադրության են արժանացել հայաստանյան հասարակության կողմից 2023թ. սեպտեմբերին, ինչպես են մարդիկ իրենց տներում հյուրընկալել նրանց, ինչես են հաց ու շոր բաժանել։
Բայց հասկանալի է, որ դա խնդրի լուծում լինել չէր կարող, եւ հեշտ չէ 151.681 փախստականի կարիքները գոնե մինիմալ ձեւով լուծել: 1.5 տարուց ավել ժամանակ է արդեն անցել, իսկ խնդիրները միայն բարդանում են ու վերջը չի երեում:
Արարատ Միրզոյանը վերադարձ չի պատկերացնում, Բաքուն քանդում-”շինում է” Ստեփանակերտը, Հայաստանն ու Ադրբեջանը “խաղաղության” պայմանագիր են ստորագրում, որտեղ Արցախի մասին խոսք չկա, Արեւմուտքը ողջունում է, դաշնակցականները քննադատում են, արդյունքում արցախցիներն են մնում կոտրած տաշտակի առաջ: Առաջվա ուշադրությունն էլ չկա ոչ հասարակության, ոչ կառավարության կողմից: “Դե մենք էլ միլիոնատեր չենք, մի կերպ ծերը ծերին ենք հասցնում, աշխատավարձի սպասող մարդիկ ենք, դուք էլ աշխատեք` ապրեք”, մոտավորապես այսպես են “մխիթարում” արցախցիներին Հայաստանում:
Ինչեւէ, որքան էլ քաղաքական հարցերը կարեւոր լինեն, սոցիալականն իր սեւ գործն անում է: Շատերը կհիշեն 2020թ. տեղահանված հադրութեցիների, ավետարանոցցիների ու շուշեցիների գրառումները, 40 հազարների ու վարձով բնակարանների թեման սոցիալական ցանցերում: Կհիշեն, թե ինչպես էին նրանք գարաժներում, խանութներում ու հյուրանոցներում ապրում, կհիշեն ստեփանակերտցիների թանկ գները վարաձակալության դիմաց: “Մեր օրին հասնեք` կհասկանաք”, ասում էին հադրութեցիները: Հասել են, հասկանում են, իրենց մաշկի վրա զգում:
Բայց միեւնույն ժամանակ անտարբերություն են զգում եւ չեն հասկանում՝ դիտավորյա՞լ է արվում այս ամենը, թե՞ պարզապես ժամանակն է այսպիսի ընթացք ստացել նրանց համար: Ամենամեծ մեղքը ոչ թե ատելությունն է, այլ անտարբերությունը. սա իսկապես անմարդկայնության գագաթնակետն է, ասում էր Բեռնարդ Շոուն:
Շվեյցարիայի դեսպանատան դիմաց հավաքված արցախցիների քչությունը ապացուցում է, որ նրանց այսօրվա օրն է ավելի շատ հուզում, քան վաղվա (դե արի ու սոցիալապես ու հոգեբանորեն հյուծված մարդկանց հիմա էլ միտինգի տար…):
Անգամ լայքերից է հայտնի դառնում, որ արցախցիներն ավելի շատ արձագանքում են 40+10 հազար ծրագրի թեմայով նյութերին: Գուցե արցախցիները չեն կարողանում Արարատ Միրզոյանի պես դիվանագետի աչքերով տեսնել, որ այսօր հնարավոր չէ իրենց տուն ու բնօրրան վերադառնալ, բայց գոնե ինստինկտաբար նույնն են գիտակցում: Գիտակցում են նաեւ, որ ամիսն արագ է բոլորելու է եւ պետք կլինի “բնօրրանի” վարձը տալ, գիտակցում են, որ եթե 50 հազարից զրկվեն, փողոցում են մնալու, տրանսպորտի փող չեն ունենալու, որ անգամ ստացած 50 հազարը հետ վերադարձնելու հնարավորություն չեն ունենալու, գիտակցում են, որ եթե 50 հազար դրամի բազար է, բնակարանի սպասելն իզուր բան է, գիտակցում են, որ այսպես երկար չեն դիմանալու: Շատ բան են գիտակցում…
