Նիկոլ Փաշինյանը երեկ հայտարարեց Հայաստանի քաղաքացիություն ստանալ ցանկացող արցախցիների մեծ հոսքի մասին։ Ոչ ոք հստակ չգիտի, թե քանի արցախցի է որոշել փոխել իրենց անձնագրերը արցախյան 070 ծածկագրով, սակայն այն, որ Փաշինյանը դրա համար «ագիտացիա է անում», վկայում է Արցախի հարցը արագ փակելու նրա շահագրգռվածության մասին։

Այս հարցը պետք է «փակվեր» Արցախի ամբողջական գրավմամբ՝ Ադրբեջանի կողմից տարածքի օկուպացմամբ և նրա բնիկ բնակիչներին «Ադրբեջանի սահմանադրությանը» ենթարկելով, ինչպես ասել է Լավրովը։ Արցախի ժողովրդին պետք է ստիպեին հրաժարվել հայոց լեզվից, մշակույթից, ինքնությունից և ընդմիշտ անհետանալ արմատազուրկ ցեղի մեջ, որն անգամ անուն չի ունեցել։

Իր պապերի հայրենիքը լքելու արցախցիների միակողմանի որոշումը մեծ խնդիր առաջացրեց՝ Բաքուն օկուպացրեց տարածքը, բայց նրա բնիկ բնակիչներն իրենց պետական-իրավական, պատմական, գույքային նախապատմությամբ մնացին չնվաճված։ Սա նշանակում է, որ ցանկացած պահի նրանք կարող են խոսել իրենց աստվածատուր իրավունքների մասին։

Պլանի հեղինակները մի ամբողջ ամիս տարակուսում էին, թե ինչպես կարելի է «նվաճել» արցախցիներին, և որոշվեց, որ եթե հնարավոր չէ նրանց “լուծել” Ադրբեջանում, ապա պետք է «լուծել» Հայաստանում։ Դա անելու համար շատ բան պետք չէ. ասել մարդկանց, որ առանց հայկական անձնագրերի թոշակ ու նպաստ չեն ստանա, հետո խորամանկ հայտարարել, որ բոլորն արդեն վազել են քաղաքացիություն ստանալու համար, դուք էլ վազեք։ Եթե ​​չեք ուզում, կարող եք փախստականի կարգավիճակ ստանալ և գնալ արտերկիր:

Ինչո՞ւ է Փաշինյանը «լուծարում» արցախցիներին և ինչո՞ւ է համառորեն ուզում ապացուցել, որ Արցախում պետություն չի եղել։ Ի վերջո, ինչպես ասում է սահմանադրական իրավունքի մասնագետ Վարդան Այվազյանը, իրավական դաշտում Լեռնային Ղարաբաղի առկայությունը կարող է չեզոքացնել Ադրբեջանի հավանական դատական հայցը «Հայաստանի դեմ՝ օկուպացիայի» մեջ մեղադրանքով։

Բայց սա այն չէ, ինչից Փաշինյանը վախենում է. Milli.az կայքի գլխավոր խմբագիր Էլչին Ադյոօղլուն ասում է, որ արցախահայերը «կարող են Հայաստանում լուրջ դժգոհ հասարակական-քաղաքական զանգված ձևավորել»։ «Շահրամանյանին պատրաստում են Հայաստան ժամանած ղարաբաղցի հայերի ժամանակավոր ընդդիմության առաջնորդի դերը։ Որպես այլընտրանք հայկական ավանդական ընդդիմությանը։ Այս նվաստացուցիչ դերը կատարելուց հետո նրան կհեռացնեն, և այդ դերը կփոխանցվի Ղարաբաղի իրական ղեկավարին»,- ասում է նա։

Արցախի և արցախցիների «նվաճման» այլ պատճառներ էլ կան, և այժմ, առաջին ցնցումը հաղթահարելուց հետո, արցախցիների մոտ տեղի է ունենում այդ պատճառների ու գործոնների «գույքագրում»։

Ոչ ոք չի շտապում, արցախցիները շտապելու տեղ չունեն։

Ղրիմի շրջանի Պետդումայի պատգամավոր Միխայիլ Շերեմետը ուկրաինական իշխանությունների արձագանքը Ղրիմի պատվիրակության Թուրքիա այցին համեմատել է Կռիլովի առակից Մոսկայի հաչոցի հետ, գրում է РИА Новости-ն։ Նրա խոսքով, «Ռուսաստանի Ղրիմի և Թուրքիայի շրջանների միջև միջտարածաշրջանային տնտեսական և զբոսաշրջային հարաբերությունները միայն կամրապնդվեն»։

Ռուսաստանի քաղաքականությունն իր Թ”թռնող”«ազդեցության գոտիների» վերաբերյալ հանգում է հիմնական հետեւյալին` կանխել նախկին գաղութներում ինքնիշխան պետությունների վերականգնումը կամ ձևավորումը, ավելի լավ է այդ շրջանները տալ Թուրքիային։ Այս հարցում, ըստ ամենայնի, Ռուսաստանը կոնսենսուսի է եկել Արեւմուտքի հետ։