Մարութ Վանյան
Պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն հեռախոսազրույց է ունեցել ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հետ, հայտնում է Պետդեպարտամենտը։
«Պետքարտուղար Ռուբիոն և ԱԳ նախարար Լավրովը քննարկել են Սաուդյան Արաբիայում իրենց վերջին հանդիպումներից հետո հաջորդ քայլերը և պայմանավորվել են շարունակել աշխատանքը ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև հաղորդակցությունը վերականգնելու ուղղությամբ»,- ասվում է հայտարարության մեջ։
Սաուդյան Արաբիայում բանակցությունները տեղի են ունեցել փետրվարի 18-ին։ Արդյունքում Մոսկվան և Վաշինգտոնը պայմանավորվեցին ստեղծել բարձր մակարդակի թիմեր՝ սկսելու աշխատանքը Ուկրաինայում հակամարտության կարգավորման ուղղությամբ. վերականգնել իրենց դեսպանատների բնականոն գործունեությունը, սկսել աշխատանքը «երկկողմ հարաբերություններում գրգռիչները վերացնելու» ուղղությամբ և այլն:
Փետրվարին Էր Ռիադում կայացած հանդիպումից հետո ևս մեկ հանդիպում անցկացվեց Ստամբուլում։ Այնտեղ կողմերը քննարկել են դիվանագիտական առաքելությունների անարգել ֆինանսավորումն ապահովելու և դիվանագետների աշխատանքի համար պայմաններ ստեղծելու հարցը։ Մոսկվան նաև առաջարկել է ԱՄՆ-ին դիտարկել ուղիղ օդային հաղորդակցությունը վերականգնելու հնարավորությունը։
Բացի այդ, հեռախոսազրույցի ընթացքում Ռուբիոն իր ռուս գործընկերոջը տեղեկացրել է Եմենում հութիների դեմ ԱՄՆ-ի կողմից սկսված գործողության մասին։
Այս ռադիոկայանների մայր գործակալությունը՝ USAGM-ի, ֆինանսավորումը դադարեցրել է կառավարության կրճատումների մասին Թրամփի հրամանի պատճառով։ Փետրվարին Մասկը կոչ արեց փակել կայանները՝ ասելով, որ նրանց այլևս ոչ ոք չի լսում:
«Ամերիկայի ձայնը» և «Ազատություն» ռադիոկայանը դադարեցրել են գործունեությունը, հայտնում է Reuters-ը։
«Ես խորապես ցավում եմ, որ 83 տարվա մեջ առաջին անգամ լռեց Ամերիկայի լեգենդար ձայնը»,- գրել է նրա տնօրեն Մայքլ Աբրամովիցը։ Նա մանրամասնեց, որ ավելի քան 1300 լրագրողներ, պրոդյուսերներ և ռադիոյի աշխատակիցներ նամակ են ստացել, որում ասվում է, որ իրենց արձակուրդ են ուղարկել։
Հանրապետության տարածքում՝ մարտի 15-ի ցերեկը, 16-ին, սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։
Օդի ջերմաստիճանը մարտի 15-ի ցերեկը, 16-17-ին աստիճանաբար կբարձրանա ևս 1-3 աստիճանով, մարտի 19-20-ին հատկապես ցերեկային ժամերին աստիճանաբար կնվազի 3-5 աստիճանով։
Շիրակում գիշերը՝ -4+1, ցերեկը՝ +14+19,
Կոտայքի լեռներում գիշերը՝ -2+3, ցերեկը՝ +13+18,
Կոտայքի նախալեռներում գիշերը՝ +6+8, ցերեկը՝ +18+21,
Սեւանա լճի ավազանում գիշերը՝ 0-4, ցերեկը՝ +14+18,
Լոռիում գիշերը՝ -2+3, ցերեկը՝ +21+25,
Տավուշում գիշերը՝ +3+5, ցերեկը՝ +22+25,
Արագածոտնի լեռներում գիշերը՝-1-4, ցերեկը՝ +12+15,
Արագածոտնի նախալեռներում գիշերը՝ +5+7, ցերեկը՝ +19+23,
Արարատում գիշերը՝+5+9, ցերեկը՝ +21+23,
Արմավիրում գիշերը՝ +3+5, ցերեկը՝ +23+25,
Վայոց ձորի լեռներում գիշերը՝ 0-3, ցերեկը՝ +15+17,
Վայոց ձորի նախալեռներում գիշերը՝ +5+7, ցերեկը՝ +23+25,
Սյունիքի հովիտներում գիշերը՝ +7+12, ցերեկը՝ +26+28,
Սյունիքի նախալեռներում գիշերը՝ +1+6, ցերեկը՝ +19+23։
Արցախի Հանրապետության բնակիչ Վերա Աղասյանի դին Հայաստան տեղափոխելու հարցը դեռ որոշված չէ։ Այս մասին հայտնի է դառնում Sputnik Արմենիայի գրավոր հարցմանը Ազգային անվտանգության ծառայության տված պատասխանից։
«Վերա Աղասյանի դին Հայաստանի Հանրապետություն տեղափոխելու հարցը գտնվում է քննարկման փուլում»,- նշել են ԱԱԾ-ից։
Ավելի վաղ Ադրբեջանի պետանվտանգության ծառայության պետի տեղակալ Շարաֆեթ Հասանովը հայտարարել էր, որ Հայաստանն արդեն 5 ամիս է՝ չի տանում Ստեփանակերտում մահացած Աղասյանի մարմինը:
70-ամյա Աղասյանը մահացել է 2024 թվականի հոկտեմբերին։ Նա ադրբեջանական ագրեսիայից և էթնիկ զտումներից հետո Արցախում մնացած սակավաթիվ հայերից էր։
Զգուշացնում եմ ՀՀ իշխանություններին և հատկապես գլխավոր որոշում կայացնող Նիկոլ Փաշինյանին, որ միջազգային ատյաններում հայցերից հրաժարվելու դեպքում բազմաթիվ հայեր, ներառյալ՝ ես, նույն միջազգային ատյաններում դատի ենք տալու ՀՀ իշխանություններին՝ մեր իրավունքները խախտելու համար: Այս մասին իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է Արցախի նախկին պետնախարար Արտակ Բեգլարյանը:
«Չնայած ՀՀ իշխանությունների կողմից հերթական միակողմանի զիջմանը Ադրբեջանին, միևնույն է՝ ես շարունակում եմ կարծել, որ Ալիևը չի ստորագրելու այդ փաստաթուղթը: Ալիևն ուզում է ամեն ինչ, այդ թվում՝ անկենսունակ Հայաստանի Հանրապետություն ու շարունակվող հայատյացության քաղաքականություն՝ առանց պարտավորություններ ստանձնելու: Ալիևը մինչև հիմա ստացել է բազմաթիվ լրջագույն զիջումներ (այդ թվում՝ Արցախը)՝ առանց դրանց դիմաց որևէ բան տալու:
Վտանգը մեծ է, որ շուտով իշխանությունները զիջումներ են անելու նաև այն հարցերում, որոնց կատարման համար առ այսօր համաձայնագրի ստորագրումը ներկայացվել է որպես նախապայման (միջազգային հայցերից հրաժարում, Մինսկի խմբի լուծարում և այլն):