Ոգեշնչված Ռուսաստանի և Արևմուտքի այս քաղաքականությունից՝ Էրդողանը փորձում է միավորել նախկին Օսմանյան կայսրությունը՝ քիթը խոթելով բոլոր հնարավոր և աներևակայելի հակամարտությունների մեջ՝ հույս ունենալով, որ Ռուսաստանն ու Արևմուտքը կճանաչեն խալիֆայության իր իրավունքը։

Սա եղավ Սիրիայում, հետո Արցախում ու Հայաստանում, որոնք «ռեգիոնալիզացիայի» մասին խոսող Նիկոլ Փաշինյանի թեթեւ ձեռքով աստիճանաբար դառնում են «Թուրքիա»։

Ինչ-որ պահի դա կարող է տեղի ունենալ Երուսաղեմում, որը համարվում էր Օսմանյան կայսրության սիրտը, և որի վերաբերյալ Էրդողանը անընդհատ ասում է, որ Իսրայելը պետություն չէ, այլ կազմակերպություն:

Ղրիմի հարցում այլեւս կասկած չկա. Էրդողանն ասում է, որ Ղրիմը պատկանում է ոչ թե Ռուսաստանին կամ Ուկրաինային, այլ Ղրիմի թաթարներին։

Ի դեպ, հենց Ղրիմի թաթարներն են հիմա Ոսկե Հորդայի խանի ռեգալիայի պաշտոնական պահապանները:

Նաիրա Հայրումյան

Պատասխանելով Ամերիկայի Ձայնի հայկական ծառայության հարցին՝ կապված Լեմկինի ինստիտուտի Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ կապված մտահոգությունների հետ, ԱՄՆ Պետդեպարտամենտն ընդգծել է, որ «Հայաստանի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության ցանկացած խախտում լուրջ հետևանքներ կունենա»։

Հիշեցնենք, որ Լեմկինի Ցեղասպանության կանխարգելման ինստիտուտը հոկտեմբերի 31-ին կարմիր դրոշով ահազանգ էր հայտարարել և խորը մտահոգություն հայտնել առաջիկա օրերին և շաբաթներին ադրբեջանական կողմից Հայաստան ներխուժելու հնարավորության վերաբերյալ։ Լեմկինի ինստիտուտը հայտարարել է, որ «Ադրբեջանը վաղուց է տենչում Հայաստանի հարավային Սյունիքի մարզը, որը ոչ վաղ անցյալում դիտարկվում էր որպես Ադրբեջանի կողմից վերահսկվող «Զանգեզուրի միջանցքի» վայր։ Ադրբեջանական ներխուժումն իր մեջ կպարունակի ցեղասպանություն վերաճելու վտանգավոր բարձր ռիսկ»:

Լեմկինի ինստիտուտը և Հայաստանի գործընկերները հիմնականում խոսում են Սյունիքի կողմից ներխուժման հավանականության մասին՝ Զանգեզուրի միջանցքի տակ նկատի ունենալով միայն Մեղրիի ճանապարհը։ Սակայն 2022 թվականի սեպտեմբերին Բաքվի կողմից Ջերմուկ ներխուժումից հետո պարզ դարձավ, որ կան մի քանի «միջանցքային» երթուղիներ, և «հիմնականը”՝ Ջերմուկ-Սիսիան-Երասխ-Մարգարան է։

Մինչ Ֆրանսիան, Իրանը, նույնիսկ Ռուսաստանը Կապանում հյուպատոսություններ են բացում, POLITICO-ի հետ զրույցում Ադրբեջանի նախագահի արտաքին քաղաքականության գլխավոր օգնական Հիքմեթ Հաջիևն ասաց, որ իր երկիրը մտադիր չէ գրավել Սյունիքը այն բանից հետո, երբ երկու կողմերը չկարողացան համաձայնության գալ միջանցքի բացման շուրջ: Նախագիծը, նրա խոսքերով, «կորցրեց իր գրավչությունը մեզ համար, փոխարենը մենք կարող ենք դա անել Իրանի հետ»:

Մեղրիով ճանապարհը «կորցրել է իր գրավչությունը», քանի որ, հավանաբար, Նախիջևանից ագրեսիա է նախապատրաստվում Երասխի ուղղությամբ (մոտակայքում է գտնվում Տիգրանաշենը, որը Բաքուն անվանում է «անկլավ»)։ Դրանից հետո Վայոց ձորը, Սյունիքն, Արցախն ու Նախիջեւանը կմնան «միջանցքից» այն կողմ։

Այն, որ հաջորդ «կետը» կարող է դառնալ Երասխը, վկայում է նաև Հայաստանի կառավարության վերջին որոշումը՝ մետալուրգիական կոմբինատի շինարարությունը «այլ տեղ» տեղափոխելու վերաբերյալ։