Այո, մենք խաղաղության կարիք ունենք, բայց առաջարկվող համաձայնագիրը չի կարող բերել խաղաղություն ու արդարություն, քանի որ ընդհանրապես հաշվի չի առնում հակամարտության բազմաթիվ կենսական հիմնախնդիրներ և բոլոր կողմերի իրական իրավունքներն ու շահերը: Մի ողջ ժողովրդի հիմնարար իրավունքների, արժանապատվության ու ընդհանրապես ճակատագրի հաշվին խաղաղություն չի կարող լինել, առավել ևս, երբ դիմացի ռեժիմը ցեղասպանական էություն ունի և պահում է իր իշխանությունը ռասիզմի ու ցեղասպանական գաղափարախոսության հենասյուների վրա»:
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հատուկ բանագնաց Սթիվ Ութքոֆն ուրբաթ առավոտյան Մոսկվա կատարած գիշերային այցից հետո վայրէջք է կատարել Ադրբեջանի մայրաքաղաքում, ինչը, թվում է, լավ համակարգված դիվանագիտական քայլ է Իսրայելի, ԱՄՆ-ի և Ադրբեջանի միջև: Դրա մասին գրում է իսրայելական The Jerusalem Post պարբրականը։
«Իսրայելա-ադրբեջանական հարաբերություններում ներգրավված աղբյուրները նշում են, որ այցի համակարգումը հատկապես ինտենսիվ է դարձել մարտի 5-ից հետո, երբ Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն Կնեսետում շեշտեց իր հավատարմությունը երկրների միջև եռակողմ գործընկերությանը:
Միևնույն ժամանակ, ավագ ռաբբիների նամակը նախագահ Թրամփին, որը կոչ էր անում ընդլայնել Աբրահամի համաձայնությունները և ամրապնդել Իսրայելի, ԱՄՆ-ի և Ադրբեջանի միջև ռազմավարական դաշինքը, զգալի արձագանք է առաջացրել քաղաքական և դիվանագիտական միջանցքներում: Նամակն ուղղակիորեն ազդել է Բաքու այցի նախապատրաստման վրա»,- գրում է պարբերականը։
Փաստորեն, ԱՄՆ-ն մի ամբողջության մեջ է տեսնում Ուկրաինայի, Պաղեստինի և Հայաստանի հարցերը, համարելով, որ ուժն է որոշում ամեն ինչ։ Ուկրաինան պետք է զիջի Ռուսաստանի կողմից զավթած տարածքները և չհիշի 1991 թ․ սահմանների մասին, Հայաստանը, հակառակը, պետք է հիշի 1991-ի սահմանները և մոռանա Արցախի, Նախիջևանի, Կարսի և Արարատի մասին։ Իսկ պաղեստինցիներին կառաջարկեն տեղափոխվել Աֆրիկա և չհիշել ՄԱԿ-ի որոշումների մասին։ Այդպիսին է լինելու նոր աշխարհակարգը։
«Հույս է տալիս այն լուրերը, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը համաձայնության են եկել խաղաղության համաձայնագրի շուրջ։ Տասնամյակներ տեւած թշնամությունից եւ պատերազմից հետո այն փաստը, որ կայուն խաղաղությունն այժմ հասանելի է, կարեւոր է տարածաշրջանի եւ նրա սահմաններից դուրս: Երկար բանակցություններից հետո Հայաստանի խիզախ զիջումները հնարավոր են դարձնում այս վերջին քայլը կատարել ճանապարհին: Ճանապարհ, որով մենք ուղեկցել ենք երկու երկրներին: Կոչ եմ անում երկու կողմերին այժմ ստորագրել խաղաղության պայմանագիրը»,- կարդում ենք Գերմանիայի ԱԳՆ X-ում:
«Երբ արմատները խորն են, քամուց վախենալու պատճառ չկա», արդեն 30 տարի այս կարգախոսով է աշխատում Արմենիա Թրի Փրոջեքթ հիմնադրամը, որն այս տարի մայիսին կտնկի խորհրդանշական 9 միլիոներորդ ծառը Հայաստանում։