«Ամենատագնապալին այն է, որ Ադրբեջանը սկսել է իր ռազմական ուժերը կուտակել Հայաստանի հետ սահմանների երկայնքով, այդ թվում՝ Նախիջևանում (որը սահմանակից է Թուրքիային): Անցյալ շաբաթ Ադրբեջանը նաև Թուրքիայի հետ համատեղ զորավարժությունների շարք է անցկացրել»,- ասվում է Լեմկինի ինստիտուտի հաղորդագրության մեջ։

Milli.az կայքի գլխավոր խմբագիր Էլչին Ադըօղլուն ասում է. «Բաքուն վերջերս հայտարարեց, որ Զանգեզուրի միջանցքն այլևս ակտուալ չէ մեզ համար։ Մեր նպատակը Արեւելյան Զանգեզուրի նոր նախագիծն է»։

Լեմկինի ինստիտուտը նշում է, որ Բաքուն և Անկարան մտադիր են դա անել «նաև որպեսզի ամբողջությամբ վարկաբեկեն տարածքային ինքնիշխանության նկատմամբ Հայաստանի հավակնությունները»:

Առանց Արցախի և Սյունիքի Հայաստանը չի կարող ինքնիշխանություն ունենալ։

Իզուր չէ, որ Մոսկվան ու Բաքուն երկար տարիներ կատաղի քարոզարշավ են իրականացնում Գարեգին Նժդեհի դեմ։

ԱՄՆ պետքարտուղարությունը վերահաստատել է իր վճռական աջակցությունը Հայաստանի ինքնիշխանությանն ու տարածքային ամբողջականությանը՝ պատասխանելով «Ամերիկայի ձայնի» հայկական ծառայության հարցմանը՝ կապված Լեմկինի ինստիտուտի՝ Հայաստանի ու Ադրբեջանի մասին օրերս հնչեցրած մտահոգության հետ:

Հիշեցնենք, որ Լեմկինի Ցեղասպանության կանխարգելման ինստիտուտը հոկտեմբերի 31-ին հայտարարել էր կարմիր դրոշի ահազանգ և խորը մտահոգություն հայտնել առաջիկա օրերին և շաբաթներին Ադրբեջանի կողմից Հայաստան ներխուժելու հավանականության մասին:

Պատասխանելով «Ամերիկայի ձայնի» հարցմանը՝ ԱՄՆ պետքարտուղարությունը շեշտել է՝ Հայաստանի «ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության ցանկացած խախտում կբերի լուրջ հետևանքների»: Պետքարտուղարության մեկնաբանության մեջ ասված է.

«Միացյալ Նահանգները վճռականորեն աջակցում է Հայաստանի ինքնիշխանությանը և տարածքային ամբողջականությանը: Մենք ընդգծել ենք, որ այդ ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության ցանկացած խախտում կբերի լուրջ հետևանքների։ Մենք պարբերաբար շեշտում ենք մեր ակնկալիքները, ինչպիսին է ուժի կիրառման դեմ հորդորը, և շարունակաբար հետևում իրավիճակին։ Հայաստանը Միացյալ Նահանգների մտերիմ գործընկերն է ու բարեկամը, և մենք ակնկալում ենք աշխատել Հայաստանի իշխանությունների հետ՝ ամրապնդելու համար Հայաստանի քաղաքական և տնտեսական անվտանգությունը»,- նշել է Միացյալ Նահանգների պետքարտուղարությունը:

Մարդու իրավունքների պաշտպան Անահիտ Մանասյանը մի քանի անգամ խնդրագրեր և դիմումներ է ուղարկել միջազգային կառույցներին Ադրբեջանի կողմից գերեվարված Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար Լևոն Մնացականյանի վերաբերյալ և հետադարձ պատասխաններ է ստացել։ Ինչպես տեղեկացնում է «Արմենպրես»-ը, Մանասյանն այս մասին ասաց լրագրողների հետ ճեպազրույցում՝ անդրադառնալով Լևոն Մնացականյանին Բաքվում սպանելու վերաբերյալ տարածվող տեղեկություններին։

«Միանգամից նշեմ, որ այդ հարցը ուղղակի իմ մանդատի շրջանակներում չի գտնվում, բայց բնականաբար, խնդրով փորձում եմ զբաղվել հնարավորությունների շրջանակներում ոչ միայն տեղեկությունների տարածման ժամանակահատվածում, այլ նաև մինչև տեղեկությունների տարածումը իմ հստակ տեսակետները՝ կոնկրետ արձանագրումներով, նաև մարդու իրավունքների խախտման հետ կապված հնարավոր արձանագրումներով, միջազգային կառույցներին ուղարկում էի և հիմա ևս ուղարկում եմ։ Բայց տեղեկությունների ի հայտ գալուց հետո անմիջապես դիմել եմ համապատասխան մարմիններին և այդ միջազգային մարդասիրական կազմակերպությունները ինձ հետադարձ կապով  պատասխանել են և իրենք դա որակել են որպես խորհրդապահական»,- ասաց Մանասյանը։

ՄԻՊ-ը նշեց, որ չի կարող այս պահին հրապարակել, քանի որ տեղեկության առաջնային աղբյուրը ինքը չէ և աշխատանքի սկզբունքները կխախտի հրապարակելու դեպքում։