Հիմնադրամի աշխատակից Մարիամ Աբրահամյանն ասում է, որ վերջին տարիներին տարեկան տնկում են մոտավոր 1 մլն ծառ։
«Հայաստանի տարբեր մարզերում ունենք 4 խոշոր տնկարան, որոնց տարիների աշխատանքի շնորհիվ փոխվում է ծառահատումների հասցրած վնասը եւ Հայաստանի բուսականությունը վերականգնելու կարեւոր առաքելություն է անում հիմնադրամը»,- նշում է Մարիամը։
4 խոշոր տնկարանները գտնվում են Վայոաց Ձորի Չիվա, Արարատի մարզի Խաչփառ, Արագածոտնի Կարին եւ Լոռու մարզի Մարգահովիտ գյուղերում, ի դեպ Մարգահովիտի անտառային տնկարանը ամենամեծն է Հայաստանում տարեկան արտադրվող տնկիների առումով:
2020թ․ պատերազմից հետո Արմենիա Թրի Փրոջեքթը բարեգորձական ծրագիր է իրականացրել Արցախի 49 ընտանիքների, այդ թվում Շուշիի տեխնոլոգիական համալասարանի և Մարտունու արհեստագործական ուսումնարանի համար՝ տրամադրելով ջերմոցներ, սերմեր եւ գիտելիք սեփական տան բակում ունենալու ապրուստի միջոց։
Արցախցիների տեղահանությունից հետո հիմադրամը շարունակել է ծրագիրը արդեն Հայաստանում իր առաքելությունը՝ նույն ընտանիքներին տրամադրելով ջերմոցներ:
«Արդեն 8 ընտանիքի համար կառուցվել է ջերմոցներ, տրամադրելով 20 տեսակի բարձրարժեք բանջարեղենի ու կանաչեղենի սերմեր»,- ասում է Մարիամը, ով եւս Արցախից է եւ վերջին ամիսներին է միացել հիմնադրամին։
Կարին գյուղում գտնվող տնկարանը հիմնվել է 1996թ.-ին։ Կարինում տնկարան հիմնելու որոշումը պատահական չէր և միտված էր աջակցելու այդ գյուղում 1990-ականների սկզբին Ադրբեջանից բռնագաղթած և վերաբնակեցված մեր հայրենակիցներին ձեռք մեկնելու նպատակով:
Հիմնադրամի Արցախի տնամերձ ջերմոցների ծրագրի ղեկավար Անի Մելքոնյանն ասում է, որ վերջին շրջանում Կարինն արդեն երկրորդ անգամ է ընդունում տեղահան եղած մեր հայրենակիցներին, այս անգամ արդեն Արցախից։
«Մեր տնկարաններում սեզոնային 2 արցախցի աշխատող ունեինք, երբ սկսեցինք կավագործության դասընթացը։ Վարպետի մոտ կատարելագործվեցին, հիմա հենց իրենց ձեռքի աշխատանք կավե ծաղկամաններն ենք կիրառում մեր խանութում»,- ասում է Անին։
Հիմնադրամը վերջերս է Երեւանում բացել մասնագիտացված խանութ, որտեղ տնկիներից բացի կարելի է գտնել տնային ծաղիկներ, բույսեր եւ ստանալ գիտելիք՝ բույսերն ու ծաղիկները խնամելու համար։
Ի դեպ հիմնադրամն ունի 2 կրթական կենտրոն, որտեղ Հայաստանի բուսականությանը եւ կենսամիջավայրի պահպանությանը ծանոթանում են եւ աշակերտներ եւ ուսուցիչներ։
Մշտական ու սեզոնային աշխատողների հետ արդեն 30 տարի ընկերությունը ավելի կանաչ ու մաքուր է դարձնում Հայաստանը, հավատալով, որ ներդրում է կատարում նաեւ գլոբալ շրջակա միջավայրի պաշտպանության գործում։
Մարիամ Սարգսյան
